چوپان دروغگو

بسم الله الرحمن الرحیم

مغزهای کوچک زنگ زده فیلمی درام گنگستری از هومن سیدی و به تهیه­ کنندگی سعید سعدی می ­باشد که کارگردان توانست با خلق جهانی پر اغراق و دروغ، تصویری سیاه از زندگی مردمانی بی­ چیز، به سبک گوسفند نشان دهد و در نهایت تا حدودی به هدفش که دریافت سیمرغ جشنواره بود، برسد.

سراسر فیلم با همه فراز و نشیب­ هایش شرح جمله ­ای است که در ابتدا و انتهای فیلم تکرار می­شود:

میگن اگه چوپان نباشه گوسفندها یا گم میشن یا گرگ بهشون میزنه و یا از گرسنگی تلف میشن، چون مغز ندارند. هر کسی که مغز نداره به چوپان اجتیاج داره... یه چوپان دلسوز.

فیلم در صدد نشان دادن جهانی در دو طبقه دارا و خوشبخت و ندار و بدبخت می­ باشد. عده­ ای که نه تنها پول بلکه حتی ادب و عقل هم ندارند و با قانون خودشان در جهان خودشان زندگی می­کنند و در این جهان حتی تعریف جدیدی از محبت و انسانیت و غیرت دارند. انسان­هایی که وقتی دنیا بر وفق مرادشان نیست با قمه و تبر و چاقو برای مقصودشان استدلال می­کنند و به جای حل مساله، صورت مساله را پاک می­کنند و حاضرند برای حفظ آبرویشان خواهر خود را خفه کنند. انسان­ های بدبختی که جهان­ بر سرشان خراب ­شده، نه خانه دارند و نه خانواده و هر روز به این نگون­بختیشان افزوده می­شود و از سر جبر زندگی خود را می­فروشند تا زندمانی کنند.

سیدی در پرداخت به داستان زیاد موفق عمل نکرد و نتوانست روایت و پیرنگ صحیحی را ایجاد کند. اتفاقات عجیب که پاسخی در فیلم نداشت مثل خفه نشدن شهره، نحوه مقابله قاچاقچیان با پلیس و چرایی رفتن شکور به میان درگیری همه نشان دهنده ضعف پیرنگ فیلم است.

اما فارق از داستان اغراق آمیز، آنچه سبب جذابیت فیلم شده و مخاطب را تا حدود زیادی با خود همراه می­کند، استفاده از سلبریتی­ ها و جلوه­ های صوتی و بصری جذاب در میزانسن است که البته همراه با خشونت می­باشد.

اما هیچ یک از این موارد نمی­تواند قصد و هدف کارگردان و تهیه کننده را که سیمرغ  و گیشه بود را پنهان کند. چرا که آنها راه موفقیت خود را خوب فهمیدند و آن­چه نمایش داده شد راه رسیدن به مقصودشان بود نه طرحی از یک دغدغه و معضل اجتماعی.

مغزهای کوچک زنگ زده جامعه خاص مخصوص کارگردان است که با نشان دادن جامعه ­ای بدبخت می­تواند وی را خوشبخت کند.

متاسفانه واقعیت موجود در جامعه، سهم کمی از فیلم­ها را به خود اختصاص می­دهد.