سایه های خشم

سکانسقتلدرحمامازفیلم«روانی»ِهیچکاکپسازگذشتشصتسالهمچناندرزمرهیترسناکترینسکانسهایتاریخسینماقراردارد.
تصورشرابکنید؛جنتلیبازیگرنقشماریونکهمهمترینستارهیفیلماستویکسومابتداییفیلمتماماًبرمحوریتحضوراومیگرددپسازبالاکشیدنمقدارزیادیپولشادوسرخوشدرحالدوشگرفتناستکهدرکسریازثانیهبهصورتغیرمترقبهایموردحملاتچاقوقرارمیگیردودرکشمکشینفسگیرورعبآوربهقتلمیرسد،بدیهیستتماشاگریکهبهواسطهیعادتکلاسیکشانتظارداردقهرمانفیلمتاپایاندرامزندهبماندچهقدرازتماشایچنینصحنهایشوکهمیشود. پسازبهپایانرسیدناینسکانسفیلمسازچرخشیصدوهشتاددرجهایمیکندبهزندگینورمنبیتس(آنتونیپرکینز) تابهمروربدانیموبفهمیمکهرازقتلهولناکِماریونکرینچیست.
آلفردهیچکاک۶۰سالقبل«روانی» رادرحالیساختکههیچیکازکمپانیهایبزرگهالیوودحاضربهسرمایهگذاریرویآننمیشدند. اوفیلمرابههزینهیخودساختوالبتهستارگانشبراییدککشیدنافتخارِحضوردرفیلمایناستادبزرگدستمزدهایخودرابهشدتتقلیلدادند.
درزماناکران«روانی» هنوزردهبندیسنیفیلمهارواجنداشتوبنابراینگفتهمیشودبسیاریازمخاطبانجوانتربهشدتازتماشایچنینفیلمیدچارلطماتروحیشدند. بهگفتهیراجرایبرتشایدبزرگترینتأثیرفیلمبرمخاطبانشآنبودکهخیلیهاپسازدیدنآنتاچندوقتبههنگامدوشگرفتندچاراضطرابمیشدند.
هیچکاکبرایطبیعیدرآمدناینسکانسنفسگیرسختیهایبسیاریرانیزبهجنتلیتحمیلکرد. گفتهمیشوداووقتیآبرابازمیکندناگهانآبیخرویسرشمیریزدکهاینمسئلهحالاوراخرابمیکند. برایطبیعیجلوهدادنحملاتچاقوهیچکاکخودچاقورامکرراًبهسمتبازیگرمیبردواورابهلحاظروانیدرترسوفشارقرارمیدهد.
اینسکانسرابهلحاظتقطیعواتصالدرستنماهایشمیتواندرحدیکشاهکاردانست. جورجتوماسینیتدوینگرهیچکاکباارائهیتدوینیغیرآیزنشتاینی(!) شیوهایغیرمعمولوناآشنارااتخاذمیکندکهبعدهادرمونتاژبسیاریازفیلمهایهمژانرمورداستفادهقرارمیگیرد. موسیقیمتناینبخشازکارنیزبهایجادحسترسبیشتردرآنکمکبسزاییکردهاست.
«روانی» بااقتباسازیکرمانساختهشد؛رمانیکهنویسندهاشرابرتبلاکآنرابراساسیکداستانواقعینوشتهبود. ماجراازاینقراربودکهقاتلیزنجیرهایبهنامادگینکهدرهمسایگینویسندهزندگیمیکردمادرشراپسازمرگدراتاقخودنگهداشتهبودوخودشماننداولباسزنانهمیپوشید.
هیچکاکبرایاینفیلمنامزدجایزهیاسکارشد.
اوبرایآنکهفیلمشلونروداجازهیتبلیغآنرادرتلویزیونو... ندادوبسیاریازتماشاگراننمیدانستنددارندبهتماشایچهفیلمیمیروند.
شایدجالبباشداما«روانی»،فیلمیکههیچیکازکمپانیهایمهمحاضربهسرمایهگذاریرویآننشدندپرفروشترینفیلمهیچکاکشد.
اینفیلمدرهمانسالهادرایرانبانام«روح» بهنمایشدرآمدکهبهزعممن،«روانی» عنوانمناسبتریبرایشبود.