مامانِ بدقِلِق

مامان ، خوانش جدیدی از روابط اجتماعی_عاطفیِ درون یک خانواده شکست خورده، افسرده و احتمالا نابهنجار ایرانی را لابلای تمام مشکلات و معضلات درگیر با آن ها بیان کند. اعضای خانواده پا به سن گذاشته اند، مادرِ رنج کشیده فرزندانش را به تنهایی بزرگ کرده و وسواس های عجیب و غریبی از خساست ، جانمایی وسائل مختلف، تاکید بر عدم ارتباط با خانواده پدر و ... دارد و سالهاست که این وسواس ها را در بطن خانواده ساخته پرداخته و به آن منتقل کرده است. 

فیلم پیش از آنکه بیش از آنکه روایت محور باشد موقعیت محور است و با خلق موقعیت های عجیب و جالب تا حدودی میتواند مخاطبش را تا پایان فیلم روی صندلی های سینما بنشاند. فیلمساز که همزمان تدوینگر هم هست وسواس عجیبی در استفاده‌ ی زیاد از کلوزآپ داشته که شاید یکی از دلایل استفاده از کلوزآپ، تلاش فیلمساز برای پی‌بردن و به نمایش گذاشتن لایه‌های درونی شخصیت های فیلم بوده است. از طرف دیگر چون اغلب زمان فیلم در لوکیشن بسیار کوچک [منزل، هتل، آپارتمان و ماشین ] فیلمبرداری شده است نشان می‌دهد که این آدم‌ها علی‌رغم اینکه در فضایی بسیار نزدیک به هم زندگی می‌کنند دنیاهای بسیار دوری دارند. 

مامان اگرچه اثری کامل نیست اما حداقل ها را دارد و شاید نسبت به دیگر آثار رسیده به جشنواره فیلم فجر ۹۹ دیده نشد. بازی‌ها حساب شده و باورپذیر از کار درآمده اند، موقعیت‌ها از جذابیت به اندازه برای حفظ با تماشاگر برخوردارند و تاحدودی رابطه علت و معلولی آن لحاظ شده است گرچه از کثرت و عدم تمرکز خورده پیرنگها رنج میبرد. در کنار این، بازی خوب رویا افشار را در نقشی نزدیک به همین نقش در گذشته در فیلم "دشمنان" دیده بودیم. زنی میانسال ، افسرده ، عجیب و افسرده.

مامان تصویر متفاوتی ست از روابط درونی خانواده ای ایرانی که ما به طور معمول چنین تصویری از خانواده ایرانی در فیلم ها سراغ نداریم. فیلم دچار کاهش و افزایش ریتم می‌شود گاهی اوقات بحدی شتاب می گیرد که مخاطب از این جا می ماند و گاهی آنقدر کند می‌شود که حوصله مخاطب را سر می‌برد.از جهتی دیگر و از آنجا که معمولاً مادر در هنر و سینما  استعاره ای از وطن است اگر بخواهیم از این زاویه به فیلم نگاه کنیم ، شخصیت اسطوره مامان در این فیلم نه تنها تقدسش را از دست می‌دهدکه  بسیار دمدمی مزاج و حتی در برخی مواقع نفرت انگیز است.

پرداخت زیاد به یک کارکتر ، امکان پرداخت به دیگر شخصیت ها را کاهش داده و فیلم در عین اینکه موقعیت محور است دچار شخصیت محوری هم میشود. "مامان" فیلم پرتلاش و مستقلی ست که می‌توان با از دیدن آن هم لذت برد هم عصبی شد اما به عنوان یک فیلم سطح بالا که بتواند خود را در رده ی جشنواره جا دهد هنوز جا برای کار بسیار دارد و این را می‌توان به حساب اولین فرصت کارگردانی آرش انیسی گذاشت. و امیدوار بود کارهای بهتری در آینده از سازنده اش شاهد باشیم. این نقد در روزهای جشنواره سی و نهم فیلم فجر و کثرت اکران ها نوشته شده فلذا اشتباهات سهوی را ببخشایید.