ترجمه اختصاصی سلام سینما – به نظر می‌آید فیلم انتقام‌جویانه حماسی وایکینگی «مرد شمالی» (The Northman) به کارگردانی رابرت اگرز با تمام فیلم‌هایی که پیش‌تر ساخته فرق دارد.

فیلم‌های «ساحره» (The Witch) و «فانوس دریایی» (The Lighthouse) نسبت به «مرد شمالی» بودجه، بازیگر و میدان بسیار کمتری داشتند. «مرد شمالی» پرهزینه‌ترین فیلم رابرت اگرز تا به امروز بوده است.

بهترین فیلم های اکشن سال 2022 | بنگ بنگ

«مرد شمالی» با بودجه قابل‌توجه 90 میلیون دلار و بازیگران سطح اولی چون الکساندر اسکارزگارد، ایتن هاک، نیکول کیدمن، کلیس بنگ، ویلم دفو، آنیا تیلور جوی و خواننده ایسلندی معروف، بیورک، عظمت دنیای خود را فریاد می‌زند.

منتقدان فیلم «مرد شمالی» را ستایش کردند و آن را "جاه‌طلبانه و مسحورکننده و پر از صحنه‌های اکشن خوب" خوانده‌اند.

 داستان «مرد شمالی» حوالی قرن دهم میلادی در ایسلند رخ می‌دهد و محوریت آن، شاهزاده آملث (با بازی الکساندر اسکارزگارد) است. آملث در پی گرفتن انتقام قتل پدرش از عموی خود فیولنیر (با بازی کلیس بنگ) می‌باشد. در ادامه شاهد داستان کل خانواده، انتقام و عرفان وایکینگ‌ها هستیم.

درست است که «مرد شمالی» توسط رابرت اگرز و سایون، شاعر ایسلندی به قلم نگارش درآمده است اما ممکن است برخی از عناصر داستان آن برای مخاطبان تیزبین آشنا به‌ نظر بیاید.

 آیا «مرد شمالی» صرفاً یک داستانی خیالی است یا عناصری از واقعیت نیز در تاروپود آن نهادینه شده است؟ برای فهمیدن آن بهتر است به عمق الهام رابرت اگرز از داستان قومی اسکاندیناوی و فرهنگ وایکینگی شیرجه بزنیم.

«مرد شمالی» نمونه وایکینگی «هملت» است

«مرد شمالی» با نمایشنامه «هملت» (Hamlet) دی‌ان‌ای مشترک زیادی دارد. «هملت» داستان پسری است که توسط روح پدر خود که به قتل رسیده راهنمایی می‌شود تا با کشتن عمویش، انتقام پدر را از او بگیرد.

داستان «هملت» در ساختار بسیاری از داستان‌های مدرن چون «شیر شاه» (The Lion King) وجود دارد. داستان «هملت» در «مرد شمالی» نیز دیده می‌شود.

در این داستان الکساندر اسکارزگارد نقش آملث، نمونه وایکینگی هملت را بازی می‌کند، ایتن هاک نقش پدر به قتل رسیده او و شاه اوروندیل، نیکول کیدمن در نقش مادر آملث، ملکه گردون و آنیا تیلور جوی در نقش اولگا، نمونه وایکینگی اوفلیا که قدرت‌های ماورا طبیعی دارد و عاشق آملث نیز است، حضور دارند.

رابرت اگرز به‌جای این که از خط به خط «هملت» تقلید کند تصمیم گرفته قبل از آن که وارد فرهنگ وایکینگ‌ها بشود، از آن به‌عنوان محرک اصلی داستان استفاده کند.

با وجود این که «مرد شمالی» با نمایشنامه شکسپیر شباهت‌هایی دارد، خود او در واقع «هملت» را بر اساس یک داستان قومی کهن شمالی به نام «ویتا آملثی» به نگارش درآورده است. «ویتا آملثی» به معنی «زندگی آملث» است.

پشت داستان «ویتا آملثی» چه می‌گذرد؟

داستان «ویتا آملثی» نسل به نسل و سینه‌به‌سینه نقل می‌شده. تا این که ساکسو گراماتیکوس، تاریخ‌دان و نویسنده دانمارکی، حوالی سال 1200 این داستان را به‌عنوان جزئی از تاریخ فرمانروایان دانمارک ثبت کرده است.

داستان انتقام معروف در دانمارک اتفاق می‌افتد و بر محوریت دو برادر به نام‌های هاروندیل و فنگو است که به یکدیگر حسادت می‌ورزند. بعدازاین که هاروندیل پادشاه نروژ را به قتل می‌رساند با دختر او گروثا ازدواج می‌کند و این دو با هم صاحب پسری به نام آملث می‌شوند.

فنگو نمی‌تواند از پس حسادت خود به برادرش بربیاید پس هاروندیل را به قتل رسانده و سپس با همسر او، گروثا ازدواج می‌کند. گروثا به گونه عجیبی با این وصلت مخالفتی ندارد.

در همین حال، آملث برای این که از دست تمایلات خشن عمو فنگو خود در امان باشد، خود را به دیوانگی می‌زند. اگرچه فنگو به رفتار آملث شک می‌کند چون ممکن او هر لحظه انتقام قتل پدرش را بگیرد. فنگو زن زیبایی را برای آملث می‌فرستد و گمان می‌کند از این طریق آملث به گناه خود اعتراف می‌کند.

سپس فنگو جاسوسی برای استراق سمع حرف‌های آملث و مادرش می‌فرستد که در نهایت آملث به وجود این جاسوس پی می‌برد و او را به قتل می‌رساند.

هیچ‌کدام از این نقشه‌ها عملی نمی‌شود. فنگو سپس تصمیم می‌گیرد آخرین تلاش خود را برای ازبین‌بردن برادرزاده‌اش به کار ببرد. به‌جای این که فنگو خود آملث را به قتل برساند، او را به انگلستان تبعید می‌کند و از پادشاه می‌خواهد آملث را در آنجا اعدام کند، اما او با استفاده از هوش و ذکاوت خود از مرگ می‌گریزد، به کشور خود باز می‌گردد، رد عموی خود را می‌گیرد و سپس او را به قتل می‌رساند.

بعدازاین که عملیات آملث به سرانجام می‌رسد، او با شاهزاده انگلیس ازدواج و به‌عنوان پادشاه جدید دانمارک تاج‌گذاری می‌کند.

ویتا آملثی چه شباهت‌هایی با هملت دارد؟

داستان «ویتا آملثی» با «هملت» شباهت‌های فراوانی دارد. از جمله این شباهت‌ها می‌توان به شخصیت‌ها و روند روایت داستان اشاره کرد.

در هر دو داستان شخص شروری وجود دارد که برادر خود را به قتل می‌رساند و تخت پادشاهی را از آن خود می‌کند، قهرمانی که خود را به دیوانگی می‌زند برای این که از خود در برابر عموی خشن محافظت کند، پادشاهی که سعی دارد از نقشه‌های این قهرمان سر دربیاورد و در نهایت قهرمانی که انتقام خود را می‌گیرد.

حتی نام شخصیت هر دو داستان به هم شباهت دارد. گروتا در «ویتا آملثی» شبیه به گرترود در «هملت» است. خود نام هملت نیز بسیار به نام آملث نزدیک است.

آیا داستان مرد شمالی از لحاظ تاریخی دقیق است؟

رابرت اگرز برای این که داستان فیلم «مرد شمالی» از لحاظ تاریخی و فرهنگی دقیق باشد، تحقیقات بسیاری انجام داده است. بخش زیادی از داستان در ایسلند اتفاق می‌افتد. این موضوع با مهاجرت مردمان شمال به ایسلند در قرن نهم مطابقت دارد.

درست است ما باتوجه‌به متون تاریخی درباره پوشش، زبان و نحوه زندگی  وایکینگ‌ها اطلاعاتی در دست داریم، اما برای این که بتوانیم این دوره تاریخی را که 1000 سال از آن گذشته را بتوانیم بسیار دقیق بازسازی بکنیم با چالش‌های فراوانی مواجه خواهیم بود.

رابرت اگرز برای این که بتواند حفره‌های داستان خود را پر کند و از دقت تاریخی وایکینگ‌های فیلم و زبان آن‌ها اطمینان حاصل کند، از تاریخ‌‌دان‌های متخصص وایکینگ‌ها، باستان‌شناس‌ها و زبان‌شناسان فراوانی کمک گرفته است.

وایکینگ‌ها به خشن بودن معروف بودند. آن‌ها در مورد شیوه‌های شکنجه خود، به برده درآوردن دشمنان و آیین‌های قربانی کردن انسان با کسی تعارف نداشتند. باتوجه‌به تریلر «مرد شمالی» می‌توان گفت داستان فیلم با خونخواری و روحیه انتقام‌جوی وایکینگ‌ها تشابه بسیار دارد.

اما وایکینگ‌ها با وجود درنده‌خویی اعتقادات روحانی بسیار قوی نیز داشتند. آن‌ها به جهان‌های بعد از مرگ و همچنین خدایان و الهه‌های متعددی باور داشتند. این اعتقاد با حضور شخصیت آنیا تیلور جوی، اولگا، به خود جامه عمل پوشانیده است.

منبع: Collider