چرا فیلم پیر پسر مدیون حسین دهباشی، مسعود فراستی و برخی از نمایندگان مجلس است؟!

اختصاصی سلام سینما - کمال نادری مطلق: در 14 روز اخیر فیلم «پیرپسر» (اکتای براهنی) نزدیک به 43 میلیارد تومان فروخته است و بیش از 440 هزار نفر به تماشای آن نشسته‌اند؛ بیش از دو برابر رتبه دوم در همین بازه. طبیعتا موج حملات علیه این فیلم که به رهبری چهره‌های غیرسینمایی کلید خورد، تنها عامل این آمار قابل توجه نیست (رشد فروش «پیرپسر» پیش از توییت جنجالی حسین دهباشی شروع شده بود) اما حواشی اخیر باعث تمدید حضور فیلم جدید براهنی در کانون توجهات شده است؛ و کدام فیلمساز از تداوم تیتر یک‌بودن ساخته‌اش استقبال نمی‌کند؟

بیشتر بخوانید:

آیا فیلم پیرپسر تازه‌ترین قربانی بازی‌های سیاسی است؟ | ذبح فرهنگ در کشاکش درگیری‌های غیرفرهنگی

واقعیت این است که جنس انتقادات اخیر (که در بسیاری از موارد بیشتر به نوعی ابراز خشم شباهت داشته) به‌گونه‌ای بوده که اعتبار افزوده‌ای را برای «پیرپسر» به ارمغان آورده است. همین امر نشان می‌دهد که برخی از دوستان (حتی آن‌هایی که عمری است ردای منتقد سینما را بر تن کرده‌اند) اساسا از مبانی نقد بی‌اطلاعند و نه‌تنها فحاشی را جای نقد در نظر می‌گیرند بلکه حتی متوجه نیستند که چطور انتخاب استراتژی نامناسب برای تخریب یک فیلم لاجرم به افزایش جایگاه و اعتبار آن منجر می‌شود. به مهم‌ترین و دیده‌شده‌ترین نمونه‌های این موج جدید نگاه کنیم و ببینیم چه خصوصیاتی در آن‌ها قابل ردیابی است:

• استفاده از الفاظ بی‌ادبانه؛
• نوعی برخورد لجبازانه برای تخریب «پیرپسر» که خودش را از جمله در اسپویل کامل پایان فیلم توسط حسین دهباشی نشان داد؛
• ذهن نمادگرایی که از تَرَک دیوار هم استعاره بیرون می‌کشد؛
• استفاده از توصیفاتی کلّی که می‌توان آن‌ها را بدون تغییر در مورد هر فیلمی به کار برد؛
• شکل ناگهانی حملات که از یک نقطه شروع شد و با سرعتی غیرعادی گسترش یافت.

طبیعی است که «پیرپسر» فیلم بی‌نقصی نیست و می‌توان با تمرکز بر ویژگی‌های دراماتیک و ساختاری از آن انتقاد کرد (همان‌طور که گروهی از منتقدان در هفته‌های اخیر، فارغ از جو کاملا ستایش‌آمیز ابتدایی پیرامون «پیرپسر»، با نگاهی منطقی از این رویکرد استفاده کرده‌اند). اما بحث در مورد آن دسته از انتقادات است که مشخصا کاری به کیفیت فیلم ندارند (حتی اگر در ظاهر از عباراتی چون «بازی بد» و «فیلمفارسی» وام بگیرند تا خود را فنّی جلوه دهند). به نظر می‌رسد این دسته از مخالفان «پیرپسر» استراتژی مناسبی را برای رسیدن به هدف خود در پیش نگرفتند و حتی در زمان‌بندی انتقادات/ حملات خود هم هوشمندانه عمل نکردند (فارغ از نیت افراد، شکل همزمانی حملات ممکن است عده‌ای را به شَک بیاندازد). به همین دلیل، نتیجه (لااقل تا امروز) به نفع فیلم رقم خورده است.