درباره رابطه خبرنگار و مستندساز/ فقدان گفتگو درباره سینمای مستند
تجربی و پویانمایی، علیرضا سعیدی کیاسری: هر سال با آغاز ثبت‌نام اصحاب رسانه در جشنواره «سینماحقیقت»، رابطه دیرینه و پیچیده مستندسازان و خبرنگاران دوباره زنده می‌شود؛ رابطه‌ای که بیشتر از جنس هم‌جواری است تا تعامل. رسانه می‌نویسد، مستندساز می‌سازد، و گاه هر دو در مسیر موازی حرکت می‌کنند، بی‌آنکه نگاهشان جایی به هم برسد.
سینمای مستند در ایران، برخلاف ماهیت جست‌وجوگر و پرسش‌گر خود، در ساختار فرهنگی ما اغلب در حاشیه مانده؛ نه به دلیل کمبود مخاطب، که به سبب نبود گفت‌وگو درباره‌اش. فیلم‌های مستند، حتی آن‌هایی که در جشنواره حقیقت تحسین می‌شوند، به‌ندرت به موضوعی در مطبوعات یا گفت‌وگوهای عمومی بدل می‌گردند. رسانه عادت کرده خبر بدهد، نه تفسیر کند. و مستندساز نیز گاه ترجیح می‌دهد فیلمش در سکوت دیده شود تا در تردید و پرسش.
اما حقیقت، در معنای سینمایی‌اش، نیازمند بازخوانی است. فیلم مستند وقتی زنده می‌ماند که در بستر نقد، تحلیل و گفت‌وگو ادامه پیدا کند. رسانه در اینجا نه صرفاً تریبون، بلکه «آینه‌ی دوم» است؛ جایی که تصویر به تفسیر بدل می‌شود و حقیقت، لایه‌لایه‌تر دیده می‌شود.
آسیب امروز در نبود همین «آینه دوم» است. آن‌قدر روایت‌ها سریع منتشر و فراموش می‌شوند که هیچ اثر مستندی فرصت تنفس فرهنگی نمی‌یابد. اگر جشنواره حقیقت بتواند میان رسانه و مستندساز گفت‌وگویی ماندگارتر شکل دهد، شاید این چرخه‌ی کوتاه عمرِ دیده‌شدن اندکی دوام یابد.
رسانه باید یاد بگیرد مستند را نه فقط روایت واقعیت، بلکه تأویل واقعیت ببیند؛ و مستندساز نیز بپذیرد که رسانه، امتداد طبیعیِ نگاه او در سپهر عمومی است. شاید آن‌گاه حقیقت، تنها در قاب فیلم‌ها باقی نماند و در زبان و ذهن جامعه جاری شود.
منبع: حالا مستند