آنتونیا شرکا: پیرپسر باشکوه بود، اما علت مرگ نامعلوم انتخاب هوشمندانه تری برای اسکار است!
اختصاصی سلام سینما؛ مهلا رنجبران| انتخاب فیلم «علت مرگ نامعلوم» به‌عنوان نماینده رسمی ایران برای رقابت در بخش بهترین فیلم بین‌المللی اسکار، موجی از واکنش‌ها، بحث‌ها و حتی اعتراض‌های پنهان و آشکار در فضای سینمایی کشور برانگیخته است. بسیاری این انتخاب را هوشمندانه و بخشی دیگر آن را عجولانه توصیف کرده‌اند. برای واکاوی دقیق‌تر ماجرا، سلام‌سینما سراغ آنتونیا شرکا، منتقد شناخته‌شده سینما و تلویزیون رفت تا نگاه او را به این انتخاب بشنود.
واکنش حامد بهداد غیر حرفه ای بود
شرکا در ابتدای گفت‌وگو با مرور فضای انتخاب نماینده ایران توضیح داد:
«وقتی به فهرست اولیه فیلم‌های پیشنهادی نگاه می‌کنیم، علت مرگ نامعلوم در کنار چند فیلم شاخص دیگرِ امسال قرار می‌گیرد و می‌توانیم مقایسه‌ای دقیق داشته باشیم. بعد از معرفی رسمی، بحث‌های زیادی به‌وجود آمد؛ حتی واکنش‌های تندی را شاهد بودیم. گروهی معتقد بودند که پیر پسر به مراتب شایسته‌تر است. جالب این‌جاست که واکنش بازیگر اصلی پیر پسر به انتخاب علت مرگ نامعلوم چندان حرفه‌ای نبود و رنگ‌وبوی دلخوری شخصی داشت.»
ارزش های پیرپسر غیرقابل انکار است!
وی افزود:
«پیر پسر یک پروژه عظیم و پرهزینه است. طراحی صحنه بی‌نقص، کارگردانی حساب‌شده و بازی درخشان بازیگرانی مثل حسن پورشیرازی حاصل کار گروهی است که سال‌ها و ماه‌ها برای آن زحمت کشیده‌اند. من شخصاً این فیلم را دوست دارم و معتقدم که ارزش‌های فنی و هنری آن انکارناپذیر است.»
علت مرگ نامعلوم انتخاب درستی برای اسکار بود
این منتقد دلیل ترجیح هیئت انتخاب به فیلم «علت مرگ نامعلوم» را چنین تشریح کرد:
« علت مرگ نامعلوم فیلمی جمع‌وجورتر و به‌اصطلاح مینیمالیستی است. هر دو فیلم به سینمای مستقل تعلق دارند و برای اکران با موانع مشابهی دست‌وپنجه نرم کرده‌اند، اما من فکر می‌کنم - با وجود کیفیت مثال‌زدنی پیر پسر - در نهایت علت مرگ نامعلوم انتخاب سنجیده‌تری است؛ نه از آن‌رو که از نظر فنی و بازیگری و سینمایی بی‌نقص است، بلکه چون آکادمی اسکار صرفاً به دنبال کمال فنی نیست.»
وی تأکید کرد:
«اسکار بیشتر به فیلمی توجه می‌کند که نماینده زیستِ کنونی یک کشور باشد، مخصوصاً کشوری مانند ایران که برای بسیاری از مخاطبان جهان ناشناخته‌تر است و کنجکاوی‌انگیز. بنابراین فیلمی که بتواند شرایط اجتماعی و فرهنگی امروز ایران را با زبانی جهانی روایت کند، شانس بیشتری برای موفقیت در بخش بهترین فیلم خارجی دارد. این ویژگی در علت مرگ نامعلوم به شکل پررنگی دیده می‌شود: فیلمی اوریژینال (غیراقتباسی) و معرف وضعیت آشفتهٔ جامعهٔ امروز ایران.»
شانس علت مرگ نامعلوم در اسکار متوسط است
شرکا درباره احتمال موفقیت این فیلم در میان رقبای بین‌المللی گفت:
«باید واقع‌بین بود. من شانس برنده شدن علت مرگ نامعلوم را متوسط می‌دانم. هنوز نمی‌دانیم با چه رقبایی روبه‌رو خواهیم شد، اما تجربه نشان داده اسکار همیشه به فیلمی توجه می‌کند که زاویه‌ای تازه از واقعیت کشورش را عرضه کند.»
زیبا صدایم کن قابل دفاع نیست!
این منتقد به سایر گزینه‌های مطرح هم اشاره کرد و افزود:
«فیلم زیبا صدایم کن اساساً انتخاب قابل دفاعی نبود. این اثر از همان ابتدا پتانسیل لازم برای نمایندگی ایران را نداشت و نمی‌توانست در اسکار دیده شود.»
زن و بچه در حد اسکار نبود!
وی در ادامه درباره فیلم «زن و بچه» ساخته سعید روستایی گفت:
«با اینکه شخصا از طرفداران سینمای روستایی هستم و آثار او را دنبال می‌کنم، اما این فیلم برای حضور در اسکار گزینه مطلوبی نبود. به نظرم روستایی تلاش کرده عناصری چون حقوق زنان و مشکلات اقتصادی و موضوعات اجتماعیِ جشنواره‌پسند را به‌طور اغراق‌آمیز وارد فیلم کند تا توجه آن‌طرفی‌ها را جلب کند. این تلاش فیلم را از واقعیت دور کرده و به نوعی گویی درام را به کاراکتر هایش تحمیل کرده است.»
این انتخاب تضمین‌کننده اسکار نیست
شرکا در پایان گفت:
«در مجموع علت مرگ نامعلوم به‌خاطر توانایی‌اش در بازتاب دادن زیست ِاجتماعی امروز ایران، نماینده‌ای شایسته است. این انتخاب تضمین‌کننده اسکار نیست، اما از میان گزینه‌های موجود، هوشمندانه‌ترین انتخاب بوده و هست. اسکار جایزه‌ای است که همیشه به فیلمی می‌رسد که بتواند فراتر از زیبایی بصری، صدای یک ملت را به گوش جهان برساند و این فیلم چنین ظرفیتی دارد.»