بعد از حرف و حدیث‌های فراوان بالاخره فیلم بتمن (The Batman 2022) با کیفیت خوب، منتشر شد. از همان ابتدا که مشخص شد مت ریوز (Matt Reeves) در تدارک نگارش و ساختن فیلم بتمن جدید است، پیشبینی می‌شد بعد از پخش فیلم، طرفداران بتمن، به دو گروه تقسیم خواهند شد، گروهی که همان سه‌گانه بتمن کریستوفر نولان (Christopher Nolan) را با بازی کریستین بیل (Christian Bale) و صحنه‌های بکر و اکشن و دیالوگ‌های ماندگار آن را ترجیح می‌دهند و آ‌ن‌هایی که می‌گویند بتمن با بازی رابرت پتینسون (Robert Pattinson) به کاراکتر کامیکی نزدیک‌تر است و با این دید بتمن جدید را دوست دارند.

در ابتدا لازم به ذکر است که به این نکته اشاره کنم که اساس مقایسه بتمن‌ها از پایه اشتباه است؛ چرا که مخاطب در سه‌گانه نولان، سه فیلم از بتمن دیده است. در فیلم بتمن آغاز می‌کند (Batman Begins 2005) با شخصیت‌ها، شهر، فضای کلی داستان و اتفاقاتی که برای شخصیت‌ها افتاده آشنا می‌شود و بعد از آن در فیلم شوالیه تاریکی (The Dark Knight 2008) و شوالیه تاریکی برمی‌خیزد (The Dark Knight Rises 2012) مخاطب به خوبی بتمن و بروس وین را می‌شناسد. همینطور بتمن بن افلک (Ben Affleck) ساخته زک اسناید (Zack Snyder) را مخاطب در چند اثر می‌بیند و با خط داستانی آن به مرور آشنا می‌شود. اما ما در بتمن (The Batman 2022) اولین فیلم از روایت سه‌گانه یا پنج‌گانه مت ریوز (Matt Reeves) است و کارگردان در تلاش است تا کاراکترها و داستان را برای مخاطب روایت کند.

متن این یادداشت حاوی اسپویل می‌باشد و داستان را برای مخاطب لو خواهد داد!

بتمنِ رابرت پتینسون که به گفته خیلی هم از منتقدان و فیلمساز کمیکی‌ترین بتمن تاریخ می‌باشد، در دومین سال بتمن بودن به سر می‌برد و همانطور که در اولین سکانس حضورش در فیلم نشان داده شد (سکانس درگیری در مترو) مرد نجات‌یافته توسط او، از شدت ترس از بتمن می‌گریزد؛ که این امر نشان‌دهنده این است، مردم شهر هنوز با بتمن آشنایی و اعتمادی ندارند. در این فیلم بیشتر به جلوه‌ی کارآگاهی بتمن پرداخته تا جلوه‌ی اکشن آن.
مخاطب با پذیرش این موضوعات باید به تماشای بتمن بنشیند!

گاتهام؛ شهری که دارای شخصیت شد!

افتتاحیه فیلم، شهر گاتهام از درون یک دوربین است. صدای نفس نفس زدن ریدلر (Riddler)، ویلن (شخصیت شرور) فیلم، می‌آید. بعد از آن قتل، هرج و مرج، دزدی، خفت‌گیری در مترو. در وهله‌ی اول مخاطب با شهر گاتهام مواجه می‌شود. مت ریوز به شهر گاتهام یک شخصیت به مانند مابقی کاراکترهایش بخشیده است. چیزی که در بتمن نولان به سختی قابل لمس بود. مخاطب تا یک ربع اول درگیر شناسی شهر و افراد آن است. تا قبل از این فیلم، ذهن مخاطب با شنیدن نام گاتهام به سراغ بتمن می‌رفت؛ درصورتیکه بعد از این فیلم مخاطب یک تصویر ذهنی مشخص از شهر گاتهام دارد. مخاطب با نمای شهر، خلافکاران شهر، پلیس و سیاستمندان شهر و در کنار آن با بتمن آشنایی پیدا می‌کند. یکی از دلایل طولانی شدن فیلم نیز می‌تواند از همین موضوع نشأت بگیرد.

مخاطب رابرت پتینسون را در قالب بتمن، نترس و بی‌باک به‌مانند بتمن‌های دیگر می‌بیند اما وقتی نقاب مشکی خود را برمی‌دارد، در قالب بروس وین، اظطراب و ترس به خوبی برای مخاطب ملموس است؛ که نباید از بازی خوب رابرت پتینسون هم غافل شویم که به خوبی در قالب بروس وین و بتمن ظاهر شد. مدت زمان حضور بروس وین در فیلم بسیار کم‌تر از بتمن است. این را هم می‌توان به همان 2 سال بتمن بودنِ بروس نسبت داد. چراکه او انتخاب کرده است بتمن باشد و از بتمن بودن خوشحال‌تر است تا بروس وین.
در این مدت محدود از بتمن بودن، افسر جیم گوردون  (Jim Gordon) با بازی جفری رایت (Jeffery Wright) تنها شخصی است که به بتمن اعتماد کامل دارد و از او به‌ عنوان همکار و کارآگاه در پرونده استفاده می‌کند. رابطه‌ی دوستی این دو هرچند اندکی اغراق‌آمیز ولی به خوبی شکل گرفته است.
رابطه کت وومن (CatWoman) با بازی زویی کراویتز ( Zoe Kravitz) با بتمن به خوبی شکل گرفته بود و از عاشقانه‌های سطحی و مقوایی فیلم‌های ابرقهرمانانه فراتر رفته بود. سکانس پایانی فیلم و لحظه‌ای که هر یک از این دو کاراکتر به مسیری مجزا می‌رود؛ نگاه بتمن به آیینه موتورش در بدرقه راه کت‌وومن به خوبی نشانگر پرداخت به رابطه این دو کاراکتر بود.
هر چند روایت کت‌وومن در داستان کمی از انسجام آن کم کرد. کت‌وومن مشغول انجام ماموریت خودش است اما با تمام بازیگران داستان بتمن و گوردون درگیر می‌شود و در عین حال هیچ رابطه‌ای هم با آن ها ندارد و به تنهایی ماموریت خود را پیش می‌برد تا درگیری نهایی‌اش با کارماین فالکون با بازی جان تورتورو (John Turturro).
مت ریوز در پرداخت شخصیت‌های فالکون و پنگوئن با بازی کالین فارل (Colin Farrell)دقت زیادی به خرج داده است و اثرگذاری زیادی در روند فیلم دارند. هرچند که شباهت بیش از اندازه کالین فارل به آل‌کاپون رابرت دنیرو (Robert De Niro) کمی تو ذوق می‌زند.
ریدلر با بازی پاول دانو (Paul Dano) یک قاتل زنجیره‌ای است که مت ریوز با الگوبرداری از زودیاک (Zodiac 2007) آن را خلق کرده است. رمزگذاری‌ها و طراحی معماها و چهره‌اش تاییدکننده این امر می‌باشد. پاول دانو مرموز و ترسناک بودن ریدلر را به خوبی برای مخاطب القا می‌کند. در موقعیت‌هایی از فیلم، اختیار عمل را کاملا از بتمن می‌گیرد. مخاطب هیجان و استرس لازم را با او تجربه می‌کند. سکانس ملاقات و صحبت او با بتمن (که مخاطب را به یاد سکانس معروف سکوت بره‌ها(The Silence of the lambs 1991)  ملاقات کلاریس استارلینگ با هانیبال لکتر در زندان می‌اندازد) نقطه اوج تقابل این دو کاراکتر در فیلم است. اما در اکت آخر فیلم، گویی تمام نقشه‌های ریدلر به هیچ بدل شد! تمام آن معماها و انفجارهای شهر و شهری که درگیر سیلاب شده بود، به راحتی نجات پیدا کرد. آن شروع و پرداخت قوی در طول فیلم گویی به یکباره به اتمام رسید.

بتمن، نماد امید گاتهام
در پایان نجات شهر زمانیکه بتمن از آب بیرون می‌آید و به کمک مردم درگیر آوار می‌رود و آن‌ها را در رسیدن به بالگرد امداد یاری می‌کند، می‌بینیم که دختر، بازو بتمن را می‌گیرد. این سکانس را با سکانس درگیری در مترو ابتدای فیلم که مرد پس از نجات توسط بتمن از او گریخت، مقایسه کنید. باز هم به این نکته اشاره می‌کنم که بروس وین در سال دوم بتمن بودنش است و در ابتدا شهر نه تنها از او شناختی ندارد بلکه از او وحشت هم دارد. اما در پایان فیلم، بتمن تبدیل به نماد امید در شهر می‌شود و اعتماد مردم را به دست آورده است.

دوربین، باشکوه مثل همیشه

گِرِگ فریزر (Greig Fraser) پس از خلق Dune 2021 اینبار با دوربین خود، گاتهام را به ما نشان می‌دهد. فیلم پر است از نماها و کادرهای خیره‌کننده. دوربین فیلم نیز یکی دیگر از دلایلی است که بتمن را ورای یک فیلم ابرقهرمانی به مخاطب عرضه می‌کند. یکسری از نماهای اورشولدر (Over Shoulder) در فیلم اضافه به‌نظر می‌آیند و اگر از فیلم حذف می‌شدند، لطمه‌ای به فیلم وارد نمی‌شد و مدت زمان فیلم کمی کاهش پیدا می‌کرد. تم فیلم بتمن، سیاه است. در سکانس‌هایی از فیلم این تم سیاهی به همراه بارش شدید باران به نکته منفی فیلم بدل می‌شد و دید مخاطب را تا حد بالایی، پایین می‌آورد.
بتمن مت ریوز، نماهای باشکوه اکشن نولان را ندارد. آن بتمن آرمانی را به مخاطب نمایش نمی‌دهد. درعوض یک بتمن ساده‌تر‌‌ و منطقی‌تر در قالب یک نوآرِ تاریک به مخاطب ارائه می‌دهد.
این بتمن، موسیقی هانس زیمر را ندارد اما موسیقی مایکل جکینو (Michael Giacchino) در خدمت فیلم بود. در لحظات هیجان‌انگیز، استرس‌زا، عاشقانه فیلم، موسیقی به خوبی با مخاطب همراه می‌شد. تنها در لحظات اکشن فیلم، کمی موسیقی عقب‌تر بود. به‌طبع با کمتر بودن لحظات اکشن فیلم، مخاطب توقع دارد در همان لحظات اندک، موسیقی به همراهی سکانس‌ها بیاید.
بتمن مت ریوز تمام این تفاوت‌ها را بتمن نولان دارد و با دیدن سکانس انتهایی فیلم متوجه می‌شویم که این بتمن دنباله‌ای با حضور جوکری جدید خواهد داشت. حال باید دید بتمن مت ریوز در کنار جوکر آن، چطور خواهد بود!؟