فرشته حسینی با کلاه پکول احمد شاه مسعود به کارلووی واری رفت + عکس

اختصاصی سلام سینما - پارسا کمالی : در جریان برگزاری جشنواره کارلووی واری 2025، فرشته حسینی در چند مراسم رسمی، کلاهی سنتی بر سر داشت که توجه رسانه‌ها و کاربران شبکه‌های اجتماعی را جلب کرد. او این کلاه را در رنگ‌های مختلفی چون خاکستری، نخودی و مشکی با لباس‌های مدرن یا مینیمال ست کرده بود؛ ترکیبی جذاب از سنت و معاصر.

این انتخاب البته تنها جنبه زیبایی‌شناسی نداشت؛ چرا که برخی دیگر از عوامل فیلم نیز پکول بر سر داشتند. با توجه به محتوای فیلم که به زندگی زنان و کودکان افغان و مخاطرات آن‌ها در میانه جنگ، مهاجرت و تبعیض می‌پردازد، این کلاه به نماد غیررسمی پروژه تبدیل شد؛ نمادی از هویت، وطن، و حتی واکنشی هنری به اخراج گسترده مهاجران افغان غیرقانونی از ایران در ماه‌های گذشته.

پکول چیست؟ روایت یک کلاه، از کوه‌های افغانستان تا فرش قرمز اروپا

پکول یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین کلاه‌های سنتی افغانستان است؛ کلاهی پشمی با لبه‌های گرد و فرورفته که عمدتاً از پشم گوسفند تهیه می‌شود و برای اقلیم سرد و کوهستانی طراحی شده.

اما اهمیت این کلاه تنها در کارکردش نیست. تاریخدانان معتقدند ریشه آن به «کائوسیا»‌ی یونان باستان بازمی‌گردد، یا متأثر از سرپوش‌های شرق آسیا و چین است. در افغانستان، پکول در دوران اشغال شوروی و به‌ویژه جنگ مجاهدین شهرتی مضاعف یافت.

این کلاه با احمد شاه مسعود، قهرمان ملی افغانستان، گره خورده است؛ مردی که تصویرش با همین پکول به حافظه تاریخی منطقه پیوسته و آن را به نماد غیرت، شرف، استقلال‌طلبی و هویت فرهنگی افغانستان بدل کرده. از این‌رو، وقتی فرشته حسینی این کلاه را در جشنواره‌ای جهانی به سر می‌گذارد، در واقع نوعی بازخوانی تاریخ معاصر را نیز انجام می‌دهد.

یک صنعت زنده، یک نماد فرهنگی

پکول در افغانستان نه‌فقط پوشش که یک صنعت در حال رشد است. بیشتر این کلاه‌ها در ولایت کونر تولید می‌شوند، اما پشم آن‌ها از پاکستان و مناطق چون چترال نیز تأمین می‌شود. امروزه این کلاه در مدل‌ها و رنگ‌های متنوعی تولید شده و حتی از پوست گوسفند قره‌قل نیز برای ساخت نوع خاصی از آن (برَک) استفاده می‌شود که گران‌تر و شیک‌تر است.

هر قوم افغان، فرم خاصی از پکول را دارد؛ و به گفته صنعتگران، کسانی که به پوشیدن آن عادت کنند، دیگر کلاه دیگری بر سر نمی‌گذارند.