مصیبت های یک بازنشسته

همیشه احساس می‌کردم که مصیبت‌هایی که برای یک شخص (در هر سنی) اتفاق می‌افتد، زمانی ایست که مشغول کار و تحصیل و داشتن شغل است و این‌که مدام درگیر کار و تحصیلش می‌شود، به زن و فرزندانش و حتی والدینش کم‌توجه می‌کند و آرام‌آرام در محیط‌های اجتماعی ظاهر نمی‌شود. اما اگر چنین فردی زمان بازنشستگی‌اش فرابرسد، آیا از مصیبت‌های روزمره زندگی خلاص می‌یابد؟ فیلم سرزمین عادت‌های پایدار قصه بازنشستگان و ازجمله پدرانی است که مدام سرشان به کاروکاسبی بوده و از اوضاع خانواده، جامعه وزندگی روزمره خود بی‌خبر بوده‌اند.

سرزمین عادت‌های پایدار (The Land Of Steady Habits) فیلمی به کارگردانی و نویسندگی نیکول هولوفسینر که توسط شبکه اینترنتی نتفلیکس تولید شده است. نتفلیکس که اکنون به غول‌های بزرگ تولید محصولات سینمایی و تلویزیونی شده است، چنین امکانی را فراهم می‌کند که کارگردانان و نویسندگان خلاق و تازه‌وارد، اثری مطابق میل خود با آزادی نسبی بسازند و تبدیل به سکوی پرتابی برای ساخت فیلم‌های بزرگ و پرهزینه‌تر برای آنان می‌شود. قصه فیلم در مورد آندر ( با بازی بن مندلسون) کارمند امور مالی است که بالاخره بازنشسته می‌شود و سعی می‌کند در دوران بازنشستگی‌اش از زندگی خفه و مصیبت بارش خلاص یابد و شروع تازه‌ای را تجربه کند اما از اتفاقاتی با خبر می‌شود که برایش قابل ‌هضم نیست. این‌که زن سابقش با یکی از بهترین دوستانش قصد ازدواج دارد، پسر جوانش به‌طور مخفیانه قمار می‌کند و از همه مهم‌تر در روابط اجتماعی با افراد و به ‌خصوص زنان هم سن و سالش به مشکل برمی‌خورد. اندر در میان این‌همه گرفتاری وزندگی روتینش، سعی می‌کند پسر دوست همسر سابقش که معتاد است، به راه درست هدایت کند درحالی‌که وقتی اوقاتش را با وی می‌گذراند، در می‌ یابد که آن جوان شباهت‌های فراوانی با خودش دارد.

آندر از همان شروع بازنشستگی‌اش، سعی می‌کند در محیط‌های عمومی و فروشگاه‌های خرید، با زن‌ها گپ و گفتی داشته باشد و سپس با وی رابطه جنسی برقرار کند که متأسفانه در برقراری این نوع روابط چندان خوب عمل نمی‌کند و زن احساسش به وی را از دست می‌دهد. همان‌طور که در فیلم کمدی رمانتیک «عشق و دیگر داروها» ، شخصیت جمی (جیک جینهال) سعی می‌کرد که مخ دخترهای جوان را بزند که در قدم اول خوب عمل می‌کرد اما در رابطه جنسی، حرفی برای گفتن نداشت. آندر فقط یک آدم جو گیر است که سعی می‌کند کارهایی که در دوران جوانی‌اش نکرده، اکنون احساس می‌کند که زمان انجام دادن آن فرارسیدهاست. مثل سکانس نشستن با یک عده جوان که مواد مخدر و حشیش مصرف می‌کنند که ابتدا آندر طبیعی رفتار می‌کند که قبلاً سابقه کشیدن مواد را داشته است اما وقتی یکی از آنان نوع موادی را که وی کشیده می‌گوید، آندر از حالت تظاهر گونه‌اش خارج می‌شود و با فهمیدن موادی که مصرف کرده، از خود بی‌خود شده و حتی مهمانی همسر سابقش  را نیز برمی‌زند. رابطه آندر با پسر جوانش هم چندان خوشایند نیست. البته آندر تمام سعی خود را می‌کند که رابطه‌اش را با پسرش درست کند اما پرستون پدرش را آدم مزخرفی فرض می‌کند که به خاطر مسئله کار و شغلش و در بهترین زمان خوشبختی، از هلن (مادر پترسون) طلاق می‌گیرد. آندر با گیر افتادن در این مصیبت‌های پس از بازنشستگی، خدا خدا می‌کند که ای کاش هرگز بازنشسته نمی‌شد!

سرزمین عادت‌های پایدار گرچه فیلم ملودرامی است، اما رگه‌هایی از طنز سیاه دارد که به‌وضوح در چند سکانس به‌خوبی دیده می‌شود. مثل سکانس کشیدن مواد با جوانان و سپس توهم دیداری که در مهمانی همسر سابقش به وی دست می‌دهد، مثل سکانس آوردن کتاب اشتباهی برای چارلی که البته چارلی از کتابی که آورده، به‌شدت خوشش می‌آید. (به‌جای رمان داستان، اشتباهاً یک رمان مصور اروتیک به وی تحویل می‌دهد) و حتی با یک زن مست در دستشویی مردانه آشنا می‌شود و خودش هم آن‌قدر مست، سرگردان و حیران است که به راننده تاکسی آدرس خانه سابق خود را می‌دهد و.. همین تک سکانس‌ها بیننده را در بحبوحه این مصیبت‌ها می‌خنداند و در این لحظات کمدی، نباید از هنرنمایی یکه‌تاز بن مندلسون غافل شد.

بن مندلسون بازیگر آندرریت سینما و تلویزیون که به خاطر بازی در نقش‌های منفی و ضدقهرمان شناخته‌شده است و به خاطر بازی در سریال (دودمان) که محصول همین شبکه نتفلیکس بوده، برنده جایزه بهترین بازیگر مکمل در مراسم امی 2016 شد. اما این بار بن مندلسون از نقش‌های تکراری خارج‌شده و در نقش یک فرد میان‌سال و سرگردان و کمی افسرده ظاهرشده که نمایی متفاوت از توانایی‌های بروز نشده مندلسون را در فیلم می‌بینیم. البته مندلسون همیشه نقش آدم‌های الکلی و  پیله را به‌خوبی ایفای نقش می‌کرده اما هیچ‌وقت در نقش یک آدم خانواده دوست و مهربان ندیده بودیم.

نمی‌شود در یک فیلم قابل‌قبول، یک سکانس برتر پیدا نکرد. سکانس برتر فیلم سر میز شام است که هلن برای جشن کریسمس، والدین چارلی را برای شام دعوت می‌کند که آندر و پرستون هم سر زده به خانه می‌آیند. پدر چارلی که می‌خواهد قضیه مرگ فرزندش را از زبان پرستون  بداند که چگونه جنازه وی را پیداکرده است اما پرستون هر وقت که حقیقت را می‌گوید، پدر چارلی باور نمی‌کند و فکر می‌کند که چارلی و پرستون هر دو با هم مشغول کشیدن مواد بودند که چارلی سپس اوردوز کرده است تا این که آندر مسئولیت پاسخ‌گویی به پدر چارلی را از دوش پسرش بر می‌دارد و خودش اعتراف می‌کند که چارلی پیش او آمده و ازش خواسته که مدتی در پیش من بماند. درگیری لفظی و سپس فیزیکی بین هر دو خانواده ایجاد می‌شود و حتی رازهایی برملا می‌شود که آندر از همسر سابقش خبر نداشته که اوضاع را قارش میش می‌کند که در این درگیری، آندر از ناحیه سر زخمی می‌شود.

سرزمین عادت‌های پایدار داستان ساده‌ای دارد اما فیلمی شیرین و جمع ‌وجوری است و اگر از منظره جامعه‌شناسی و آسیب‌شناسی بررسی کنیم، تبدیل به اثر با ارزشی می‌شود که می تواند پیام‌های آموزنده و جدی را در مورد مسائل خانواده و آسیب‌های فردی و اجتماعی به بیننده انتقال دهد.