موج نو

• کارگردان: ریچارد لینکلیتر
• بازیگران: زویی دویچ، گیوم ماربک، اوبری دولن، ژان-ژاک لو وسیه و جودی راث-فارست
• کشور: فرانسه | کن ۲۰۲۵
• تاریخ اکران: ۱۶ مهر ۱۴۰۴

خلاصه داستان: داستان فیلم به‌پشت‌صحنه تولید فیلم «ازنفس‌افتاده» می‌پردازد و تعاملات میان کارگردان ژان-لوک گدار، بازیگران و دیگر چهره‌های کلیدی جنبش موج نو را به‌تصویر می‌کشد. این فیلم نگاهی به‌فرآیند خلاقانه و تجربی ساخت این اثر نمادین دارد و نشان می‌دهد چگونه گدار و همکارانش با شکستن قواعد سنتی سینما، انقلابی در هنر هفتم ایجاد کردند.

فیلم Nouvelle Vague، ساختهٔ ریچارد لینکلیتر، درواقع بازآفرینی خلاقانه‌ای از پشت‌صحنه ساخت À bout de souffle (ازنفس‌افتاده) اثر ژان-لوک گدار است، فیلمی که در سال ۱۹۵۹ آغازگر جنبش موج نو در سینمای فرانسه شد. گدار در آن فیلم با تکنیک‌هایی چون تدوین پرش‌دار، دوربین روی‌ دست، و روایت آزاد، قواعد کلاسیک سینما را شکست و راه را برای نسلی جدید از فیلمسازان باز کرد. لینکلیتر با بازسازی روند شکل‌گیری این فیلم و به‌تصویر کشیدن رابطه‌ٔ خلاقانه و گاه پرتنش میان گدار، بازیگران و تیم تولید، در Nouvelle Vague ادای احترام به‌شخص گدار و موج نو می‌کند و با نگاه خاص خود به‌فرآیند خلاقیت، پلی میان گذشته و اکنون در سینما می‌سازد. این دو فیلم در کنار هم، نه فقط دو اثر، بلکه دو بیانیه‌‌اند درباره اینکه چگونه سینما می‌تواند قواعد خود را از نو بنویسد.

ریچارد لینکلیتر، یکی از برجسته‌ترین فیلمسازان مستقل آمریکا است که با سبک منحصربه‌فرد خود، بر روایت‌پردازی غیرداستانی، گفت‌وگوهای فیلسوفانه، و ثبت گذر زمان تمرکز دارد. او اغلب شخصیت‌هایی خلق می‌کند که در دل موقعیت‌های روزمره، گفت‌وگوهایی عمیق درباره عشق، هستی، زمان و هویت دارند. فیلم‌هایی مانند Before Sunrise و دنباله‌هایش، یا پروژه بلندپروازانه Boyhood که در طی ۱۲ سال فیلمبرداری شد، نشان‌دهنده وفاداری لینکلیتر به‌سبک زندگی‌گرایانه، مشاهده‌گرایانه و تجربه‌گرایانه او هستند. در ارتباط با جشنواره کن، لینکلیتر رابطه‌ای متناوب، اما معنادار با این جشنواره داشته است. برای مثال در سال ۲۰۰۴، فیلم Before Sunset، در بخش رقابتی این جشنواره به‌نمایش درآمد و تحسین منتقدان را برانگیخت. همچنین در سال ۲۰۱۶ فیلم Everybody Wants Some در بخش خارج از مسابقه کن نمایش داده شد. گرچه لینکلیتر در طول فعالیتش بیشتر در جشنواره‌هایی مانند برلین و ساندنس مورد توجه قرار گرفته، اما با فیلم Nouvelle Vague در سال ۲۰۲۵، جایگاه تازه‌ای در کن پیدا کرده است. این فیلم به‌دلیل زبان فرانسوی، سیاه‌وسفید بودن، و موضوعش درباره موج نو فرانسه، پیوندی طبیعی با فضای فرهنگی و سینمایی کن دارد و می‌تواند نشانه‌ای از ورود عمیق‌تر لینکلیتر به‌قلمرویِ سینمایِ اروپا تلقی شود.

گدار، از بنیان‌گذاران موج نویِ فرانسه، فیلمسازی بود که از دل نظریه‌ٔ مؤلف و سینمای کلاسیک برخاست، اما همه‌چیز را به‌چالش کشید. او با تدوین پرش‌دار، شکستن دیوار چهارم، و حذف ساختار خطی روایت، سینما را به‌یک زبان جدید بدل کرد. فیلم‌هایش مثل À bout de souffle یا Une femme est une femme، اغلب بیشتر از آن‌که داستان‌گو باشند، بازتابی از ایده‌ها، سیاست و فرم بودند—فرمی که مدام در حال انفجار قواعد خودش بود. در مقابل، لینکلیتر در بستر سینمای مستقل آمریکا رشد کرد، با سبکی که بیشتر روی زیستن در لحظه تمرکز دارد. فیلم‌هایش اغلب درباره گذر زمان، مکالمه‌های معمولی، ولی عمیق، و تجربه‌های انسانی‌ است. در‌حالی‌که، گدار قوانین را می‌شکند تا معنا را دگرگون کند، لینکلیتر از دل زندگی روزمره معنا استخراج می‌کند. فیلم‌هایی مثل Before Trilogy یا Boyhood مثال‌های بارزی‌ هستند از نگاه آرام و پیوسته‌اش به‌زمان و تحول شخصیت‌ها. بااین‌حال، هر دو فیلمساز از سینما به‌عنوان ابزاری برای اندیشه استفاده می‌کنند. هر دو ساختار روایی را زیر سؤال می‌برند—یکی با آشوب، دیگری با سکون. گدار سینما را چون شعر می‌بیند؛ لینکلیتر آن را همچون مکالمه. و حالا با Nouvelle Vague، این دو جهان به‌نوعی به‌هم می‌رسند: فیلمی از یک آمریکایی درباره فرانسوی‌ای که سینما را دوباره اختراع کرد. گویی لینکلیتر با فروتنی وارد قلمرویِ استادان فرانسوی شده، ولی همچنان با امضای خودش. گفتنی است این فیلم ادای احترامی به‌کارگردانان برجسته‌ای مانند گدار، تروفو، برسون، ملویل، روبرتو روسلینی و اریک رومر است.