اختصاصی سلام سینما-استیون آلن اسپیلبرگ (Steven Spielberg)، از پردرآمدترین کارگردانان عصر حاضر است. پدر و مادرش، هر دو از خانواده های یهودی مهاجر بودند. پدرش مهندس برق و مادرش رستوران دار و نوازنده پیانو بود. شاید دلیل اهمیت دادن او به جنگ و استفاده از پیانو در صحنه های کلیدی فیلمش همین باشد. همچنین پروتاگونیست های فیلم های اسپیلبرگ، مثل خودش، معمولا فرزند طلاق هستند.  

اولین فیلم بلند اسپیلبرگ «نور آتش(1964)»، درباره ورود بیگانگان فضایی به شهری کوچک است. اما فیلمی که اسپیلبرگ را در سن 29 سالگی به شهرت رساند و به معنای واقعی برایش یک بلاکباستر تابستانی بود؛ فیلم «آرواره ها(1975)» است. سپس او با «مهاجمان صندوق گمشده»-اولین فیلم از مجموعه­ ی ایندیانا جونز- به موقعیتی طلایی رسید و با «ای تی(1982)» به یکی از پیشگامان جلوه های ویژه تبدیل شد.

اوایل دهه­ ی 1990 میلادی، سال های پرکاری برای اسپیلبرگ بود. او تا سال 1993، تهیه و ساخت 7 فیلم را بر عهده داشت که «هوک»، «فهرست شیندلر» و «پارک ژوراسیک» از جمله آنها است. از این میان، فیلم «پارک ژوراسیک» با فروش جهانی بیش از 10 میلیارد دلار به یکی از پرفروش ترین فیلم های تاریخ سینما تبدیل شد.

سپس فیلم جنگیِ بی نظیر «نجات سرباز رایان» را در سال 1998 ساخت؛ فیلمی موفق و تحسین شده که برایش 5 جایزه اسکار به ارمغان آورد.

استیون اسپیلبرگ همچنین، از موسسان کمپانی «دریم ورک پیکچرز» است و تهیه کننده­ انیمشن های محبوب و موفقی مثل: «کاسپر»، «شرک» و سریال «تاینی تون» است.

این کارگردان 71 ساله، تا امروز 58 فیلم کوتاه و بلند را کارگردانی کرده و 2 جایزه اسکار، 2 گلدن گلوب و 4 جایزه امی را به دست آورده است.

جنگ جهانی، موجودات فضایی، بازی با نور و سایه ها و انعکاس تصویر با موسقی متن «جان ویلیامز» را به کرات در فیلم های او می توان دید. در این جا ویژگی های بارز فیلم های استیون اسپیلبرگ را مرور می کنیم.

ویژگی های آثار استیون اسپیلبرگ:

غروب خورشید و ستاره دنباله دار: اسپیلبرگ به یوفو (UFO)، موجودات فضایی و هرآنچه ممکن است از آسمان فرود بیاید؛ علاقمند است و در فیلم هایش نماهای قابل توجهی از آسمان را نشان می دهد. این نماها گاه از عبور ستاره ای دنباله دار و گاه از خورشید در حال غروب است.

نور و سایه: اسپیلبرگ برای جلب نظر بیننده در برخی سکانس ها با ظرافت تمام با نور و سایه بازی می کند. سایه های قابل توجه و کنجکاوی برانگیز مثل دیدن سایه اولین دایناسور در «پارک ژوراسیک» و در مقابل، نورهای درخشان و خیره کننده در نماهای تاریک، مثل سکانس فرود سفینه فضایی در «برخورد نزدیک از نوع سوم» یا سکانس تعویض زندانیان در «پل جاسوس ها» نمونه هایی از این قبیل هستند.

انعکاس تصویر در شیشه یا آینه بغل اتومبیل : تصویربرداری های غیرمستقیم مثل بازتاب تصویر در شیشه از دیگر المان های کاری اسپیلبرگ است. در فیلم «اگه می تونی منو بگیر» در سکانسی فرانک (دیکاپریو) خودش را در ویترین لباس خلبان می بیند و ایده ای جدید به ذهنش می آید یا در فیلم «ترمینال» در سکانسی، ویکتور (تام هنکس) خودش را در کت و شلوار شیک ویترین مغازه می بیند و داشتن آن لباس برایش در حد آرزو است. همچنین تصویربرداری از نمای آینه بغل اتومبیل در نماهای تعقیبی مثل فرار کردن از دست یک دایناسور خشمگین در «پارک ژوراسیک» یا صحنه تعقیب و گریز «ایندایانا جونز» در فیلم «مهاجمان صندوق گمشده».

نقش کلیدی کودکان: به کار گرفتن کودکان بعضا در نقش های مهم از دیگر شاخصه های کاری اسپیلبرگ است. نمونه ­ی بارز آن را می توان در «ای تی»، «برخورد نزدیک از نوع سوم»، «پارک ژوراسیک» و «هوک» دید. گاهی این کودکان متاثر از جدایی والدین یا عدم حضور پدر در زندگیشان هستند.

پیانو: مادر استیون اسپیلبرگ نوازنده حرفه ای پیانو بوده است. بنابراین انس گرفتن او با پیانو و تاثیر گرفتن از آن در فیلم هایش بی دلیل نیست. نماهایی از پیانو یا نواختن پیانو در صحنه های کلیدی فیلم های او به چشم می خورد؛ اما نکته ای که در پیانوهای فیلم های اسپیلبرگ نهفته، این است که دیدن پیانو برای بیننده نگران کننده است یا اینکه دیدن پیانو با دیدن صحنه ای دلخراش همراه است.

واقعیت محض، تخیل یا ترکیبی از هر دو: فیلم های اسپیلبرگ گاهی برگرفته از واقعیت هستند و وقایع تاریخی را به تصویر می کشند؛ مثل: لینکلن، مونیخ، نجات سرباز رایان، پست و آمیستاد و گاهی فانتزی هستند. فانتزی های جهت داری مثل: هوش مصنوعی، ای تی، پارک ژوراسیک، هوک، غول بزرگ مهربان و برخورد نزدیک از نوع سوم. گاهی هم ترکیبی از واقعیت با چاشنی خیال هستند مثل: آرواره ها، ماجراهای تن تن و بازیکن شماره یک آماده.

بازیگران ثابت: تقریبا هر کارگردانی، بازیگر مورد علاقه ای دارد. «تام هنکس»، «مارک رایلنس» و «هریسون فورد» با بازی های متفاوت و جذاب و به دفعات در فیلم های اسپیلبرگ حضور دارند.

دایره ها: ظاهرا «دایره»، شکل هندسی مورد علاقه اسپیلبرگ است.

منبع: IMDb

**ویژگی های آثار نولان: نابغه فیلمسازی عصر نوین**

**ویژگی های آثار کوئنتین تارنتینو: کارگردانِ دی جِی**

زهرا توللی