زنانه‌های اجتماعی

متاسفانه منیژه حکمت تنها زن حاضر در جشنواره است. او پس از سالها با «جاده قدیم» برگشته است، و همانطور که انتظار می‌رفت یک فیلم زنانه ساخته است. جاده قدیم مانند خیلی از فیلم‌های دیگر از یک مهمانی شروع کرده است، که همین نشان می‌دهد یک اتفاق بد در راه است. فیلم سعی می‌کند شخصیت ها را معرفی کند و اتفاقات احتمالی آینده‌ی فیلم را بازگو کند. فیلم زمینه چینی‌های آخر فیلم را شروع می‌کند و حالا ما منتظر قصه هستیم. بعد از اینکه مینو(مهتاب کرامتی) «دربست» می‌گیرد، با یک کات به خانه‌اش متوجه می‌شویم که دیر کرده، و این تعلیق ناگهانی که خیلی سریع هم پایان می‌پذیرد، غافلگیر کننده است. اما نکته‌ای وجود دارد که هم می‌توان آنرا مثبت تلقی کرد و هم می‌توان آنرا منفی تلقی کرد. اما نکته این است که فیلم از نیم ساعت تا چهل دقیقه اولیه مسیر خود را مشخص نمی‌کند. اساسا مخاطب نمی‌داند که انتظار چه چیزی را می‌کشد. وقتی هر سوالی برای مخاطب پیش می‌آید، چند دقیقه بعد این سوال جواب خود را پیدا می‌کند. می‌توان این نکته را از جهت غافلگیر بودن مثبت پنداشت و از طرفی بدلیل اینکه مخاطب نمی‌تواند تکلیفش را با فیلم مشخص کند، این نکته را ضعفِ فیلم دانست. اما در پس این، نکته‌ای دیگر وجود دارد که تقریبا بعد از گذشت نیمی از فیلم، وقتی موضوع اصلی مشخص می‌شود، تعلیق دیگری وجود ندارد و صرفا تماشاگر شاهد انزوای مینو است. روند تغییر مینو را می‌بینیم و می‌بینیم که با تمام مشکلاتی که دارد در مواقع ضروری برای خانواده خود نقش مادر را بازی می‌کند و در کار نقش رئیس و همکار. همینطور ادامه پیدا می‌کند، وقتی مینو به کار و خانواده‌اش کمی نزدیک می‌شود، خودش را پیدا می‌کند و داستان اصلی را بازگو می‌کند و فیلم با خرده روایت هایی حول محور داستان اصلی پایان می‌پذیرد.

جاده قدیم به خوبی می‌تواند انزاوی یک زن آسیب دیده را نشان دهد. زنی قدرتمند که با یک اتفاق، نمی‌تواند خود را کنترل کند. فیلم به خوبی می‌تواند مشکلات یک زن پس از تعرض را در جامعه نشان دهد. جاده قدیم با توجه به ساختاری که دارد و نوع قصه گویی‌اش می‌تواند مخاطب را راضی نگه‌دارد و تبدیل به یک فیلم قابل قبول شود. اما بدلیل نشان ندادن موضوعی جدید یا با فرمی جدید، نمی‌تواند اثری فوق‌العاده و عجیب برای مخاطبانش باشد. جاده قدیم صرفا می‌تواند یک معضل اجتماعی را به مخاطب نشان دهد و دقایقی مخاطبش را به فکر وا دارد. جاده قدیم اثری قابل قبول است که تماشای آن تلف کردن وقت نیست. اما بعد از دیدن آن شگفت زده نمی‌شویم و تاثیر بزرگی روی زندگی‌مان نمی‌گذارد. می‌توان از جاده قدیم به عنوان یک فیلم اثر معمولی یاد کرد. جاده قدیم برای ایجاد تنش بیشتر نسبت به موضوع اصلی، خرده روایت‌هایی مربوط به زندگی مینو انتخاب کرده است که تاثیر گذاری موضوع را بیشتر کند. موضوع هایی مانند ازدواج خسرو، تولد شیدا، یا وامِ بانک. این موضوع ها درست انتخاب شده‌اند و راضی کننده‌اند. در طراحی صحنه و لباس دقت زیادی شده است و یکی از نکات مثبت فیلم همین است. لباس‌ها کاملا با شخصیت ها همخوانی دارد و طراحی صحنه (به‌ویژه خانه مینو) با جزئیات خوب و با توجه به سبک زندگی خانواده شکل گرفته است.

از تماشای جاده قدیم نه پشیمان می‌شوید و نه شگفت زده.