در تاریخ سینمای ایران فیلم‌های مختلفی درباره مهاجرت ساخته شده‌اند. هرچند در سال‌های اول پس از انقلاب و دهه شصت فیلم‌ها مهاجرت از روستا به شهر را محوریت خود قرار می‌دادند، اما با این وجود آثاری مانند «آدم برفی»‌ هم بودند که به مهاجرت ایرانیان به خارج از کشور می‌پرداختند.

در دهه هفتاد فیلم‌های مهاجرتی بیشتر از اینکه درباره مهاجرت از روستا به شهر باشند، به مهاجرت ایرانیان به خارج از کشور یا به عبارت دیگر همان مقوله آشنای فرار مغزها پرداختند. «باران»‌ به کارگردانی مجید مجیدی و «پر پرواز» خسرو معصومی از جمله این فیلم‌ها بودند.

در دهه هشتاد اما ساخت فیلم‌هایی درباره مهاجرت افزایش چشمگیری داشت. همانطور که روند مهاجرتی جوانان از ایران جان دوباره‌ای گرفته بود. فیلم‌های مختلفی در ژانرهای مختلف درباره مهاجرت ساخته شدند.  فیلم «بوتیک» حمید نعمت‌الله از جمله فیلم‌هایی است که در اوایل دهه هشتاد یعنی سال ۱۳۸۲ با نگاهی ویژه به مهاجرت ساخته شد. «چند کیلو خرما برای مراسم تدفین»‌ سامان سالور فیلم مهاجرتی نیمه دهه هشتاد بود و  «جدایی نادر از سیمین»‌ هم از جمله فیلم‌های مهم درباره مهاجرت است که در سال ۸۹ توسط اصغر فرهادی ساخته شد و توانست افتخارات بسیاری کسب کند، از جمله برنده جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان شد.

در دهه نود اما مهاجرت جوانان بیش از هر وقت دیگری پیش از انقلاب است. احتمالا همه ما در محیط اطراف، میان دوستان و آشناها و خانواده حداقل یک یا دو مورد مهاجرت را در دهه نود به چشم دیده‌ایم و از نزدیک حس کرده‌ایم. به تبع شدت گرفتن این کنش اجتماعی، سینمای ایران در دهه نود هم بیش از همیشه فیلم‌هایی با مضمون مهاجرت را در خود جای داده است. «ملبورن»، «بغض»، «ردکارپت»، «لاتاری»، «تگزاس»، «من می ترسم»، «طلا»‌ و «درخونگاه»‌ از جمله فیلم‌های دهه نودی هستند که درباره مهاجرت ساخته شده‌اند.

اما در میان همه این فیلم‌ها «مطرب» ساخته مصطفی کیایی، دیده‌شده‌ترین فیلم دهه نود و سینمای بعد از انقلاب است و با اختلاف توجه تماشاگران بیشتری را به‌خود جلب کرده.  داستان این فیلم دربارهٔ یک خواننده کاباره‌ای به نام ابراهیم خوش لحن (خوش سینه) است که پیش از اوج گرفتن با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ همچون این طیف خواننده‌ها از صحنه کنار می‌رود اما چون به اندازه کافی از شهرت و اقبال نیز برخوردار نبوده، نمی‌تواند خواننده لس آنجلسی شود و در نهایت به خواننده مراسم تبدیل می‌شود.

فیلم  ۳۸٬۵۴۵٬۸۳۴٬۰۰۰ میلیارد تومان فروخت تا نه تنها دیده شده‌ترین فیلم درباره مهاجرت باشد که عنوان پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران را هم از آن خود کند.

در این فیلم مهاجرت از ابعاد مختلفی مورد توجه قرار می‌گیرد: دختری که سودای مهاجرت در سر دارد اما پدرش با او مخالف است و حالا دختر می‌خواهد با هر ترفندی که شده پدر را با خود همراه کند. پسر جوانی که به امید اینکه خواننده بزرگی شود مهاجرت کرده، اما نتوانسته موفق شود و شکست خورده است. و پدری که با وجودیکه می‌توانسته مهاجرت کند تا خواننده بزرگی شود، ترجیح داده در وطنش بماند.

«مطرب» یک گروه آدم کارنابلد را در موقعیتی غیرقابل پیش‌بینی قرار می‌دهد و کمدیش را از همین حضور در موقعیت غیرعادی می‌گیرد. این‌بار تم سیاسی اجتماعی که کیایی سراغش می‌رود تا آن شوخی‌های زردش را از دل آن بیرون بکشد مهاجرت است، مهاجرت به استانبول.‌

فیلم سعی دارد بگوید که این‌ها حق خواندن و انجام کاری که موردعلاقه‌شان است، را دارند همانطور که در خلاصه داستان آن آمده: قصه پر پیچ و خم زندگی افرادی را روایت می کند که ساز زندگی شان با زمان مخالف است و در همین راه مشکلاتی را نیز دارند… اینا اصلاً ما رو قبول ندارن بهمون میگن مطرب...

اسپانسر یادداشت: مشاوران مهاجرتی موسسه GO2TR