جهش قیمت آثار باب راس/ نقاش محبوب تلویزیون رکورد زد

باب راس (۱۹۴۲–۱۹۹۵)، نقاش آرام و خوش‌برخوردی که با «درختان کوچک شاد» خود میلیون‌ها بیننده را در برنامه طولانی‌مدت لذت نقاشی The Joy of Painting در تلویزیون عمومی مجذوب کرده بود، حالا توجه جدی بازار هنر را به خود جلب کرده است.

حراجی بونهامز رکورد جدیدی برای این هنرمند آمریکایی ثبت کرد و دو تابلوی او از اوایل دهه ۹۰ میلادی با موضوع کوه و دریاچه را به ترتیب به قیمت ۱۱۴٬۸۰۰ دلار و ۹۵٬۷۵۰ دلار فروخت؛ رقمی که بیش از دو برابر برآورد اولیه بود.

این نتیجه که کمتر از سه هفته پس از رکورد قبلی راس به‌دست آمد، نشان‌دهنده احتمال بازنگری در جایگاه آثار او در بازار هنر است که سال‌ها تحت‌الشعاع شهرتش به‌عنوان یک چهره پاپ‌فرهنگ با موهای فر قرار داشت.

پیش از فروش آنلاین هنر آمریکایی بونهامز که ۷ اوت به پایان رسید، ارزش هر دو نقاشی بین ۳۰ تا ۵۰ هزار دلار برآورد شده بود. گران‌ترین اثر، با عنوان دریاچه زیر قله‌های برفی و آسمان ابری، بیش از دو برابر برآورد بالایی فروخته شد و اثر مشابهی با عنوان دریاچه زیر کوه‌های برفی و آسمان صاف سه برابر برآورد پایینی به فروش رسید.

هر دو تابلو که متعلق به حدود سال‌های ۱۹۹۰ یا ۱۹۹۱ هستند، پنج یا شش خریدار را در طول مزایده جذب کردند و سه پیشنهاد آخر در دقایق پایانی ثبت شد. بونهامز اعلام نکرد که آیا یک خریدار هر دو تابلو را خریده است یا خیر. این آثار رکورد قبلی راس (۵۵ هزار دلار) را که تنها سه هفته پیش در حراجی الدردز ماساچوست ثبت شده بود، شکستند.

راس که در سال ۱۹۹۵ در ۵۳ سالگی درگذشت، در طول عمرش با پخش ۴۰۳ قسمت از برنامه محبوبش شهرت زیادی یافت. او برای هر قسمت سه نسخه از هر نقاشی می‌کشید که مجموعاً به ۱۱۴۳ اثر رسید و خودش تخمین زده بود که در طول زندگی بیش از ۳۰ هزار نقاشی خلق کرده است.

با وجود تولید انبوه آثار، تا سال ۲۰۰۹ تنها یک اثر او به مزایده گذاشته شده بود که حتی فروخته هم نشد. نخستین فروش موفق آثارش در مارس ۲۰۲۳ ثبت شد. طی یک سال گذشته، هفت اثرش در آمریکا بین ۳۰ تا ۵۵ هزار دلار فروخته شد، اما فروش اخیر بونهامز نخستین بار است که آثارش به مرز یا بالای ۱۰۰ هزار دلار می‌رسند.

آرون اندرسون، کارشناس هنر آمریکایی بونهامز، گفت: «این مسیر رشد برای بازار باب راس بسیار هیجان‌انگیز بوده است.» او دلیل کم‌رنگ بودن حضور آثار راس در بازار هنر را نگاه «مردمی» او به نقاشی و برچسب «کیتچ» دانست. با این حال، نوستالژی، مهارت فنی و مناظر شاخص آثارش مانند کوه‌های برفی، ابرها، درختان متعدد و آسمان‌های آبی در جذابیت آن‌ها نقش داشته است.

این دو تابلو از مجموعه خصوصی یک زن اهل فلوریدا بود که اوایل دهه ۹۰ میلادی هنگام کار در فروشگاه سیرز با راس در یک اجرای زنده آشنا شد و همان روز دو اثر را خرید. هر دو تابلو توسط شرکت Bob Ross Inc. تأیید اصالت شده‌اند.

راس که با شعار «هر کسی می‌تواند نقاشی بکشد» به مردم روحیه می‌داد، از تکنیک نقاشی خیس در خیس (alla prima) برای خلق مناظری با رنگ‌آمیزی یکپارچه استفاده می‌کرد. بیشتر الهام او از مناظر آلاسکا، محل خدمتش در نیروی هوایی، می‌آمد. او از بیل الکساندر، مجری سابق شبکه PBS، این تکنیک را آموخت و بعدها به رقیب او تبدیل شد.

تا زمان مرگش در ژوئیه ۱۹۹۵، راس یک تجارت ۱۵ میلیون دلاری داشت که بیشتر بر فروش کتاب‌های آموزشی، ویدئوها و لوازم نقاشی برند خودش متکی بود تا فروش آثار. بیشتر نقاشی‌های برنامه در مقر Bob Ross Inc. در ویرجینیا نگهداری می‌شوند.

در عصر اینترنت او نسل جدیدی از مخاطبان را جذب کرده است. کانال یوتیوبش بیش از ۶.۲۵ میلیون مشترک دارد و برنامه‌اش در PBS همچنان بازپخش می‌شود. حتی نسخه جدیدی از برنامه با اجرای نیکلاس هنکینز تولید شده که شامل آثار ناتمام راس و آثار جدید به سبک اوست. برخی منتقدان معتقدند که شاید راس محبوب‌ترین هنرمند دهه ۲۰۲۰ باشد.

اندرسون در پایان گفت: «فکر می‌کنم در بسیاری جهات، باب راس یک هنرمند جدی است و سزاوار جایگاهی در تاریخ هنر است.»