فیلم علمی‌تخیلی دهه ۹۰ که راجر ایبرت آن را نسخه برتر ماتریکس خواند
فیلم «ماتریکس» (The Matrix) که در سال ۱۹۹۹ روی پرده سینما آمد، به یکی از ماندگارترین آثار علمی‌تخیلی تاریخ سینما تبدیل شده و تاثیر عمیقی بر فرهنگ عامه و سینمای علمی‌تخیلی گذاشته است. اما در کمال تعجب، راجر ایبرت، منتقد بزرگ سینما، معتقد بود که فیلمی دیگر با ایده‌ای مشابه، آن را یک سال زودتر و بهتر اجرا کرده است: «شهر تاریک» (Dark City) محصول ۱۹۹۸.
فیلم «ماتریکس» با کارگردانی خواهران واچوفسکی، جهانی پادآرمان‌شهری را به تصویر می‌کشد که در آن ماشین‌های هوشمند، انسان‌ها را در یک واقعیت مجازی به نام ماتریکس زندانی کرده‌اند. داستان با «نئو»، یک هکر جوان، آغاز می‌شود که به مقاومت انسانی پیوسته و کم‌کم به نقش قهرمان برگزیده وارد می‌شود.
اما یک سال پیش از این فیلم، «شهر تاریک» با روایتی مرموز و پیچیده‌تر، مفهومی مشابه از واقعیتی مصنوعی را ارائه داد. این فیلم نئو-نوآر علمی‌تخیلی درباره مردی است که با حافظه پاک‌شده بیدار می‌شود و متهم به قتل است. او در جست‌وجوی حقیقت، با گروهی اسرارآمیز به نام «غریبه‌ها» (The Strangers) روبه‌رو می‌شود و در نهایت، مخاطب با پیچشی حیرت‌انگیز درمی‌یابد که واقعیت این شهر نیز جعلی است.
راجر ایبرت در بازبینی سال ۲۰۰۵ خود، «شهر تاریک» را فیلمی احساس‌برانگیزتر و انسانی‌تر از ماتریکس توصیف کرد و گفت:
"شهر تاریک همان کاری را که ماتریکس قصد داشت انجام دهد، زودتر و با عمق بیشتری انجام داد."
به گفته ایبرت، این فیلم نه تنها از همان لوکیشن‌هایی استفاده کرده که بعدها در ماتریکس به‌کار رفت، بلکه بازیگری قدرتمندتری ارائه می‌دهد. بازیگران با اضطراب و سردرگمی خاص، فضای تاریک و طراحی صحنه خیره‌کننده فیلم را به خوبی زنده می‌کنند و شخصیت‌های منفی «غریبه‌ها»، تهدیدآمیزتر و پیچیده‌تر از مأمور اسمیت هستند.
با این حال، جذابیت بصری، فضای اکشن و قهرمان‌سازی کلاسیک «ماتریکس» آن را به یک موفقیت عظیم تجاری تبدیل کرد؛ در حالی که «شهر تاریک» در گمنامی نسبی باقی ماند. اما برای علاقه‌مندان ژانر علمی‌تخیلی عمیق، «شهر تاریک» فیلمی است که به باور ایبرت، ارزش کشف مجدد دارد.