بانو قدسی

"بانو قدس ايران"

کارگردان : مصطفی رزاق کریمی

نویسندگان : محمدرضا کریمی راد / مصطفی رزاق کریمی

تهیه کننده : موسسه عروج

حاضرین در مستند : سید حسن خمینی / معصومه حائری / فاطمه طباطبایی / سید محمد موسوی بجنوردی / صدیقه مصطفوی / علی اشراقی و ... 

پژوهشگران : زهرا بنی‌پور / اعظم بهروز

تصویربردار : رضا تیموری

صدابردار : شاهین پور داداشی

صداگذاری و تدوین : محمد پورفر

آهنگساز : صبا ندایی و آرمین خیرابی

گوینده متن : مریم واعظ‌پور

توضیحات :

فيلم روایتی از زندگی بانو خدیجه ثقفی نوری معروف به قدس ایران همسر آيت الله خميني و دختر محمد ثقفي تهراني است ، زن نمونه ایرانی که فارغ‌ از تجربه ‌های مرفه کودکی و نوجوانی اش، ۶۰ سال در کنار سید روح ا… خمینی، رهبر انقلاب اسلامی زندگی کرد و همراهی وی با همسر و همسفر شدن در فراز و نشیبهای انقلاب است که از او چنین شخصیتی ساخته است ؛ صبر است که زندگی دختری مرفه با طلبه ای تنگدست را ممکن کرده و تولد فرزند است که آرامش می آورد اما آرامشی که با فقدان متوالی فرزندان مدام دستخوش آسیب میشود.

مرحومه بانو خدیجه ثقفی، حدود ۶۰ سال زندگی مشترک با امام خمینی (ره) را تجربه کردند و مصطفی رزاق کریمی اولین کسی است که توانست با اجازه حاج حسن خمینی وارد اتاق امام شود و تحقیقات خود را برای ساخت مستند آغاز کند و روایات و خاطراتی را از زندگی بانو ثقفی که خود در سال ۱۳۸۸ به رحمت خدا رفته اند و در این مستند حضور ندارد توسط منسوبان نزدیک ایشان می‌شنویم، مستند بانو قدس ایران در فضای خانه امام (ره) خمینی در جماران تهران که به آن بیت امام (ره) خمینی می‌گویند، تصویربرداری شده است و منابع اصلی تحقیق نوشته‌های مکتوب و گفتگو با نزدیکان شخص بانو قدس بوده است و مهمترین منبع مکتوب نیز دست‌نوشته‌های ایشان که گویا به درخواست مرحوم حاج احمدآقا یادداشت کرده بودند ، است. 

کارگردان در این مستند در طول ٨٠ دقیقه سعی کرده است خانواده حضرت امام را با خانواده همسرش مقایسه کند و در این قیاس، خانواده همسر امام را بسیار به‌ روز و پیشرفته و همسر امام را زنی متجدد و با نگاه اشرافیگری نشان داده و خانواده خود امام را روستایی و واپسگرا نمایانده است و در مجموع همسر امام با هیچکدام از تصمیمات امام از سفر به قم گرفته تا انقلاب و ... موافق نبوده اند و حتی نیاز به دعای ایشان هم نداشته اند، چون بسیار واقع بین بوده اند! فیلمساز گویا میخواهد همانند یکسری از دیالوگ های موتیف شده فیلمش در ساختار قصه نیز تابو شکنی کند ، در طی فیلم بارها تأکید می‌شود که همسر امام علاقه‌ای به ازدواج با یک آخوند و زندگی در قم نداشته است ، ( من دوست نداشتم زن ملا شوم - اين ديالوگ چندين بار توسط همسر آيت الله خميني و حتي همسر حاج مصطفي نيز عنوان شده است. ) اما غافل از اینکه این تابو شکنی برای گذشته است نه امروز پس از گذشت ٢٨ سال از فوت آيت الله خميني و ٨ سال از درگذشت خود بانو قدس و در نهایت نه خود مضمون تابوشکنانه است و نه نحوه پرداخت به مضمون و حرف تازه ای در کار نیست؛ یکی از معایب فیلم این است که با اينكه فيلم مستندي پرتره از بانو قدس است اما ما فقط چند عكس و يك پلان چند ثانيه اي به همراه دقايقي از صداي ايشان را مي شنويم مابقي نريشن است و بيشتر به آيت الله خميني و حاج مصطفي خمینی اشاره دارد ؛ با اينكه يكسري از پلان های فیلم براي اولين بار هست كه ديده مي شود اما این منابع انسجام ندارند و ای کاش تصاویر دیده نشده از بیت امام (ره) و صدای شنیده نشده همسر ایشان با روایتی منسجم تر همراه می شد ، کارگردان می توانست با استفاده از برخی اتفاقات تکراری مثل نامه عاشقانه امام به همسرشان، همکاری در کارهای خانه، مقدمات تصمیمات مهم سیاسی و ... روایت فیلم را منسجم تر کند. 

از دیگر معایب فیلم میتوان به روایت کُند ابتدای فیلم با وجود حجم اطلاعات زیاد که مغفول مانده است ، قاب های سیاه و سفید بی منطق، اشتباهات ابتدایی در تدوین ، خورده شدن جملات و عدم ترتیب نماها و روایت چندپاره و عدم شخصیت پردازی درست که برخی از نظرات امام (ره) را گل درشت کرده است و استفاده نادرست از منابع آرشیوی اشاره کرد ، به عبارت دیگر كارگردان مي توانست از منبع آرشيو كاملتري استفاده كند و با استفاده از حجم اطلاعات فراوان پیرامون امام (ره) و ارجاعات بسیار از زندگی علمی و سیاسی ایشان و ارتباطش با فضای اندرونی خانه ایشان فیلم را به فیلم مهمی تبدیل کند.