مقاومت فیلمسازان اوکراینی در برابر بی‌ثباتی‌های ترامپ
هنگامی که شرکت بزرگ تولید فیلم اوکراینی Film.UA در اواخر فوریه فیلمی کمدی و متفاوت به نام «سگ‌های کوچک» (Puppies) را منتشر کرد — داستان زنی که دچار نفرینی عجیب است و عاشقانش را به سگ تبدیل می‌کند — امیدها برای موفقیت خوب در گیشه بالا بود. سال گذشته، دو فیلم کمدی این شرکت بیش از یک میلیون دلار فروش داخلی داشتند، آماری چشمگیر در کشوری که همچنان درگیر جنگ و حمله روسیه است.
اما آنچه پیش‌بینی نمی‌شد، پیامدهای دیدار جنجالی ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، با دونالد ترامپ در کاخ سفید بود. در این ملاقات پرتنش، ترامپ و معاونش ج.د. ونس تلاش کردند زلنسکی را تحت فشار قرار دهند تا با روسیه توافقی انجام دهد وگرنه حمایت آمریکا را از دست خواهد داد. این اتفاق نگرانی‌ها درباره احتمال کنار گذاشتن متحد دیرینه آمریکا توسط دولت ترامپ را افزایش داد. وقتی «سگ‌های کوچک» روی پرده رفت، با صدای بلند استقبال نشد بلکه واکنشی ضعیف داشت.
ویکتوریا یارموشچوک، مدیرعامل Film.UA، می‌گوید: «در مقایسه با هفته‌های قبل، کاهش شدیدی در میزان تماشاگران داشتیم.» او به «طوفان» دولت دوم ترامپ اشاره می‌کند که بازارهای جهانی را متزلزل کرده و سیاست خارجی آمریکا را دچار تغییر کرده است. این بی‌ثباتی «ابهام» زیادی به کشور و صنعت فیلمسازی تزریق کرده که در انتظار بازگشت به شرایط آرام و پیش‌بینی‌پذیر گذشته است.
یارموشچوک ادامه می‌دهد: «در چنین شرایطی، نمی‌توان پیش‌بینی کرد که چند نفر به سینما می‌روند یا چند نفر برنامه‌های تلویزیونی را تماشا می‌کنند. این ابهام بازار را بسیار آسیب‌پذیر می‌کند.» او اضافه می‌کند: «در زمان‌های بحران، مردم کمتر به سرگرمی توجه می‌کنند و بیشتر روی زندگی روزمره‌شان تمرکز می‌کنند.»
با گذشت بیش از سه سال از تهاجم گسترده روسیه به اوکراین، پایان این جنگ هنوز در دید نیست. در اواخر آوریل، ترامپ بار دیگر در فضای مجازی به زلنسکی حمله کرد و ادعا کرد که یا باید صلح کند یا سه سال دیگر بجنگد و کشورش را از دست بدهد. طرح آتش‌بس سه روزه‌ای که کرملین میانجیگری کرد، در عرض چند ساعت فروپاشید و مقام‌های اوکراینی آن را «نمایشی مسخره» خواندند.
بازارهای جهانی در وضعیت ناپایداری قرار دارند و هزینه تولید در حال افزایش است. شرکای اروپایی که پس از حمله روسیه حمایت‌های گسترده‌ای از صنعت فیلم و کمک‌های انسانی اوکراین انجام دادند، اکنون «در تلاش برای ادامه و افزایش حمایت‌ها هستند» اما به گفته دارییا باسل از شرکت Moon Man در کیف، «بودجه‌ها کاهش یافته و فرصت‌ها کمتر شده است.»
باسل تاکید می‌کند که صندوق «همبستگی اروپایی برای فیلم‌های اوکراین» که در بازار فیلم اروپا در سال ۲۰۲۳ راه‌اندازی شد، هنوز «تنها فرصت واقعی برای تأمین مالی مناسب فیلم‌ها است.» اما این صندوق با بودجه‌ای حدود ۱.۵ میلیون یورو (۱.۷ میلیون دلار) تنها ۳۷ پروژه را حمایت کرده و «برای حفظ کل صنعت کافی نیست.»
دارییا باسل که روی مستند ترکیبی «منطقه قرمز» همکاری می‌کند، می‌گوید برای جبران کمبود بودجه داخلی تلاش می‌کند بیشتر با پخش‌کنندگان و صندوق‌های اروپایی همکاری کند. یوجین راچکوفسکی، تهیه‌کننده‌ای از جمع فیلمسازان اوکراینی Tabor، که فیلم او «Militantropos» در بخش هفته کارگردانان کن به نمایش درآمده، معتقد است که «صنعت اوکراین هنوز حمایت گسترده‌ای از کشورهای اروپایی دارد.»
اگرچه تلاش‌های اوکراین برای پیوستن به اتحادیه اروپا متوقف شده، رهبران اروپا همچنان بر حمایت از این کشور تاکید دارند. اوکراین از دسامبر گذشته عضو کامل برنامه رسانه‌ای خلاق اروپا شده که توسعه و ترویج محتوای فرهنگی اروپایی را حمایت می‌کند.
اما چگونگی تاثیر این حمایت‌ها بر صنعت فیلم اوکراین که بسیار تحت فشار است، هنوز نامشخص است. بودجه دولتی در اوکراین پس از تهاجم به شدت کاهش یافته و بیشتر به امور جنگ اختصاص یافته است. سازمان دولتی فیلم اوکراین که مستقل است و اخیراً با مشکلاتی روبرو شده، اکنون زیر نظر وزارت فرهنگ قرار می‌گیرد و در حال حاضر هیچ فراخوانی برای حمایت مالی اعلام نکرده که وضعیت را «نامطلوب» می‌سازد.
با این وجود، تولید مستند به قوت خود باقی است؛ مانند فیلم «Militantropos» در هفته کارگردانان کن و فیلم «Timestamp» در جشنواره برلین که وقایع جنگ و جنایات روسیه را مستند می‌کنند. یارموشچوک می‌گوید سرمایه‌گذاران خصوصی فعال هستند و «مردم ما بسیار مقاوم‌اند.»
الکساندر بوگوتسکی، مدیرعامل Starlight Media، می‌گوید: «نه قوی‌ترین‌ها زنده می‌مانند، بلکه آن‌هایی که سازگار می‌شوند.» حتی پس از بمباران استودیو در کیف، تولید فصل ۱۵ «MasterChef Ukraine» ادامه یافت و استودیو Film.UA به کمک آمد که نمونه‌ای از «روحیه همکاری و بازسازی در شرایط جنگی» است.
با وجود چشم‌انداز کم‌امید برای صلح قریب‌الوقوع، فعالان صنعت فیلم و تلویزیون اوکراین در حال آماده‌سازی زمین بازی پس از جنگ هستند. داریا لیگونیه-فیالکو، بنیانگذار شرکت تولید تلویزیونی SPACE، پیش‌بینی می‌کند «سرمایه‌گذاری عظیمی در محتوا انجام شود.» یارموشچوک هم به شرکای خارجی یادآوری می‌کند که «اوکراین بازار بزرگی است، بیش از ۳۰ میلیون نفر، و باید درباره آینده آن پس از جنگ فکر کنند.»
دارییا باسل در پایان می‌گوید: «مردم می‌میرند، شهرها ویران می‌شوند، اما ما هنوز اینجا هستیم.»
منبع: variety