اختصاصی سلام سینما-کریستوفر نولان را برای آثار اندیشمندانه و سیر داستانی غیرخطی می شناسیم. او تا کنون بیش از 200 بار در جشنواره های فیلم مختلف نامزد دریافت جایزه شده و 133 جایزه نیز به دست آورده است. نولان کسی است که توانست از یک شخصیت کامیک دنیای دی‌سی (بتمن) محبوب ترین ابرقهرمان دنیا را بسازد تا مردم برای تماشای آن ساعت ها جلو سینما صف بکشند. بیشترفیلم های او از آن دسته فیلم هایی نیستند که بیننده جلوی آن لم بدهد، پاپ کورن بخورد و حتی گاهی از روند آن غافل شود بلکه سیر معماگونه آن ذهن را به چالش می کشد و بعضی سکانس ها حس همزادپندارانه ای برای بیننده پدید می آورد که گاهی نفس گیر می شود. نولان نیز مثل هر کارگردان بزرگ دیگر، ویژگی های مشخصی برای ساخت آثارش دارد و به گونه ای می توان گفت امضای او پای فیلم هایش هست. مثلا به دلیل اینکه برای دیدن رنگ های سبز و قرمز کور رنگی دارد روی بیشتر فیلم هایش فیلتری از رنگ آبی می گذارد.

 بهره گیری از آهنگسازان بزرگی مثل هانس زیمر برای ساخت موسیقی متن، تصویربرداری آیمکس و جلوه های ویژه میدانی خیره کننده هم جذابیت فیلم های او را دو چندان می کنند.

قهرمان داستان نولان معمولا یک مرد سفیدپوست با کت و شلوار و موهایی است که رو به بالا مرتب شدند (شخصیتی شبیه به خود او) و معمولا به دنبال دزد، قاتل یا جنایتکار هستند و گذشته ای تراژیک دارند که می تواند از دست دادن همسر باشد مثل فیلم های: یادگاری، حیثیت، در میان ستارگان و تلقین. ظاهرا شریک زندگی، نقش مهمی در فیلم های نولان دارد مثل زندگی واقعی خودش که همسرش جدا از شریک زندگی، شریک کاری او است. اما توماس، همسر نولان، تهیه کننده فیلم های او نیز هست.

اما گذشته از این ها به مشخصه های آثار این کارگردان می پردازیم. چند ویژگی بارز در آثار او عبارت است از:

زمان دستکاری شده: در فیلم های نولان زمان مثل یک اسباب بازی در دست های او است. می تواند همزمان آن را به عقب یا جلو ببرد، فلش بکی به گذشته بزند، گذر آن را در بازه های مختلف خیلی سریع کند یا در لوکیشن های مختلف فیلمش زمان را به صورت دلخواهش جلو ببرد. مثلا در فیلم «در میان ستارگان» کوپر در سیاره ای نزدیک یک سیاه چاله فرود می آید که هر ساعت در آن معادل 7 سال زمینی است و هرچه زمان سپری می شود شخصیت های داستان، بازدید خانواده خود را ناممکن تر می بینند. همچنین در «تلقین» که بر مبنای لایه های مختلف خواب است؛ زمان در هر لایه از خواب به صورت تصاعدی بالا می رود. مثلا پنج دقیقه در یک لایه بالاتر، برابر یک ساعت در لایه پایین‌تر است، که خود برابر 10 روز در لایه بعدی است و الی آخر...

شخصیت های مرد پیچیده و درون ستیز با لباس رسمی: قهرمانی که تا حدودی ترسیم چهره خود نولان است.

لئوناردو دی کاپریو در تلقین: شخصیتی که لایه های مختلف خواب و رویا طراحی می کند و با ورود به ضمیر ناخودآگاه افراد، افکار آنها را می دزدد.

هیو جکمن در حیثیت: شعبده بازی است که برای غلبه بر دوست و رقیب دیرینش دست به کارهای عجیبی می زند.

گای پیرس در یادگاری: مردی که نوعی مشکل حافظه دارد و در تلاش برای پیدا کردن قاتل همسرش است.

کریستین بل در بتمن آغاز می کند: مردی ثروتمند که بعد از گذراندن دوره های مختلف می خواهد انتقام قتل پدرو مادرش را بگیرد.

آل پاچینو در بی خوابی: کارآگاهی که برای حل معمای یک قتل به شهرهای شمالی سفر می کند.

مخاطره در آب: معمولا در فیلم های نولان، شخصیت های کلیدی را در آب، و در خطر می بینید. مثلا در صحنه ای در فیلم «بی خوابی» آل پاچینو را در حال درگیری روی الوارهای شناور بر روی آب است؛ یا در فیلم «حیثیت» تقلای هیو جکمن را برای رهایی از مخزن آبی که برای شعبده بازی طراحی شده است می بینید؛ یا در «تلقین» هنگامی که ون حامل شخصیت هایی که در خواب هستند به درون رودخانه می افتند. همچنین در فیلم دانکرک خلبان هواپیمای جنگنده بعد از فرود روی آب برای نجات جانش در دریا تلاش می کند.

درونمایه روانشناسانه متضاد:

نظم و آشوب در شوالیه تاریکی بین شخصیت های جوکر و بروس وین

رویا و واقعیت در تلقین جایی از فیلم «کاب» به «آدریانی» می گوید اگر رویاها را از خاطراتت بسازی به جایی می رسی که فرق بین واقعیت و رویا را تشخیص نمی دهی.

هویت اصلی وهویت ساختگی در فیلم بتمن آغاز می کند. وقتی «بروس» به «ریچل» می گوید که او همان بتمن است و ریچل او را ترک می کند یا در فیلم یادگاری که «لئونارد شلبی» سعی دارد هویت قاتل همسرش را پیدا کند و در نهایت به خودش می رسد.

مقیاس های بزرگ و استفاده از آیمکس: در فیلم هایی نظیر دانکرک، شوالیه تاریکی، در میان ستارگان و شوالیه تاریکی بر می خیزد شاهد تصویربرداری های وسیع و تصاویر با وضوح بالا هستید.

جلوه های ویژه ناب: جلوه های ویژه فیلم های نولان شبیه یک رویای به واقعیت تبدیل شده است. بسیار واقعی و عجیب به طوری که هنگام تماشای آن ذهن به چالش کشیده می شود. مثل تصویر شهر منحنی شده در تلقین و مزارع در میان ستارگان، نیروی الکتریسیته روی هیو جکمن در حیثیت یا شکستن ناگهانی شیشه های مغازه و پرت شدن اشیا در تلقین.

جلوه های ویژه میدانی: نولان برای طبیعی جلوه دادن صحنه های فیلمش تنها به جلوه های ویژه کامپیوتری بسنده نکرده و در بعضی فیلم ها به صورت عملی، آنها را پیاده کرده است. مثلا انفجارهای ساحل دانکرک، سفینه فضایی در میان ستارگان و راهروی گردان در تلقین واقعی هستند.

فیلمبرداری دورتادور: از دیگر ویژگی های بصری فیلم های نولان، تصویر برداری دورتادور از مناظر و شخصیت ها است.

دست ها: همیشه یک دست استوار در صحنه های فیلم های نولان دیده می شود. دست ها در فیلم های نولان شخصیت دارند و همیشه شاهد صحنه های بسته با دست ها هستید.

منبع: imdb

زهرا توللی