حسرت سکوت (به بهانه پخش در سینمای خانگی)

فیلم (یحیی سکوت نکرد) اولین فیلم سینمایی کاوه ابراهیم پور با یک سکانس پلان آغاز می شود که شروع خوبی است، و این خوب بودن تا پایان فیلم هم ادامه پیدا می کند. فیلمساز جوان ما به دنبال سوژه یی نو و بکر رفته است از همین سو به درستی توانسته در قالب یک درام جمع و جور و لطیف قصه تعریف کند، موضوع اصلی فیلم و شخصیت محوری آن اگر چه درباره ی یحیی پسربچه ی هشت ساله یی است که برای مدتی پیش عمه اش زندگی می کند اما کلیت فیلم پرده گشایی از یک اتفاق است ، اتفاقی رمز آلود که یحیی می خواهد آن را کشف کند. موضوع فیلم به هیچ وجه کودکانه نیست و فیلمساز به دلیل شخصیت یحیی سعی نکرده است که فیلمش را به سبک و سیاق کودکانه بسازد چرا که قصه طوری جلو می رود که جریان و هدف فیلم روی عمه تمرکز بیشتری دارد تنهایی عمه و حرف های بچه های محل که پشت سر عمه می زنند بسترسازی مناسبی را شکل می دهد که ما به عمه نزدیک شویم، یحیی که به دلیل شرایط بیشتر از سنش فهم و درک دارد می کوشد تا به نتیجه ی حرف هایی که پشت سر عمه می زنند برسد . فیلم در دیالوگ ها و ارجاعات باقی نمی ماند و به شیوه ی دانای کلی روایت می شود، این روایت متشکل از خرده روایت هایی ست که باعث می شود خط روایی شکل بگیرد شکل گیری این درام که گاه به گونه ی فیلم های ترسناک و گاه لطیف و احساسی روایت می شود در یک راستا حرکت می کنند، فیلم فارغ از پیچیدگی در لایه های زیرین درام می کوشد که روابط میان آدم ها را شکل بدهد، اساسا این فیلم کاراکتر و شخصیت های اضافی ندارد و آدم های فیلم به پیشبرد درام کمک می کنند ، به طور مثال رابطه ی لیلا و اردکانی و لیلا با یحیی در نیمه های فیلم اگر چه نامفهوم به نظر می رسد اما از زمانی که گلابی ها از دستان لیلا می ریزد تا زمانی که اردکانی گلابی ها را برای عمه می برد ایجاد این رابطه ها به درستی شکل می گیرد اما فیلمساز وارد حریم های خصوصی آدم های فیلم نمی شود و شخصیت ها به ساده ترین شکل معرفی می شوند، از نیمه های فیلم زمانی که یحیی پی می برد که عمه اش نیمه شب ها با آدم های مختلف در انباری رفت و آمد می کند کاملا قابل حدس است که عمه سقط جنین انجام می دهد اما قصه با تصویری درست، به شخصیت عمه خدشه یی وارد نمی کند چرا که عمه این کار را برای همه انجام نمی دهد مگر برای کسانی که جنین شان مشکل نارسایی داشته باشد، همان طور که گفته شد روایت فیلم لطیف و آرام جلو می رود یحیی با گوشی مخصوص دکترها صدای قلب آدم ها، اشیا یا هرچیز دیگر را گوش می هد که این تلفیقی از زندگی و مرگی ست که در فیلم نشان داده می شود، مهم ترین بخش فیلم، فیلمنامه آن است که فارغ از کلیشه به یک اتفاق و بحرانی می پردازد که تکرار و تقلید از فیلم دیگری نیست، طلا معتضدی به عنوان فیلمنامه نویس در این فیلم به درستی توانسته با چارچوب و مدیوم سینما قصه یی را به فیلمنامه تبدیل کند که از قرار معلوم مثل همیشه نقطه ی مرکزی آن پرداخت به زنان است، این قالب و شیوه ی پرداخت چه در شخصیت ها و چه در فضاسازی توانسته به فیلمساز کمک بسزایی بکند چرا که این فیلم با مختصات ساختاری اش اضافه گویی نمی کند و شاخه و برگ اضافی هم ندارد مطمئنا این چفت و بست های محکمی را که در فیلم می بینیم از فیلمنامه و شخصیت پردازی درست نشات می گیرد، ابراهیم پور هم به عنوان یک فیلمساز توانسته در راستای انسجام فیلمنامه با یک فرم هدف دار فیلم اولش را به گونه یی خاص بسازد حاصل کار یک فیلمنامه استاندارد و کارگردانی که نما به نمای فیلمش با تفکر دکوپاژ شده است می شود، فیلم یحیی سکوت نکرد. فیلمی که به خرده روایت ها تکیه نمی کند و تمام نماها و سکانس ها در خدمت شکل گیری کلیت فیلم هستند ، و از همه مهم تر در شیوه ی قصه گویی ابراهیم پور ابهامی دیده نمی شود و همچنین هیچ چرایی باقی نمی ماند، این فیلم از نگاه یحیی روایت می شود و تغییر مسیر هم نمی دهد و یک خط را ادامه می دهد مثلا از یک فضای غم انگیز اما لطیف به یک بحران حساس می رسد این بحران حساس که به شک و تردید یحیی نسبت به عمه اش منتهی می شود با یک پایان غافلگیر کننده به اتمام می رسد و فیلم بر می گردد به همان سکانس پلان آغاز اما این بار با نریشن یحیی که باعث می شود ما ریزه کاری ها و اجزای ساختاری قصه را به درستی درک کنیم. یحیی با این نریشن به مخاطب می فهماند که گاهی باید سکوت کرد، گاهی باید صبر کرد تا رازها بر ملا شوند، گاهی حسرت سکوت کردن داغی ست بر دل که تا آخر عمر جایش می ماند.

باعث تاسف است که این گونه فیلم ها با همچین ساختاری در گروه هنروتجربه به نمایش دربیاید اگر چه این گروه به تنهایی با استقبال مخاطبان خاص مواجه شده است اما زمانی که فیلمی مثل یحیی سکوت نکرد در اکران عمومی به نمایش دربیاید نگاه و نگرش مخاطب هم تغییر می کند چرا که این فیلم از نظر ساختار چه در فیلمنامه و چه در کارگردانی قابلیت این را دارد که مخاطب های زیادی را به خودش اختصاص دهد، از طرفی دیگر این فیلم برای کاوه ابراهیم پور اثری امیدوار کننده است، در این برهه ی زمانی که غالبا فیلم ها از نظر فرم و مضمون شبیه بهم شده اند یحیی سکوت نکرد به هیچ فیلمی شباهت ندارد، فیلمساز جوان ما با بهره گیری درست از یک فیلمنامه ی استاندارد توانسته در مسیر درستی گام بردارد. قاب های درست و به قاعده که بیشترشان کلوزآپ هستند، همراه با تدوینی که کمک کرده است یحیی سکوت نکرد با ریتمی مناسب روایت شود و بازیگیری ماهرانه از ماهان نصیری در نقش یحیی در کنار فاطمه معتمدآریا از نکات مهم این فیلم به حساب می آیند.