1393/01/04 00:00

فیلم«خط ويژه»؛دراماتيک و نقادانه

فيلم طنز اجتماعي خط ويژه نگاهي دراماتيک ونقادانه به مسائل و روابط اجتماعي، اقتصادي و سياسي جامعه دارد و همراه شخصيت هاي منتقد، معترض و عصيانگرش تلخي ها و سياهي ها وچهره هاي آلوده خفاشان اقتصادي و راهزنان منافع و عدالت اجتماعي را با زبان سينما و در قالب طنز و جدي به چالش مي کشاند. مصطفي کيايي کارگردان و نويسنده دغدغه مند آثار اجتماعي که نوشته ها و فيلم هايش او را هنرمندي مستعد و توانا نشان مي دهد به دليل ويژگي هاي نادري چون درک و احترام به ديدگاه ها و سلايق مخاطب (گمشده بزرگ سينماي ايران) و علاقه به هنر و سينماي قصه گو و تعهد به آمال و آرمان هاي اجتماعي خود و آثارش در صدر فيلمسازان مطرح و توليدات برتر سينماي اجتماعي کشور ايستاده است. او که تلويزيون را با نگارش فيلمنامه مجموعه هاي نقطه سرخط، راه در رو و خروس تجربه کرده در مقام کارگردان سينما با ساخت سه فيلم اجتماعي متفاوت که تعهد اجتماعي، زبان طنز و روايت جذاب ونگاه خلاقانه و نوع آور شاخصه اصلي آنها را تشکيل مي دهد موفق شده بخشي از توانايي ها و قابليت هاي هنري خود را به اثبات رساند. فيلم هاي بعد از ظهر سگي، ضدگلوله و خط ويژه تصويرگر مسير فيلمساز جوان و نوع جويي است که فارغ از ادا و اطوار روشنفکرانه افتادن در دام سينماي فيلمفارسي ونازل بازي و تحقير يا تخته اي نگرش هاي گفت وگو محور و گفتمان اجتماعي شخصيت ها و قشرهاي اجتماعي راه تکامل سينمايي را طي مي کند . آنچه در نگاه نخست در حرف فيلم کيايي به چشم مي خورد موضوع هاي آشنا و مرتبط با زندگي آدم ها هست که بارها به شکل هاي مختلف سوژه فيلم هاي گوناگون تبديل شده اند ، اما چيزي که کار اين فيلمساز را از بقيه متمايز مي کند زاويه نگاه تازه، روايت متفاوت و جديد، پرداخت پرکنش و جذاب سينمايي و ساختار حرفه اي و ارائه تلخي ها و شيريني ها زندگي در ظرف هاي مناسب تلخ و شيرين سينما ست. در غوغاي توليد انواع فيلم بي ارزش و ضد ارزش و آثار مقاير با فرهنگ و منافع جامعه و محصولاتي صرفا سياه و تلخ و نااميد کننده و جشنواره اي ساخت فيلمي مانند خط ويژه براي مردم و به زبان مردم يک امتياز بزرگ و برجسته محسوب مي شود و مي تواند تماشاگر را با سينما آشتي دهد و توليد اينگونه فيلم ها را در دستور کار فيلمسازان متعهد اجتماعي قرار دهد. خط ويژه خط خاصي است و تعابير و تفاسير مختلف دارد از منظر قانون اين خط غيرقانوني بوده و کساني که پاي در اين خط مي گذارند مجرم اند. از نظر عرف اجتماعي اين خط غير اخلاقي است و از لحاظ شرعي گناه است. با اين همه فيلم کيايي مي گويد بر يک خط و راه است منتها از نوع خاص آن و در اوضاعي که جامعه پر از خط و خطوط مالي و سياسي و اقتصادي است و هيچکدام هم در عمل پاسخگوي حل مشکلات نبوده خط ويژه گرچه حتي به صورت فانتزي مي تواند يک خط تلقي شود، خطي که واکنش هاي مثبت و منفي فروان دارد. کساني که در فيلم خط ويژه کيايي خواسته و ناخواسته وارد خط ويژه مي شوند قهرمان هايي چون زورو، رابين هود و عياران نيستند. آنها آدم هايي معمولي و از جنس اجتماع و نسل جوان امروز محصول شرايط و اوضاع اجتماعي ما هستند. در هر صورت چه کار آدم هاي خاکستري فيلم را بپسنديم يا از کارشان ناراضي باشيم اين هشدار فيلمساز نمي توان چشم فروبست که تداوم مشکلات و ناتواني در حل آنها مي تواند نزد عده اي تفکر و راه خط ويژه را شکل بخشد. فيلم خط ويژه اثري خوش ساخت، پرکنش و داراي موقعيت هاي طنز و تراژيک است و کارگردانش با پشتوانه از تفکر، خلاقيت و دانش اجتماعي و سينمايي به ساخت آن پرداخته است. پرداخت باورپذير شخصيت ها و حوادث، انتخاب مناسب بازيگران، موسيقي هماهنگ، بازي هاي مقبول و درست هدايت شده، فيلمنامه استخوان دار و قاعده مند و کارگرداني حرفه اي از امتيازهاي ويژه خط ويژه است. صحنه هاي خوب طراحي و اجرا شده اي تعقيب و گريز، سرقت اتومبيل عروس، نحوه اي فضاسازي حضور شخصيت هاي فيلم و ساختمان نيمه ساخته و تدوين و تصاوير سنجيده و اصولي فيلم از عناصر و لحظه ها و صحنه هاي به يادماندني آن براي تماشاگر است. مصطفي کيايي خط ويژه خود را با نماي عمومي تيتراژي جذاب و خلاقانه آغاز مي کند و براي بازگوي قصه سرراست ، اما پرفراز و فرود دراماتيک خود به همراه دوربين و از طريق هم سوکردن نگاه تماشاگر با نگاه شخصيت هاي فيلم و نگرش کارگردان در کنار کاراکترهاي خط ويژه با حرکت لانگ شات دوربين در بالا و پايين شهر، پستي ها، بلندي ها و فواصل طبقاتي را به تصوير مي کشد و در سکانسي تاثيرگذار، تلخ و هشدار دهنده آن را به پايان مي برد. فيلم پر از ماجراها و رويدادهاي ريز و درشت است که در قالب داستانک هايي از زندگي آدم هايش با خط اصلي قصه يعني سرقت از کلان سارقان به قصد تنبيه آنها و رساندن اموال سرقتي به مردم پيوند مي خورند و گروه جوان معترض و ناراضي و ناآرام را به سوي گروه و عاصي شدن و مقابله سوق مي دهند. شخصيت هاي خاکستري فيلم خوب کيايي پس از صحنه پرهيجان پاشيدن پول هاي سرقتي بر سر مردم مورد تشويق قرار مي گيرند و اين نکته با اهميتي است که نياز به توجه و دقت متوليان و دلسوزان جامعه دارد. خط ويژه با دستگيري و محاکمه اين گروه جوان معترض دوست داشتني تحت عنوان عاملان فسادهاي کلان اقتصادي و شنيدن صداي يک نوزاد به پايان مي رسد. محاکمه جوانان جسور، ماجراجو که به زعم خود را با سرقت از کلان دزدها به شرايط موجود جامعه اعتراض کرده و حق مردم را به آنها بازگردانده اند با عنوان محاکمه مفسدان بزرگ اقتصادي محاکمه مي شوند ، در حالي که دزدان اصلي و رانت خواران جامعه بر خر مراد سوارند زنگ خطر و تلنگر ديگريست که کيايي آن را به صدا درآورده است. خط ويژه يک تراژدي شهري و اجتماعي است که با داستاني سرگرم کننده و وقايعي تماشاگر پسند و موضوعي برگرفته از واقعيت هاي اجتماعي و با استفاده از ديالوگ ها و موقعيت هاي فراوان طنز و ساختار جذاب سينمايي مخاطب را به سوي سالن هاي سينمايي مي کشاند. اين فيلم نمونه اجتماعي نشان مي دهد که مي توان به دور از بازي هاي افراطي با فرم گراي و آروغ هاي روشنفکرانه فيلم خوب ساخت و حرف هايي از جنس زندگي مردم را با تماشاگران در ميان گذاشت. «خط ويژه» خط ويژه اي سينماي متعهد اجتماعي است و با احترام به نگاه و سليقه مخاطب براي تماشاگر ساخته شده و جوايز و افتخاراتش را هم از تماشاگر گرفته و خواهد گرفت. خط ويژه در زمانه که خط خطي هاي ديکته پرغلط اجتماعي ديگران قادر به رفع مشکلات نيست و سينماي ايران در ميان منگنه انواع افراط و تفريط هاي تجاري و غير ارزشي و توهين به شعور مخاطب مچاله شده خط و سينماي قابل تامل و توجه است.