چرا به عنوان یک ایرانی باید به تماشای سریال «سووشون» نشست؟

رمان «سووشون» نوشته سیمین دانشور، جایگاهی ویژه در ادبیات معاصر ایران دارد. اثری که نه‌تنها جز اولین رمان‌های بلند فارسی با محوریت روایت زنانه به شمار می‌رود، بلکه تصویری دقیق از موقعیت تاریخی، سیاسی و اجتماعی ایران در دوران پهلوی دوم و هم‌زمان با جنگ جهانی دوم ارائه می‌دهد.

اقتباس تصویری از چنین متنی، به خودی خود اهمیت و ضرورتی مضاعف دارد؛ چرا که مواجهه با نسخه سریالی «سووشون»، به معنای ورود به دنیای پیچیده‌ای‌ است که سیمین دانشور آن را با دقت، ظرافت و دیدی نقادانه خلق کرده است.

شخصیت زری، زن تحصیل‌کرده، سنت‌گرا و در عین حال پرسشگر، نماینده‌ای از طیفی از زنان ایرانی است که در تلاطم تضادهای سنت و مدرنیته، عشق و وظیفه، وابستگی و استقلال، در جستجوی هویتی انسانی و فردی هستند. روایت از زاویه دید زری، که با وجود ترس‌ها و ملاحظات اجتماعی، به تدریج به درکی متفاوت از خود و محیط پیرامونش می‌رسد، رمان را به سندی زن‌محور تبدیل می‌کند؛ سندی که در آن، زن تنها روایت‌گر نیست، بلکه کنشگر سیاسی و اجتماعی نیز هست.

در میان اهالی ادبیات، رمان «سووشون» به‌عنوان اثری واقع‌گرا و روایتگر تاریخ شناخته می‌شود. هوشنگ گلشیری سووشون را «معیار رمان‌نویسی» معرفی کرده و آن را معیاری برای سنجش رمان‌های پیش از خود دانسته است. فرزانه میلانی نیز این اثر را «تصویری فراگیرنده از یک زمان و مکان خاص» می‌داند که در آن، تاریخ و قصه، واقعیت و رویا به‌طور بدیعی ترکیب شده‌اند. این ارزیابی‌ها نشان‌دهنده اهمیت بی‌بدیل این رمان در ادبیات معاصر ایران است.

سیمین دانشور، با نگاهی منتقدانه به نظام مردسالارانه حاکم، شخصیت‌هایی با دیدگاه‌های متنوع زنانه خلق می‌کند. از زری گرفته تا زنان سنتی در حمام، هر یک تصویری از شرایط زیستی و فکری زنان ایرانی را بازتاب می‌دهند. این گستره‌ شخصیت‌پردازی، تنها از نویسنده‌ای برمی‌آید که هم به مسائل زنان اشراف دارد و هم در چارچوب فرهنگی ایرانی و اسلامی، صدایی مستقل برای آنان می‌سازد.

همچنین فروش حدود نیم میلیون نسخه از این اثر، مهر تأییدی است بر جایگاه منحصر‌به‌فرد «سووشون» در ادبیات فارسی. با توجه به محتوای غنی و ابعاد چندلایه آن، سریال «سووشون» می‌تواند به مخاطب امروز کمک کند تا با نگاهی نو به گذشته بنگرد و لایه‌های پنهان تاریخ اجتماعی ایران را از خلال یک روایت داستانی پیگیری کند. 

در واقع نرگس آبیار برای ساخت یک سریال خوش‌ساخت از لحاظ قصه و شخصیت‌های جالب توجه هیچ چیز کم نداشته و این خود می‌تواند به مخاطب اطمینان دهد با سریالی استاندارد مواجه خواهد شد.