نگاهی به سریال سووشون | از دل فرهنگ ایرانی

اختصاصی سلام سینما - الهام کوهی: سریال سووشون به کارگردانی نرگس آبیار هرچند به خاطر عدم رعایت تکنیک‌های فیلمبرداری و استفاده بیش از حد از دوربین روی دست و سکانس‌های بسیار طولانی و ریتم کندش در ابتدا مخاطب را پس می‌زند و به همین خاطر هم نقدهای منفی زیادی گرفت اما یک امتیاز بزرگ دارد که در این یادداشت به آن خواهیم پرداخت: «سووشون» از معدود فیلم و سریال‌های ایرانی با موضوع هویت ملی و اصالت ایرانی است.

بیشتر بخوانید:

نقد سریال سووشون | سیاوش در آتش

فراموش شدن فرهنگ و هویت ملی در فیلم و سریال‌های ایرانی

پس از انقلاب و جنگ تحمیلی فضای فیلم و سریال‌های تاریخی ایران به پوشش دادن داستا‌ن‌ها و وقایع این دو رویداد گذشت به طوری که اگر سرچ کوچکی از فیلم و سریال‌های تاریخی ایرانی کنید یا به فیلم‌ها و سریال‌های مربوط به تاریخ پیامبران و ائمه می‌رسید یا دوران پهلوی و وقایع مربوط به انقلاب اسلامی یا فیلم‌های دفاع مقدس. در این میان هویت ملی- ایرانی در آثار تصویری کم‌رنگ و فراموش شده و آثار انگشت‌شماری در این زمینه وجود دارد.
از طرف دیگر و در سمت دیگر ماجرا فیلم‌ها و سریال‌های اجتماعی و عاشقانه و کمدی قرار دارند که سعی می‌کنند انسان و روابط او را در فضای مدرنیته امروزه به تصویر بکشند و با توجه و الگوبرداری از فیلم و سریال‌های خارجی ساخته می‌شوند.
در این میان «سووشون» به عنوان سریالی که سعی کرده هنر و ادبیات و اصالت و گذشته ایران را به تصویر بکشد غنیمتی است که تماشای آن با وجود فیلمبرداری اذیت‌کننده‌اش همچنان خالی از لطف نیست. 

هوایی تازه در میان فوجی از آثار با موضوع جنایت و خیانت 

تفاوت آشکار «سووشون» با سایر آثار پلتفرمی در نوع داستان آن است. جهان داستانی «سووشون» با وجود اینکه در جامعه درگیر در جنگ و قحطی می‌گذرد سرشار از لطافت و شاعرانگی است که این نگاه، نگاه زری به زندگی است. 
زری با وجود اینکه در دل قحطی و گرسنگی و جنگ و غارت زندگی می‌کند می‌تواند همچنان از عطر بهارنارنج، آرایش و نظافت، پرداختن به کارهای ظریف زنانه، کاشت گل و آبیاری به باغچه و ادای نذر لذت ببرد و جهان را جدی نگیرد. روح بزرگ و لطیف او در مقابل همه زشتی‌ها و خشونت‌ها قرار می‌گیرد و بر آن غلبه می‌کند و برای همین است که بیننده بیشتر از اینکه از به تصویر درآوردن جنگ و غارت کشور اذیت شود محو روایت زیبایی‌های زندگی در دل آشوب و غارت می‌شود. 
در میان آثار پلتفرمی که بیشتر راوی خشونت و خیانت و تجاوز است داستان لطیف و شاعرانه سیمین دانشور با جلوه‌های ویژه و طراحی صحنه و لباس وفادار به داستان مجالی است که بیننده از دنیای تاریک حاکم بر سریال‌های ایرانی فاصله گرفته و اندکی پای قصه‌های ایرانی- ملی بنشیند تا اصالت داستان‌های گذشته را از هیاهوهای دنیای مدرن تشخیص دهد. 

اهمیت نگاه زنانه

اگر نگاه کوتاهی به اسامی فیلمسازان و فیلمنامه‌نویس‌های پرکار ایرانی داشته باشید به ندرت به نام یک زن خواهید رسید. این فضای مردانه حاکم بر سینما باعث شده اکثر فیلم و سریال‌های ایرانی هم حال و هوای مردانه داشته باشد، حتی اگر راوی قصه‌های زنانه باشند نگاه مردانه خود را به داستان تحمیل می‌کنند. در حالی که نگاه ظریف و نکته سنج زنانه به جزئیاتی خواهد پرداخت که هیچ فیلمساز قدر مردی قادر به تصویر کشیدن آن نخواهد بود. 
«سووشون» این فرصت را فراهم کرده که از نگاه یک زن به بخشی از تاریخ ایران نگاه کنید. عاشقانه‌هایی که با عاشقانه‌های داستان‌های دیگر فرق دارد، جهان امنی که یک زن در اجتماع خشن و جنگ‌زده می‌سازد و خانواده‌ای که همچون سایه‌بان افرادش را از هر نوع آسیبی مصون می‌دارد و روح زنانه‌ای که همچنان در دل قحطی و جنگ و سعی دارد زیبا بماند و زیبایی بیافریند پیام‌هایی است که دوربین «سووشون» با همه لرزهایش آن را به تصویر کشیده و باعث شده «سووشون» با وجود همه ضعف‌های آزاردهنده‌اش تماشایی باشد.