نگاهی جامع بر تمام فیلم‌ها و سریال‌های دنیای جنگ ستارگان
ترجمه اختصاصی سلام سینما - نگار رعنایی: «جنگ ستارگان» (Star Wars) ابتدا با سه‌گانه اصلی‌اش در دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ به محبوبیت بی‌سابقه‌ای دست یافت. آغاز این راه با فیلم «امید نو» (New Hope) (۱۹۷۷) بود که در بستر سیاسی و اجتماعی آمریکا تأثیرگذار شد. در ادامه، «امپراتوری ضربه می‌زند» (Empire Strikes Back) (۱۹۸۰) داستان را با پایانی تاریک‌تر و ساختاری قوی‌تر ادامه داد، و سپس با «بازگشت جدای» (Return of the Jedi) (۱۹۸۳) سه‌گانه به پایان رسید؛ هرچند هیچ‌کس گمان نمی‌برد این پایان راه باشد.
در میانه دهه ۸۰، اسپین‌آف‌هایی با محوریت ایواک‌ها از جمله دو فیلم تلویزیونی و دو سریال انیمیشنی (Ewoks و Droids) به مرحله تولید رسیده و با استقبال محدود مواجه شدند.
با آغاز قرن جدید، سه‌گانه پیش‌درآمد با «تهدید شبح» (The Phantom Menace) (۱۹۹۹)، «حمله کلون‌ها» (Attack of the Clones) (۲۰۰۲) و «انتقام سیت» (Revenge of the Sith) (۲۰۰۵) بازگشت پرهیاهویی را رقم زدند. این آثار در کنار انتقادات، موفقیت تجاری قابل‌توجهی داشتند و عمق بیشتری به روایت‌های پیشین بخشیدند.
بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۸، سری انیمیشنی «جنگ‌های کلون» (The Clone Wars) به دو شکل 2D و 3D ساخته شد که نسخه دوم با رهبری دیو فیلونی توانست نظر طرفداران را جلب کند و شخصیت آسوکا تانوی را به محبوبیتی جهانی برساند.
«یک یاغی یا روگ وان» (Rogue One) (۲۰۱۶) به‌عنوان اولین فیلم مستقل، فضای تیره و واقع‌گرایانه‌تری از دنیای جنگ ستارگان ارائه داد و با سکانس پایانی به‌یادماندنی دارث ویدر، تحسین گسترده‌ای دریافت کرد. در همین راستا، سریال «اندور» (Andor) (۲۰۲۲–۲۰۲۵) نیز روایت پشت پرده شکل‌گیری شورش را با لحن جدی‌تری دنبال کرد و با استقبال منتقدان روبه‌رو شد.
در سال ۲۰۱۲ با خرید لوکاس‌فیلم توسط دیزنی، تمرکز اصلی بر توسعه تلویزیونی داستان‌ها قرار گرفت. از جمله سریال‌هایی که در این دوره ساخته شدند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
«مندلورین» (Mandalorian) (۲۰۱۹):
روایت‌های مستقل در دنیای پس از امپراتوری و معرفی شخصیت گروگو (بچه‌یودا)؛ اثرگذاری گسترده بر فرهنگ عامه.
«کتاب بوبا فت» (The Book of Boba Fett) (۲۰۲۱):
ادامه داستان شخصیت محبوب، با ارتباط نزدیک به مندلورین.
«آسوکا» (Ahsoka) (۲۰۲۳):
نخستین حضور لایو اکشن شخصیت محبوب انیمیشنی، با پیش‌زمینه‌ای از «شورش‌گران» (Rebels) و حضور آنکین اسکای‌واکر.
«اوبی‌وان کنوبی» (Obi – Wan Kenobi) (۲۰۲۲):
بازگشت ایوان مک‌گرگور و هایدن کریستنسن به نقش‌های نمادین، با نگاهی به گذشته این استاد جدای.
«تجلیات» (Visions):
مجموعه‌ای از انیمه‌های کوتاه از استودیوهای بین‌المللی که بازنمایی‌های هنری خاص از دنیای جنگ ستارگان ارائه کردند.
برخی دیگر از پروژه‌های انیمیشنی، از جمله «دسته خرابکار» (The Bad Batch) و «ماجراجویی‌های جدای جوان» (Young Jedi Adventures) نیز برای مخاطبان کودک‌ونوجوان طراحی شده‌اند و به پرکردن خلأهای زمانی میان فیلم‌های مختلف کمک می‌کنند.
با سه‌گانه جدید از «نیرو برمی‌خیزد» (The Force Awakanes) (۲۰۱۵) تا «ظهور اسکای‌واکر» (The Rise of Skywalker) (۲۰۱۹) تلاش شد تا نسل جدیدی از مخاطبان وارد دنیای جنگ ستارگان شوند، هرچند واکنش‌ها به این آثار به‌شدت متفاوت بود. اولین فیلم این سه‌گانه فروش بیش از ۲ میلیارددلاری داشت، اما قسمت نهایی آن با انتقادات فراوانی مواجه شد.
در سال‌های اخیر، با تولید سریال‌هایی مانند «آکولیت» (The Acolyte) (۲۰۲۴) که در دوران «جمهوری عالی» و حدود ۱۰۰ سال پیش از حوادث فیلم‌های اصلی می‌گذرد، تلاش شده افق‌های جدیدی در روایت این جهان گشوده شود. همچنین پروژه‌هایی مانند «تاریخچه امپراتوری» (Tales of the Empire) و دنباله‌هایی نظیر آسوکا: فصل دوم در دست ساخت هستند.
در آینده نیز چشم‌انداز گسترش این دنیا روشن است. از جمله پروژه‌های تأیید شده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
«مندلورین و گروگو» (Mandalorian and Grogu) (۲۰۲۶):
اولین فیلم سینمایی پس از وقفه چندساله که ادامه سریال موفق مندلورین خواهد بود.
«ارباب سایه: ماول» (Maul: Shadow Lord) (۲۰۲۶):
انیمیشن جدید با محوریت شخصیت شرور محبوب، دارث ماول.
«جنگنده ستارگان» (Starfighter) (2027):
فیلمی مستقل با بازی رایان گاسلینگ و کارگردانی شاون لوی.
این آثار نشان‌دهنده تمایل دیزنی به حفظ تعادل میان نوستالژی و نوآوری در دنیای جنگ ستارگان هستند.
مجموعه جنگ ستارگان با گسترش خود به قالب‌های مختلف (از فیلم‌های سینمایی تا انیمیشن و سریال‌های لایو اکشن)، توانسته در طول دهه‌ها وفاداری میلیون‌ها مخاطب را حفظ کرده و هم‌زمان نسل‌های تازه‌ای را وارد کهکشان دوردست خود کند. اکنون که با مجموعه‌هایی مانند آکولیت وارد دورانی کمتر شناخته‌شده در این جهان شده‌ایم، می‌توان گفت جنگ ستارگان نه‌تنها در گذشته غنی است، بلکه آینده‌ای پرماجرا نیز در انتظار آن است.