ممنوعیت تازه در آلبرتا؛ حذف مانگاهای مشهور از مدارس

اقدام دولت آلبرتا به دستور وزیر آموزش، دمتریوس نیکولایدس، نقطه عطفی در سیاستگذاری آموزشی این استان محسوب میشود. درحالیکه محدودیتهای اولیه شامل آثار نوشتاری و تصویری بود، تغییرات بعدی تنها بر آثار دارای تصاویر صریح متمرکز شد. اما همین تمایز باعث شده تا آثار پرطرفدار و شناختهشدهای از کتابخانههای مدارس حذف شوند و بحثی جدی درباره مرز میان حفاظت از دانشآموزان و حفظ میراث فرهنگی و هنری درگیرد.
استان آلبرتا در کانادا سیاستی تازه تصویب کرده که میتواند دسترسی دانشآموزان به بسیاری از آثار، از جمله مانگای مشهور (Berserk)، را تغییر دهد. طبق دستور وزیر آموزش، دمتریوس نیکولایدس، مدارس موظف شدهاند تمامی کتابها و منابعی را که شامل تصاویر صریح هستند، از کتابخانهها و کلاسهای درس حذف کنند. این مقررات از مقطع مهدکودک تا پایه دوازدهم را دربر میگیرد و از ۶ ژانویه ۲۰۲۶ اجرایی خواهد شد.
دستور اولیه در ماه ژوئیه، علاوه بر آثار تصویری، نوشتهها را نیز شامل میشد. اما در نسخه اصلاحشده ماه سپتامبر، محدودیتها بر آثار متنی کاهش یافت و کتابهایی همچون «سرگذشت ندیمه» (The Handmaid's Tale) دوباره در دسترس قرار گرفتند. با این حال، اصرار بر ممنوعیت تصاویر همچنان نگرانیهایی را بهویژه میان طرفداران مانگا ایجاد کرده است. به گزارش (Anime Corner)، اداره آموزش عمومی ادمونتون که بیش از ۱۲۰ هزار دانشآموز را پوشش میدهد، فهرستی از بیش از ۲۰۰ عنوان برای حذف تهیه کرده که در میان آنها چندین مجموعه مشهور ژاپنی نیز به چشم میخورد.
از جمله آثاری که حذف آن قطعی شده، جلد سوم (Berserk) اثر کنتارو میورا است؛ اثری که با روایت تیره و تصاویر گرافیکی شناخته میشود. این مانگا که بهخاطر هنر تصویری و داستانپردازی پیچیدهاش شهرت جهانی یافته، از دید بسیاری از علاقهمندان حذفش به معنای از دست رفتن بخشی از تاریخ مانگا است.
در کنار (Berserk)، مجموعه (Black Bird) اثر کاناکو ساکوراکوجی نیز با نزدیک به ده جلد از فهرست مدارس کنار گذاشته خواهد شد. حتی (Trigun Maximum) یاسوهیرو نایتو، که بهعنوان یک وسترن فضایی با مضامین اخلاقی شناخته میشود، نیز بینصیب نمانده و جلد دوازدهم آن علامتگذاری شده است.
این موارد نشان میدهد که یک ممنوعیت کلی بر تصاویر، آثار متنوعی با لحنها و مخاطبان گوناگون را تحت تأثیر قرار میدهد. منتقدان معتقدند چنین برخوردی باعث حذف رسانههایی میشود که از نظر فرهنگی و هنری اهمیت دارند و در نتیجه فرصتهای آموزشی و خلاقیت دانشآموزان محدود خواهد شد.
فهرست تهیهشده در ادمونتون تنها آغاز کار است و با اجرای کامل مقررات، بیش از ۸۰۰ هزار دانشآموز در سراسر آلبرتا تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. انتظار میرود که حتی مجموعههایی چون (Dragon Ball) نیز از کتابخانههای مدارس حذف شوند.
حامیان این ممنوعیت بر این باورند که مدارس وظیفه دارند دانشآموزان، بهویژه گروههای سنی پایینتر را، از محتوای نامناسب محافظت کنند و دستور وزیر آموزش شفافیت و هماهنگی بیشتری میان هیئتهای آموزشی ایجاد میکند. در مقابل، مخالفان این تصمیم را افراطی میدانند و یادآور میشوند که مانگا و رمانهای تصویری اغلب از موضوعات بزرگسالانه برای پرداختن به مسائلی چون آسیب، بقا یا پیچیدگیهای عاطفی بهره میبرند؛ موضوعاتی که با متن صرف قابل انتقال نیستند.
این جدل، پرسشی گستردهتر را نیز پیش میکشد: دولتها چگونه باید میان حمایت از دانشآموزان و حفظ دسترسی به هنر تعادل ایجاد کنند؟ برای بسیاری، مانگا تنها سرگرمی نیست، بلکه نقطه اتصالی فرهنگی است که خلاقیت، همدلی و اندیشه انتقادی را پرورش میدهد. به باور منتقدان، حذف این آثار نه تنها مانع دسترسی به عنوانهایی چون (Berserk) میشود، بلکه فرصت دانشآموزان برای آشنایی با یکی از اثرگذارترین هنرهای جهان را نیز محدود میکند.