برنامه طنز جدید صدا و سیما چقدر نزدیک به طنزهای محبوب تلویزیون است؟

مجموعه طنز «با عرض معذرت» که این روزها از شبکه نسیم پخش می‌شود، از نگاه برخی بینندگان و کارشناسان به یاد «خنده‌بازار» می‌اندازد. کارگردان این مجموعه، محمدرضا حاجی‌غلامی، درباره سوژه‌های آن توضیح داد که در این مجموعه، موضوعات جدیدتری در نظر گرفته شده، اما طبیعتاً برخی بخش‌ها تکراری به نظر می‌آید. این مجموعه در استان‌ها تولید شده و هدف از آن این بوده که استعدادهای مناطق مختلف کشور، به‌ویژه مشهد، معرفی شوند. حاجی غلامی معتقد است که در ابتدا نمی‌توان انتظار نوآوری بسیار داشت، اما استانداردهای اولیه در این کار رعایت شده است.

او مهم‌ترین ویژگی طنز آیتمی را جسارت و فضای باز برای نقد دانست و اشاره کرد که اگر فضای باز بیشتری برای نقد ایجاد شود، آیتم‌ها جذاب‌تر خواهند بود. وی افزود که هدف از ساخت «با عرض معذرت» در کنار نقد اجتماعی، خنداندن مخاطب است و برای تقویت بخش کمدی تلاش شده است. به گفته حاجی غلامی، در تولید طنز تلویزیونی، فیلمنامه و بازیگران کمدی نقش بسیار مهمی دارند.

این کارگردان همچنین اشاره کرد که تلویزیون باید فضا را برای نوآوری و نقد باز کند تا استعدادها شکوفا شوند. در انتخاب موضوعات این مجموعه، سعی شده که مسائل به‌روز و جدید انتخاب شوند، هرچند برخی فضاها ممکن است تکراری باشند. همچنین از ترکیب بازیگران شناخته‌شده و استعدادهای استانی استفاده شده تا به شکوفایی بازیگران محلی کمک شود.

وی در پاسخ به اینکه پیشتر مشابه چنین طنزهایی را داشته‌ایم، چقدر تلاش شده کار با ویژگی‌های نوآورانه و خلاقانه همراه باشد؟ توضیح داد: «با عرض معذرت» از تولیدات استان‌هاست و تمرکزی که مرکز سیمرغ داشته بر این بوده که یک‌سری از تولیدات را خارج از تهران تولید کند. حال برخی اوقات این اقدامات با تغییر لوکیشن و لهجه همراه نیست؛ به نوعی که کار می‌توانسته در تهران هم ساخته شود اما در مشهد ساخته شده. هدف این بوده استعدادهایی که در مشهد و خراسان هستند روی کار بیایند و تمرکز تولید از تهران به شهرستان‌ها برود. سعی شده از عواملی استفاده شود که در همان خراسان حضور دارند. با این تجربه در گام اول نمی‌توانیم انتظار حرکت فوق‌العاده ریسکی و نوآورانه داشت. در نتیجه اول باید به آن نقطه از تولید برسند که یک کار با کیفیت ملی را به آنتن برسانند. این کار زمان‌بر است و صرفا در این کار هدف این بوده که استانداردهای اولیه رعایت شود.

لازمه نقد جسارت و داشتن فضای باز است

حاجی غلامی مهم‌ترین ویژگی طنزهای آیتمی را جسارت و داشتن فضای باز برای نقد دانست و گفت: هر چه این فضا بازتر و اجازه داده شود با دایره خط قرمز محدودتری نقدها را مطرح کنیم، آیتم‌های جذاب‌تری تولید خواهیم کرد. نمونه‌های موفق این جنس از کارها «خنده‌بازار» بود که در این مجموعه می‌دیدیم که خود تلویزیون و برنامه‌هایش را با دست باز نقد می‌کرد. 

او یادآور شد: به هر حال این گام اول است و مجموعه «با عرض معذرت» در یک استان تولید شده و شکل‌گیری آن کار مشکلی بوده تا به نقطه مطلوبی برسد. قطعا اگر فضای بازی به این افراد داده شود می‌توانند خلاقیت‌های بیشتری در ادامه داشته باشند. تا به اینجا هم کیفیت مطلوب است. نویسندگان و طراحان تلاش کردند نقدهای خوب اجتماعی داشته باشند و حرف‌های محکم‌تری بزنند؛ حال برخی بخش‌ها با سلیقه مخاطب جور درآمده و برخی بخش‌ها اینطور نبوده است. ما هم در گروه کارگردانی از زمانی که ملحق شدیم کمک کوچکی کردیم و سعی کردیم به لحاظ تکنیکال و رنگ و لعاب صحنه‌ها و دکوپاژ و همچنین استفاده از بازیگران شناخته شده‌تر کاری در خور کیفیت ملی روی آنتن ببریم.

باید بخش خنداندن را تقویت کنیم

وی با بیان اینکه اولویت «با عرض معذرت»، نقد بوده و در کنار آن‌، خنداندن هم مد نظر قرار گرفته است، ادامه داد: اگرچه من معتقدم برای مخاطبان ایرانی خندیدن و خنداندن اولویت است. این تجربه‌ای است که در آن سعی شده در کنار خنداندن، حرف و پیامی که داریم غنی باشد و این دغدغه در طراحی اولیه بوده است اما اینکه چقدر اثرگذار خواهد بود یا نه، باید ببینیم. با شیوه‌هایی که به کار گرفته شده، تلاش بر این است که بخش خنداندن‌مان را تقویت کنیم و در همین راستا در بازنویسی‌های مجدد تلاش شده کمدی کار تقویت شود. به هر حال مخاطب ایرانی بعضی از جنس‌های کمدی را نمی‌پسندد.

مهم‌ترین مسئله در کمدی فیلمنامه است

کارگردان «با عرض معذرت» با بیان اینکه، مهم‌ترین مسئله در کار کمدی و طنز در تلویزیون فیلمنامه است، گفت: این اتفاق نیاز به مهندسی و استعدادهای جدید دارد. بعد از متن، بازیگران قوی در حوزه کمدی خیلی تاثیرگذارند و کار کمدی به همین سادگی نیست که تولید شود. اشکالی که وجود دارد این است که دچار تکرار در استفاده از بازیگران کمدی شده‌ایم. این تلاش هست بازیگران جدیدی اضافه شوند و در این کار هم همین اتفاق افتاده و ما از استعدادهای جدید استفاده کردیم.

این کارگردان معتقد است: تلویزیون باید فضا را برای نقد باز کند تا نوآوری اتفاق بیفتد. در گذشته استعدادها در محیط دانشگاه به هم وصل می‌شدند و استعدادهای برتر شکوفا می‌شدند و هنوز هم کارهای طنز تلویزیون با همان هم‌کلاسی‌های دانشگاه و آن استعدادها ارتزاق می‌کند. در دوران جدید به نظر می‌رسد کشف استعداد مثل گذشته نیست و شاید باید تغییری در روش صورت بگیرد.

او در پاسخ به اینکه موضوعات «با عرض معذرت» چگونه انتخاب شده‌اند؟ توضیح داد: تلویزیون شبکه‌ای از مسائل را از کارگروه‌ها بیرون آورده است. این موضوعات را در اختیار گروه‌های طراح و فیلم‌نامه‌نویس قرار می‌دهد و دوستان هم به همین شکل آن موضوعات و نقدها را طراحی و به متن تبدیل می‌کنند. در این مورد سعی شده موضوعاتی که به‌روزتر هستند انتخاب شوند. شاید برخی فضاها تکراری باشند و لازم است فضاهای جدیدتری طراحی شود اما واقعا فضای کمدی سخت است و در مقایسه با فضای مجازی و سرعت انتقال و به‌روزسازی که دارد، کار ما سخت‌تر و دشوارتر شده و صرفا با یکسری جرقه نمی‌شود اتفاق بزرگی ایجاد کرد. امیدواریم با حرکتی که سیمرغ شروع کرده بتواند به ساختارهای جدید دست پیدا کند و یا ساختارهای دیگر مثل سیتکامی را دنبال کند.

این کارگردان در پایان درباره حضور برخی بازیگران شناخته شده در مجموعه طنز «با عرض معذرت» توضیح داد: در این مجموعه، از ترکیب بازیگران شناخته شده در کنار بازیگران اهل مشهد استفاده شده است. بازیگران خوبی از جمله آقای میرطاهر مظلومی، خانم شهین تسلیمی و سایر بازیگران شناخته شده به ما کمک کردند و در این کار آیتمی حضور داشتند. در دوره‌ای هستیم که خیلی سخت است بازیگران اعتماد کنند ولی این دوستان خیلی کمک کردند که در نهایت این همراهی ها به دیده شدن و شکوفایی بازیگران استانی هم می انجامد.