در این مقاله میخواهیم به بررسی وضعیت کنونی سینما و تلویزیون ایران بپردازیم.سینمایی که سال هاست فراز و نشیب هایی داشته اما باید قبول کنیم که پیشرفت زیادی نکرده.حال با روی امدن سرویس های استریمینگ مانند نماوا،فیلیمو و فیلم نت شانس هایی برای پیشرفت به وجود امده.ایا این سرویس های استریمینگ باعث رشد سینمای ایران میشوند یا باعث افول؟سینمای ایران نسبت به سال های اغازینش چه پیشرفت ها و پسرفت هایی داشته؟ ایا سینمای ایران شانس هایی برای پیشرفت دارد؟ایا میتوانیم بعد از سال ها سینمای هنری ایران را یک سینمای جدی و هنری خوب معرفی کنیم؟با سی و یک نما همراه باشید تا جواب این سوال ها را بدانید.

تاریخچه سینمای ایران

سینمای ایران به صورت رسمی از سال ۱۳۰۹ با ساخت فیلم کمدی ابی و رابی شروع به فعالیت کرد.این فیلم اولین فیلمی بود که توسط ایرانیان ساخته شده بود و به صورت رسمی از سینما هایی که در ایران وجود داشت پخش شد.

اما سینمای هنری و جدی ایران از سال ۱۳۱۲ با ساخت فیلم ناطق(با صدا) شروع شد.

به ۳۰ سال بعد برویم.به زمانی که موج نوی سینمای ایران به راه افتاد و در این زمان شاهد فیلم هایی هنری و جدی بسیار خوبی هستیم.

در دهه چهل فیلم هایی مانند قیصر،گاو و گنج قارون ساخته شد که باعث شد تغییری اساسی در سینمای هنری ایران به وجود بیاید.

فیلم گاو یکی از مهم ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران است که درون مایه اعتراضی دارد و کمی هم رگه های روانشناختی دارد.

اثر ماندگار داریوش مهرجویی جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره برلین را دریافت کرد.

حتی باز هم در زمانی که فیلم های هنری زیادی منتشر میشد باز هم خیلی از فیلم هایی که منتشر میشد ارزش هنری نداشتند.البته این موضوع در تمام سینما ها وجود دارد اما در سینمای ایران این موضوع بیشتر از تمام سینمای های دنیا دیده میشود.

با رسیدن به دهه ی ۷۰ انقلابی در سینمای ایران شکل میگیرد.

با روی کار امدن کارگردان هایی مانند عباس کیارستمی،جعفر پناهی و محسن مخملباف به یک باره در سینمای ایران تحولی ایجاد شد.

کیارستمی با سه گانه کوکر(زندگی و دیگر هیچ،زیر درخت زیتون و خانه دوست کجاست)،طعم گیلاس،کلوز اپ و باد ما را خواهد برد جوایزی مانند نخل طلایی کن،جایزه فیپرشی،بهترین فیلم نوعی نگاه کن و خرس نقره ای بهترین کارگردان ونیز را کسب کرد.

هر موفقیتی که در سینمای ایران شکل گرفته وابسته به این دوره است.

در دهه ی هشتاد هم این تحول با ظهور کارگردان هایی مانند محمد رسول اف،بهمن قبادی،اصغر فرهادی و مجید مجیدی ادامه یافت.

رسول اف با اثاری مانند جزیره اهنی،کاگومان،دست نوشته ها نمیسوزند و صد البته کشتزار های سپید افتخارات و جوایز زیادی را کسب کرد.

مجید مجیدی هم برای اولین بار در تاریخ ایران نامزد جایزه ی اسکار برای فیلم بچه های اسمان شد.

اصغر فرهادی هم که به عقیده خیلی ها بعد از عباس کیارستمی بهترین کارگردان ایرانی است با ساخت سه فیلم بسیار خوب چهارشنبه سوری،درباره ی الی و جدایی نادر از سیمین نامزد بهترین فیلمنامه غیر اقتباسی اسکار،برنده بهترین فیلم خارجی زبان اسکار،دو خرس طلایی برلین و گلدن گلوب بهترین فیلم را کسب کرد.

اصغر فرهادی با استفاده مکرر از میزانسن های دقیق و حساب شده،رئالیسم و انتخاب بازیگر های بسیار خوب توانست افتخارات زیادی را کسب کند و در سال های بعد هم با دو فیلم فروشنده و قهرمان افتخارات زیادی را کسب کرد.فیلم های فرهادی معمولا در ژانر درام-اجتماعی هستند و درون مایه اعتراضی دارند.

اما در دهه ی نود این تحول در سینمای ایران متوقف شد و تعداد فیلم های هنری خوب در سینمای ایران بسیار کم شد و فیلم های هنری جای خودشان را به فیلم های کمدی و مبتذل دادند.

اما باز هم در دهه ی نود کارگردان هایی مانند هومن سیدی،پیمان معادی،مجید مجیدی و محمد حسین مهدویان ظهور کردند که فیلم های نسبتا خوب و با کیفیت ساخته اند.

اما تعداد فیلم هایی از سینمای ایران که به جشنواره های معتبر خارجی راه پیدا کردند به شدت کم شد.به نحوی که کارگردان هایی که شروع فیلم سازی شان از دهه ی هشتاد یا نود بوده تنها رسول اف،فرهادی،جلیلوند و مجیدی بوده اند که به جشنواره هایی مانند برلین،ونیز یا اسکار راه پیدا کرده اند.

اینکه سینمای هنری ایران برای مردم بی ارزش بوده چیز جدیدی نیست.اما در دهه ی نود این موضوع بسیار تشدید شده.به نحوی که بین لیست پنجاه فیلم پرفروش تاریخ ایران بدون نرخ تورم تنها 13 فیلم جدی وجود دارد که شاید از بین انها تنها چهار فیلم خوب پیدا شود.

فیلمی مانند دینامیت 44 میلیارد تومان میفروشد و فیلمی مانند یاین موضوع نشان دهنده ی کم ارزش شدن شدید سینمای هنری ایران است.

البته این که مخاطب در سینمای ایران همیشه به دنبال کمدی است اتفاقی است که از ابتدای رواج سینما در ایران بوده اما در چند سال اخیر به طرز عجیبی پیشرفت کرده.

ظهور سرویس های استریم

از سال ۹۳ دو سرویس استریم فیلم و سریال فیلیمو و نماوا شروع به فعالیت کردند.ابتدا این دو سرویس صرفا اپلیکیشن ها و سایت هایی بودند که میتوانستید در انها فیلم و سریال های ایرانی و خارجی رو ببینید.اما بعد از چند سال سریال هایی که به صورت پخش خانگی با سی دی به فروش میرفتن رو میتونستید در فیلیمو و نماوا ببینید.بعد از این زمان اشتراک به این دو سرویس اضافه شد.اشتراکی که البته اجباری نبود.اما میتوانستید با خرید اشتراک این دو سرویس اینترنت نیم بها داشته باشید.

تا سال ۹۹ که رئالیتی شو مافیا از فیلیمو و سریال گیسو از نماوا به صورت انحصاری ساخته و پخش شد.از این به بعد برای دیدن این اثار انحصاری نیاز به خرید اشتراک داشتید.تا چند ماه بعد که دیگر برای دسترسی به تمام اثار فیلیمو نیاز به خرید اشتراک داشتید.نماوا هم بعد از این کار فیلیمو اشتراک خود را اجباری کرد.

برسیم به اثار فیلیمو و نماوا.

فیلیمو از ساخت رئالیتی شو باکیفیت شب های مافیا شروع با ساختن اثر کرد و با سریال خوب بد جلف:رادیو اکتیو ادامه داد.بعد از اون اثاری مثل مردم معمولی،می خواهم زنده بمانم،سریال ملکه گدایان ممیزی،فیلم کوتاه بسیار زیبای بچه خور،سریال با کیفیت زخم کاری،سریال قبله عالم،سریال میدان سرخ،سریال نیسان ابی،سریال جزیره،سریال نیسان 

نماوا اما کمتر از فیلیمو اثر ساخت.اما یک گوهر در این سریال هایش دارد.

نماوا از سریال باکیفیت قورباغه که بهترین اثر این سرویس است شروع کرد،با سریال های گیسو و سیاوش ادامه داد و بعد از اون به ساخت تاک شو جذاب پیشگو پرداخت،را ساخت و بعد از اون به ساخت سریال خاتون،حرفه ای،خسوف و خیلی مینی سریال با کیفیت روز بلوا پرداخت.

فیلیمو بیشتر روی ساخت اثار طنز تمرکز دارد اما سریال خوب و باکیفیت زخم کاری و رئالیتی شو باکیفیت شب های مافیا را هم در کارنامه دارد.

نماوا اما بیشتر روی اثار جدی تمرکز دارد و یک سریال خوب و جذاب به نام قورباغه را در کارنامه ی خود دارد.

اینکه بعد از چندین وقت دو سریال خوش ساخت ایرانی توسط دو سرویس نماوا و فیلیمو ساخته و منتشر شده اتفاق خوبی است.

این اتفاق باعث میشود امیدوار باشیم که شاهد اثاری خوش ساخت مانند قورباغه و زخم کاری باشیم.

ساخت و پخش اثار از سرویس های vod ممکن است تحولی در سینما و تلویزیون ایران به وجود بیارود.چرا؟

۱.ممیزی بسیار کمتر از صدا و سیما

۲.بودجه های خوب شرکت های مادر.

۳.عرضه ی بدون واسطه ی اثار.

۴.ایجاد کامیونیتی خوب در سرویس های vod.

۵.پرداخت هزینه بسیار کمتر برای تماشای اثار بسیار بیشتر.

۶.تولید اثار بیشتر.

اما خب باید به این هم اشاره داشته باشیم که تا کنون تنها یک فیلم کوتاه توسط این سرویس ها ساخته و پخش شده.

همه میدانند که برای ساخت اثار هنری بهترین گزینه ساخت فیلم است.

اما این کار برای سرویس های vod کاری بسیار پرهزینه ای است.چون یک فیلم نهایتا ۳ ساعت محتوا دارد اما یک سریال ۱۵ قسمتی مانند زخم کاری ۱۵ ساعت محتوا دارد.

ولی اگر این سرویس ها میخواهند اثاری هنری و ارزشی بسازند باید فیلم بسازند.

البته در ایران فیلم سازی ایندی (مستقل) بسیار کم کار است.

اگر این سرویس ها بتوانند به این فیلم های مستقل بودجه بدهد،انها را روی سرویسشان منتشر کنند و تبلیغاتی برای انها بکنند هم به نفع سینمای هنری است و هم به نفع این سرویس ها.

سرویس ها بودجه ی کمی خرجی میکنند و فیلم ساز هم اثار خود را منتشر میکند.

مخاطب هم از تماشای ان اثر لذت میبرد.

اما مشکلات بزرگی در کل سیستم کشور وجود دارد که در سینما و تلویزیون ایران هم رخنه کرده است.

بزرگترین مشکلی که راه سینما و تلویزیون ایران برای پیشرفت را میبندد در دسترس نبودن سرویس های خارجی در ایران است.

این موضوع باعث میشود سینما و تلویزیون ایران نتواند رشد کند.

اگر مشکلات تحریم ها نبود اکنون شاهد پخش اثار ایرانی از نتفلیکس بودیم.

اما همین که این سرویس ها به وجود امدند و در حال تولید اثر هستند نکته خیلی خوبی برای سینما و تلویزیون ایران است.

اما باید به تولید فیلم هم بپردازند که کمی بار ارزشی خود را افزایش بدهند.

هزینه سرویس های استریمینگ ای

از حق نگذریم هزینه اشتراک این سرویس ها واقعا گران است.

فیلم و سریال های خارجی این سرویس ها به صورت سانسور شده است و در بیشتر مواقع فیلم های قدیمی در این سرویس ها به صورت دوبله شده قرار گرفته شده.

به نظر من اثار خارجی این سرویس ها واقعا ارزش تماشا ندارند.چون به صورت رایگان میتوانید انها رو از سایت های مختلف دانلود کنید(ما اصلا و ابدا تماشای اثار به صورت غیرقانونی را پیشنهاد نمیکنیم.اما وقتی این سرویس ها به صورت رسمی و حتی غیررسمی در ایران حضور ندارند مجبور هستیم به صورت غیرقانونی اثار را تماشا کنیم)

اکنون اشتراک فیلیمو ۹۹ هزار تومان،اشتراک نماوا ۹۵هزار تومان و اشتراک فیلم نت به طرز عجیبی ۹۹ هزار تومان است.

البته این هزینه اشتراک به علاوه پخش تبلیغات برای تماشای هر اثر واقعا اتفاق عجیبی است.

ولی باید از این سرویس ها که اینده ی سینما و تلویزیون هستند حمایت کنیم.

فیلم سازی ایران در چند سال اخیر

باید بگوییم که متاسفانه در چند سال اخیر اثار خوبی منتشر نشدند.

تنها اثاری که در چند سال اخیر منتشر شدند و قابل ارزش هستند فیلم خورشید،قهرمان،قصر شیرین،عصبانی نیستم و شیطان وجود ندارد و سه رخ است(که البته شیطان وجود ندارد و سه رخ هیچوقت به صورت قانونی در ایران پخش نشدند).

متاسفانه در سال های اخیر سینمای ارزشی ایران به شدت کم رنگ شده و تولید اثار کمدی صخیف به شدت رشد داشته.

امیدواریم فیلم های بهتری در اینده منتشر شوند.

نظر شما درباره ی این سرویس ها چیست؟

به نظر شما سرویس های اشتراکی ارزش تجربه دارند؟

به نظر شما سینمای ایران شانسی برای پیشرفت دارد؟

نظراتتان را با ما به اشتراک بزارید.

حتما برای خواندن مقالات،دیدن ویدیو ها و شنیدن پادکست های ما به پیج اینستاگرام سی و یک نما بروید.https://www.instagram.com/cioyeknama/