کایزن بهتر است یا گاف ؟

واقعیت این است که خیلی از ما بیشتربه دنبال وجود اشکال در فیلمها و سریالها و یا حتی رفتارهای درون سازمانی یا اجتماعی به دنبال نقیصه هایی برای اعتراض هستیم. این به معنی عدم پذیرش نقد ادبی، هنری یا اجتماعی نیست اما می توان اذعان کرد که ما درعین جستجوی بهتر شدن دراجتماع، به شدت نسبت به آن در محیط واکنش نشان می دهیم.

   مصاحبه ای  از سال 54 در یکی از شبکه های ماهواره ای پخش می شد که مردم معترضانه از ترافیک تهران و نبود امکانات حمل و نقل گله داشتند و حتی از گران شدن بنزین و عدم توانایی سوار شدن ماشینی مثل بنزبه علت مصرف سوخت بالای آن . بعد از چهل سال اکنون شما نمی توانید کسی را پیدا کنید که از وجود اتوبانهای زیاد و پلهای طبقاتی و تونلهای شهری و مترو و بی آرتی راضی و خرسند باشد و تنها چیزی که وجود دارد همان نگرش معترضانه به معضل ترافیک است. 

 خب ؟ حالا در سینما و تلویزیون چه اتفاقی جلب توجه می نماید؟ " گاف " یا همان " سوتی ". به نظر می آید در همه جای دنیا این اتفاق به طور متوسط بیشتر از صد اشتباه در طول  فیلمبرداری باشد که شاید در طول تدوین حتی چند مورد هم از زیر دست تدوینگر در رفته باشد. فیلمها و سریالهای ما عاری از اشتباه نیستند اما این، اتفاقی جهانی نیز هست. شاید قبل از خواندن این مطلب خیلی ها از فیلمهای بزرگی مثل تایتانیک ، پالپ فیکشن ، شمال از شمال غربی ، چشمان کاملن بسته  و حتی فیلمهای پرمخاطبی چون تروی ، هری پاتر و دزدان دریایی کارائیب چیزی جز زیبایی داستان و جذابیت درام و جلوه های بصری خوب در خاطر نداشته باشند؛ اما سوتی، نه! شاید یک تحقیق ساده بعد از سالهای زیادی که از این فیلمها با کارگردانان بزرگشان می گذرد شما را با ساده ترین و پیش پا افتاده ترین اشتباهات در حین فیلمبرداری و تدوین آشنا کند . مثل خود من که تا پیش از این مطلب نمی دانستم که در فیلم " امپراطوری روم " در نبرد گلادیاتورها، ساعت مچی دست یکی از مبارزین است یا جای گلوله ها روی دیوار در نمای مربوط به صحبتهای ساموئل ال جکسون و جان تراولتا درفیلم پالپ فیکشن مدام در حال تغییراست. به راستی شما تا به حال متوجه شخصیتی در فیلم " دزدان دریای کارائیب " شده اید که در یک پلان با صورت صاف و بدون ریش است و وقتی سر برمی گرداند صورتی پر مو دارد؟! آیا لباس دخترفیلم " پادشاه شهر اوز " که درصحنه ای درحال درزدن با لباس آبی است و وقتی وارد می شود لباسش قرمز است برای شما اهمیت داستانی دارد؟ واقعن کسی مانند ذره بین صحنه ای را در فیلم " شمال از شمال غربی " به یاد می آورد که قبل از شلیک اوا سنت ماری به کری گرانت، پسربچه ای روی یکی از میزها قبل از شلیک گوشش را گرفته است؟ 

 این مطلب را برای این نوشتم که در سایتی خبری  مطلبی در مورد گاف بزرگ سریال شهرزاد خواندم که حتی به نقل از کارگردان، طراح صحنه هم شناختی از شخصیت عکس مربوطه که بر روی دیوار بوده و خبرساز گشته، نداشته چه برسد به پلان کوتاهی که تماشاگر تیزبین را وادار کند به دقت در تمام عکسهای روی دیوار تا خدای نکرده آشنا یا فامیلی درون عکسها نباشد. عکسی که حتی شاید به سن و سال من و خیلی از همسن و سالان من قد ندهد تا بشناسیمش! من سریال کیمیا را اصلن دوست ندارم و نمی بینم و اصولن آدم سریال بینی نیستم اما اینکه کتاب " پرتوی از قرآن " نوشته ی مرحوم طالقانی که توسط مرحوم جعفری ویراستاری شده و دراین سریال در زمان تشکرمرحوم طالقانی، مرحوم جعفری از دنیا رفته بوده به گمانم به مساله ی تاریخ شناسی برمی گردد نه فیلم شناسی. نه اینکه این مطالب بخواهد پوششی بر اشتباهات فیلمها یا سریالها باشد، اما بیننده ی فیلم بین یا سریال بین، قطعن برای انتقاد در جهت بهبود فیلمها و سریالها به دنبال نقد اساسی در چارچوب فیلمنامه ، داستان پردازی و حتی بازیگری خواهد بود تا اینکه داستان را فدای سوتی های فرصت طلبانه ای کند که به نظر می آید فقط درجهت اشکال تراشی و بی ارزش کردن قابلیت های یک فیلم یا سریال خوب است. " کایزن " یک مفهوم مدیریتی در ژاپن است که بهبود شدن تدریجی و مستمر را با کار گروهی به سمت آراستگی و نظم هدایت می کند و این، درسینما هم می تواند با پیدا کردن مشکلات و ارائه ی راه حل علمی از سوی منتقدین تئوریزیسین و قاب شناس تا ارائه ی راه حلهای برون سینمایی از سوی مخاطبین و مسئولین کارشناس، یک کایزن سینمایی ایجاد کند.