مرد تنهای شب

نگاهی به فیلم «رضا» به مناسبت اکران در جشنواره جهانی فیلم فجر:

«رضا» فیلمِ شخصیتِ اصلی آن است؛ نمونه ای از فیلم های خاص شخصیت محور با تم بورژوآمابانه و تا حدودی سانتی مانتال. آدم های فیلم از جنس آدم هایی هستند که آرتیست و روشنفکرند؛ کتاب می خوانند، کارهای هنری می کنند، می نویسند، شعر می گویند، سیگار می کشند، الکی عاشق می شوند و الکی جدا. شاید خیلی ها با چنین شخصیت هایی ارتباط آنچنان عمیقی برقرار نکنند اما گروهی دیگر از جمله شخص نگارنده، آن را بسیار دوست داشتم و دنیای آدم هایش اتفاقاً برایم ملموس و باورپذیر بود.
نباید از یاد برد، در هیچ جامعه ای جنس مشکلات همه ی آدم ها مثل هم نیست، همه ی افراد بدبخت نیستند و اگر هم باشند نوع بدبختی هایشان با هم فرق می کند؛ همه غم نان ندارند؛ همه مبتلا به یک درد واحد نیستند و عده ای نیز دغدغه های زندگی شان شکل و شمایل دیگری دارد. این که فاطی (سحر دولتشاهی) همسر رضا بی هیچ دلیل آشکاری از او جدا شود و رضا مثل یک دوست واقعی بی چشمداشت همیشه در خدمت او باشد و در خانه اش به روی او باز باشد شاید از دید بعضی ها منطقی نباشد اما آنهایی که جنس زندگی افرادی چون رضا را بشناسند می دانند که اتفاقاً چنین رخدادهایی می توانند کاملاً در زندگی واقعی نیز اتفاق بیفتند.
«رضا» داستان آدم هاییست که هر یک به نحوی تنها هستند و در تلاش اند تا به این تنهایی خاتمه بخشند اما از آن جهت که انسان ماهیتاً تنهاست، پایان قطعی برای این تنهایی وجود ندارد؛ به عبارتی عنصر «تنهایی» مضمون اصلی «رضا» را شکل داده است.
تطابق زندگی شخصیت اصلی فیلم با داستانی که دارد آن را می نویسد از بخش های جالب توجه کار است و تا حدودی یادآور شخصیت حمید هامون در فیلم «هامون» که به نحوی رساله ی دکترایش را زندگی می کند. قطعاً مسئله ی آدم های فیلم علیرضا معتمدی به ژرفای مسئله ی آدم های «هامون» نیست؛ درواقع این آدم ها دردهای کوچکتری نسبت به حمید هامون و مهشید دارند با این حال به لحاظ قشر و طبقه اجتماعی، دیدگاهشان نسبت به زندگی، نوع عشق ورزی و تنفرشان، علایقشان و ... خاستگاه مشترکی با آدم هایی از جنس هامون و مهشید دارند.
چه خوب است که در سینمایمان که این روزها بیشتر رویکرد اجتماعی در پیش گرفته و فیلمهایش در ژانری خاص ساخته می شوند فیلمهایی چون «رضا» منجر به ایجاد تنوع و تفاوت شوند و بتوانند بر مسائل کمتر پرداخته شده متمرکز شوند.
این که کارگردان فیلم، خود، نقش اصلی آن را هم ایفا کرده است و به نظر می رسد در قالب فیلمنامه نویس بسیاری از دغدغه های درونی و ابعاد مختلف زندگی شخصی خود را نیز وارد درام کرده است امتیاز خوبی برای فیلم به شمار می آید تا بتواند بر مخاطب تأثیر بیشتر و بهتری بگذارد.