- (اثرى واقعى از جنس زندگى خود رومـن پـولـانـسـكـى)

فيلم "يك افسر و يك جاسوس An Officer And A Spy" داستانى ست درباره بى عدالتى و عدم تحمل، كه ماجراى شخصيت 'دريفوس' را نه از طريق خشم، بلكه با تفكرى هوشيارانه، جزئياتى دقيق و خويشتن دارى اى احساسى روايت مى كند.
نكته قابل توجه در مورد اين اثر، كارگردانى آن توسط رومـن پـولـانـسـكـى انجام شده است؛ كه رسوايى هاى اخلاقى او به تازگى توجهات زيادى را به خود جلب كرده است... غيرممكن است كه تماشاگر اين اثر را ببيند و درباره آن گمانه زنى نكند كه كدام بخش داستان، ريشه در زندگى شخصى خود كارگردان دارد، مخصوصاً نمايش يهود ستيزى و دنيايى كه در آن يك مرد بايد براى تبرئه خودش بجنگد... امّا با درنظر نگرفتن ارتباط شخصى كارگردان با اين اثر، كيفيت درامِ دادگاهى اين فيلم مى تواند آن را به شانس بزرگى در فصل جوايز تبديل كند.
اين اثر در بيشتر لحظات خود از شخصيت 'دريفوس' بهره نمى برد، بلكه با جديت شخصيت 'پيكورت' را حين ارائه مداركى كه نشان مى دهد يك افسر ديگر جاسوس است، دنبال مى كند؛ و تعليق بيشتر فيلم از اين نشأت مى گيرد كه در آن زمان، يك بازرسى چه فرآيندى را طى مى كرده است.
اين اثر كه توسط خود رومـن پـولـانـسـكـى و رابـرت هـريـس نوشته شده، كاملاً به جزئيات آن زمان توجه خاصى دارد؛ و اين نكته زمانى ضرورى تر مى شود كه بخش هاى داستانى اين اثر به اندازه رمان آن، جذاب تر است... وقتى كسانى كه اطلاعى از ماجراى 'دريفوس' ندارند، ساختار سينمايى آشناى نبرد قهرمان نجيب با مخالفانش براى اثبات اينكه يك شخص از اعضاى اقليت جامعه به اشتباه زندانى شده است را به خوبى تشخيص مى دهند.
و در نهايت "تبعيض" آن چيزى ست كه تماشاگر با تماشاى آن به اين موضوع دست پيدا مى كند.
اين اثر بهتر از تمام آثار اين سالها كه تحت تأثير جنبش هاى اجتماعى ساخته شده و تحويل گرفته شده اند، "تبعيض" و تلخى آن را به تصوير مى كشد... امّا اين اثر توسط منتقدان جهان تحويل گرفته نمى شود؛ چون رومـن پـولـانـسـكـى هم مثل شخصيت 'دريفوس' است. او هم قربانى قضاوت هاست و پيكارى هم نيست كه منجى اش شود.