یک اندیشه ی عمیق متحرک از جعفر پناهی

 ترجمه اختصاصی سلام سینما

در فیلم "سه رخ" ، یک اندیشه ی عمیق متحرک دوست داشتنی و غیرقابل وصف از جعفر پناهی ، جستجو برای یک دختر گمشده ، به یک روستای کوچک در ایران – و سوال های قابل ملاحظه ای درباره ی طرز فکر مردسالارانه ی مردم این کشور – می رسد. بطور فریبنده ای ، مانند بسیاری از آثار اخیر او ، این درام معتدل به آهستگی و بدون توقف از یک معمای کم هیجان به یک مشاهده ی آرام از اینکه چگونه زنان - مخصوصا بازیگران زن - توسط هموطنان مرد خود مورد تهمت و افترا قرار می گیرند، تبدیل می شود. حقیقت این است که پناهی در حال حاضر به 20 سال ممنوعیت خروج از کشور محکوم شده و این موضوع اندوه و تلخی " سه رخ " را تشدید کرده است. همدردی او با زنان تحت ظلم قصه اش قابل لمس و همچنین ناشی یک موضوع شخصی است.

این فیلم با اکران در جشنواره ی کن ، مخاطبان جشنواره ها و هنردوستان را که از فیلم های قبلی پناهی مانند " این یک فیلم نیست " استقبال کرده بودند ، مجذوب خود خواهد کرد. و بدون شک مسائل حقوقی که کارگردان این فیلم در زندگی واقعی خود با آنها روبروست باعث بیشتر دیده شدن " سه رخ " خواهند شد.

جعفر پناهی و بهناز جعفری نقش خودشان را بازی می کنند. آنها به یک روستای ترک زبان در منطقه ی آذربایجان ایران سفر کرده و سراغ مرضیه (مرضیه رضایی) که یک پیام تصویری با ناامیدی برای بهناز جعفری ارسال کرده بود را می گیرند.مرضیه در این پیام تصویری می گوید که خانواده اش از رویای او برای بازیگر شدن حمایت نمی کنند و او به حدی پریشان بوده که انتهای این پیام تصویری خود را حلق آویز کرده است. پناهی و جعفری با نگرانی عمیق خود سرنخ هایی برای یافتن او در آن روستا هستند و به زنده بودن او امیدوارند.

این مقدمه باعث می شود که تصور کنیم این فیلم یک تریلر عصبی کننده است اما " سه رخ " با گام های آهسته پیش می رود زیرا هیچ فرد بزرگسالی باور نمی کند که مرضیه خودکشی کرده باشد ( اگر خودکشی کرده پس چگونه پیام تصویری را ارسال کرده است ؟ ). بدون اینکه بخواهیم سرانجام فیلم لو برود ، بزودی مشخص می شود که هدف مرضیه از این کار ، کشاندن پناهی و جعفری به آن روستا بود تا ببینند که او در چه محیطی بزرگ شده است.

فیلم برداری این فیلم در روستای پدری جعفر پناهی انجام شده و او کمی مهربانی و علاقه ی خود نسبت به مردم محلی تحصیل نکرده که با شخصیت های اصلی فیلم مواجه هستند ، سبک زندگی روستایی که باعث ازدیاد انسان ها شده و تصورات غلط مذهبی از جمله شکی که متوجه برای برای بازیگر شدن او وجود دارد را به تصویر می کشد. " سه رخ " برای روستاییان غرور آمیز نیست و پناهی به آهستگی نشان می دهد که چگونه این جو سرکوب کننده باعث می شود تا زندگی برای کسانی که چیزی بیشتر از آن زندگی روستایی می خواهند ، غیر قابل تحمل شود.

اما فقط این مرضیه نیست که مورد این قضاوت ها قرار می گیرد. در چند سکانس می بینیم که بهناز جعفری که که خود یک بازیگر زن موفق است چگونه به نوبه ی خود تبعیض جنسیتی را تحمل می کند. در یک صحنه که او بدنبال مرضیه است ، تهیه کنندگان خشمگین به او لقب کله پوک می دهند ، این در حالی است که روستاییان او را مانند زنان خود تهدید می کنند.

به این دلیل که بازیگران فیلم در نقش خود بازی کرده اند ، " سه رخ " ممکن است گاهی یک معمای وسواسی بنظر برسد بدون اینکه جنبش و تقلای خاصی انجام دهد. اما بزودی این متانت تبدیل به یک تسلیم همراه با غم زدگی از طرف جعفر پناهی برای خودش و سرزمین مادری اش می شود.

بعد از گذشت هشت سال از دستگیری پناهی که باعث ممنوع الکاری وی نیز شد ، او چهار فیلم ساخته که اغلب نیز خودش در نقش اصلی فیلم هایش ظاهر شده است. اولین فیلم از این چهار فیلم " این یک فیلم نیست " بود که او روحیه خودش را بعد از اتفاقات در آن آزمود و همچنین برای ایران امروز ابراز تاسف کرد. با " سه رخ " احساس همدردی او متوجه شخصیت های زن فیلم است. به خصوص بهناز ، مرضیه و یک فرد سوم به نام شهرزاد که نقش کمرنگی داشت و یک بازیگر بازنشسته بود که در آن حوالی زندگی می کرد. " سه رخ " داستان سه زن از نسل مختلف را روایت می کند که با هم در ظلم و خشونتی که از دست مردان تجربه کرده اند ، شریک هستند.

" سه رخ " بنظر یک تراژدی آرام را به تصویر می کشد. زن ستیزی طولانی مدت و تمام نشدنی در ایران به خوبی در این فیلم نمایش داده شده است که همیشه در مقابله با آن ، نشستیم و تماشا کردیم.

منبع : اسکرین دیلی