جستجو در سایت

1396/02/10 00:00

در دل افریقا

در دل افریقا

  

این فیلم را می توان اثری نیمه زندگی نامه ای به شمار آورد که درواقع ملهم از دوران کودکی خود فیلمساز است؛ دورانی که به دلیل شغل پدرش، در کشورهای آفریقایی سپری شد.
شخصیت اصلی فیلم «شکلات» دختربچه ای فرانسوی به نام فرانس است که به واسطه ی مأموریت پدرش، همراه خانواده اش در شهری عقب مانده در کشور کامرون زندگی می کند. آن چه به فیلمِ دنی جذابیت توامانی می بخشد، زاویه دید آن است که از نگاه دختر خردسال شکل می گیرد و فیلمساز بی آن که واقعیتِ مسائل را وارد داستان فیلمش کند، همان نگاه کودکانه را دست نخورده باقی می گذارد و دخل و تصرفی در آن نمی کند. بسیاری از رویدادهای تلخ و خطرناک فیلم به جهت آن که از نگاه یک کودک روایت می شوند، الیتام می یابند و از میزان حاد بودنشان کاسته می شود.
به همین جهت بیش از آن که تمرکز مخاطب بر بسیاری از عناصر بحث برانگیز فیلم، از جمله روابط شخصیت های آن با یکدیگر- خصوصاً رابطه ی مادر فرانس با پروته- منعکس شود، به سمت و سوی دریچه ی نگاه دختر خردسال و تجزیه و تحلیل او از مسائل دور و برش منعطف می گردد.
با این که «شکلات» نخستین فیلم کلیر دنی به عنوان کارگردان است اما شناخت کامل و درست او از فضای مورد نظرش (به سبب تجربیات شخصی)، باعث می شود فیلم کم عیب و نقص باشد و در مرحله ی اجرا نیز کاملاً باورپذیر و هوشمندانه از آب دربیاید.
 از دیگر دشواری های کار دنی، زمانِ وقوع فیلمش است که به دهه های 40-50 میلادی بازمی گردد، آن هم در منطقه ی محرومی در کشور کامرون و بنابراین، طراحی درست صحنه و لباس و آگاهی از شرایط و نحوه ی زندگی در آن زمان از ملزومات کار وی به عنوان یک کارگردان بوده است؛ تجربه ای که به نظر می رسد از پس آن با سربلندی برآمده است.
"طبیعت" و ارتباط شخصیت های فیلم با آن، از دیگر عناصر مهم فیلم «شکلات» است. همچنین بهره گیری از نماهای خاص و بکر مناظر طبیعی از جنبه بصری به فیلم کمک شایان توجهی کرده است.
به نظر می رسد در "شکلات" شاهد بهترین تصاویر ارائه شده از کشور آفریقا هستیم که علاوه بر جذابیت بصری، مخاطب را کاملاً به آن فضا و آن دوره از زمان سوق می دهند و کوچکترین گافی درشان دیده نمی شود.
 فیلمساز فرانسوی دغدغه های خویش را فراتر از مرزهای فرانسه برده است و بستر داستان خویش را در کشوری دیگر پهن می کند و تقابل انسان ها را با یکدیگر به زیبایی به نمایش می گذارد.
اما همچنان یکی از اصلی ترین انتقادات اجتماعی کلیر دنی که در فیلم به وضوح  به آن اشاره می شود همان مسئله ی تبعیض نژاد و نژادپرستی ست و همچنین نکوهش اختلاف طبقاتی و سیستم ارباب-رعیتی که حتا بر عنصر شکننده و حساس عشق نیز غلبه می کند و آن را در خود می بلعد؛ دغدغه ای که احتمالاً یکی از واقعیات آزاردهنده ی دوران کودکی خود فیلمساز نیز محسوب می شده است و در نهایت به پایان تلخِ رابطه ی مادر فرانس با پروته می انجامد.