نقد فیلم سینمایی "تومان"

 اثرى بر پايه شخصيتى متفاوت...
•••••
سى و هشتمين جشنواره فيلم فجر
"تومان"
جديدترين اثر مرتضى فرشباف
•••••
"تومان" روايتگر انسانى ست كه به شرط بندى بسيار وابسته شده و البته خلاقيت هايى در پيش بينى دارد؛ و همين امر كافى ست تا خط اصلى حركت، اوج و سقوط او به نمايش درآيد؛ يك اثر واقع گرايانه...
اثرى در نكوهش شرط بندى و بحران هاى پيرامون آن در نسل جوان؛ و نيز سكانس برگه هاى شرط بندى در هوا در دست كسانى كه در خلال مراسم گوشت قربانى و غذاى نذرى در جايى جمع شده اند، به سادگى تصادمِ دو تفكر است؛ تفكراتى كه در نهايت تفكر برتر اثر را رقم مى زند.
صحنه اى روياگون كه ماهيت آن براى معنى گرفتن تا حدودى تماشاگر را دچار چالش مى كند... عده اى چنين جامعه اى را در دل گوشت نذرى با كاغذهاى شرط بندى، باورپذير نمى دانند؛ امّا اين موضوع، منطقى ست كه كارگردان براى طبيعت سازى ارائه مى كند.
كاراكتر اصلى به نام "داود"، نابغه اين اجتماع نمونه است؛ و اين اثر حول اين كاراكتر با رويكردى استعاره ست... نكته قابل توجهى كه اين اثر را حرفه اى تر كرده است، نگاه بى تفاوت كارگردان بر تبليغات انتخاباتى ست كه شخصيت هاى فيلم با بى خيالى از كنار آن عبور كرده و به آن توجهى نمى كنند... شخصيت اصلى، نابغه اى ست متفاوت از اجتماعى تكرار زده و به همان دليل است كه رفتار خود را به مثابه الگويى سياسى در انتخابات از خود نشان مى دهد... كه اين ورودى در فيلم و سناريو به يكى از درخشان ترين لحظات سينما در اين چند سال تبديل گشته است.
"تومان" گريز فيلم از ساحتى صرفاً اجتماعى ست و سعى بر اين دارد تماشاگر را از لايه سطحى اش به درون بكشاند؛ و اين ويژگى نيز به دليل شكل و شيوه كاراكتر پردازىِ شخصيتِ اصلى ست.
ديگر جذابيت روايى اين اثر، اسم گذارى اپيزودهاى فيلم با اسم فصول است؛ امّا تطابقى بين نام فصل و شرايط محيط وجود ندارد و آن چيزى كه عنوان اپيزود را مرتبط مى سازد، اشتراك معنايى عنوان اپيزود با درونيات كاراكتر اصلى ست؛ در حقيقت يك استعاره...
و در نهايت "تومان" يك اثر كلاسيك و قصه گو و داراى نظام ارزشى سينماست كه با تماشاگر ارتباط برقرار كرده و تمام انتظارات آنان را برآورده مى كند؛ و نيز شجاعت كارگردان در پرداخت چنين درام متفاوتى و نگاه او به زندگى و شخصيت هايش، قابل تحسين و ستايش است.