قدرتمندترین اثر اسپایک لی

ترجمه اختصاصی سلام سینما

جنگ برای پول است و پول برای جنگ. هرگاه پایم را از در خانه ام بیرون می گذارم با صحنه گشت زنی نیروهای پلیس مواجه می شوم و حس می کنم در مقر پلیس زندگی می کنم. کاملا می توانم حس کنم که چقدر بی ارزش هستم ، همانطور که «استورمین نورمن»(چادویک بوزمن) شخصیت افسانه ای مرکزی فیلم جنگی «اسپایک لی» یعنی «پنج هم خون» می گوید. نورمن این جملات را در ویتنام سال 1970 می گوید و این فیلم نیز پیش از موج جدید اعتراضات جهانی علیه خشونت پلیس ساخته شده است اما این حس همیشه تازگی دارد. اسپایک لی مخاطبانش را دعوت می کند تا توجه کنند و این را بفهمند. 

اسپایک لی فیلمسازی گزیده گو نیست. زبان سینمایی دارای شجاعت خاصی است که می توان این را در نگاه کاراکترها به دوربین به راحتی کشف کرد. از دهه 80 میلادی که پا به عرصه فیلمسازی گذاشته ، همواره یکی از فیلمسازان تحسین شده ی سینمای آمریکا بوده است. آثار او همیشه با بازتاب های جدی مواجه بوده است.  

«5 هم خون» داستانی درباره ی گذشته ای مدفون شده است. تعدادی از کهنه سربازان آمریکایی جنگ ویتنام «پائول»(دلروی لیندو) ، «اتیس»(کلارک پیترز) ، «ادی»(نورم لوئیس) و «ملوین»(ایسایا ویتلاک جونیور) به جبهه های گذشته ی جنگ برگشته اند تا جسد فرمانده شان «نورمن» را پیدا کنند. آنها با میزان زیادی شمش طلا نیز روبرو خواهند شد که رشوه ی یک مامور سیا به شورشی های ویتنام است و نیروهای نورمن آنها را در دهه 70 کشف کرده بودند. این سفر گروهی که ده سال پس از جنگ رقم خورده ، هم یک عملیات نجات است و هم عملیات کشف گنج. این مردان فرصت این را دارند که هم زخم های گذشته را التیام بخشند و هم میلیونها دلار پول به جیب بزنند.

«5 هم خون» چندان هم واقع گرایانه نیست. همزمان که قهرمانان فیلم به جنگل می زنند ، لی نیز با استفاده از تکنیک فلش بک به زمان حضور آنها در جنگ با همان بازیگران(بدون استفاده از تکنولوژی کاهش سن) برمی گردد. هزینه تولید این فیلم بسیار بالاست و گران قیمت ترین فیلم اسپایک لی است. واضح است که تکنیک فلش بک برای کاهش هزینه ها نبوده و تنها هدف لی از این کار ، ایجاد فضای تماتیک است. این راهی برای دراماتیزه کردن خاطرات قهرمانان فیلم و رومانتیزه کردن آنها در آن سن است.

بطور خاص این «پائول» است که حاضر به فراموش کردن گذشته اش نیست. او اکنون از حامیان ترامپ است که به قانون منع ورود غیرقانونی مهاجران به آمریکا اعتقاد دارد و از تجربه جنگش به عنوان یک مدال افتخار یاد می کند. نقش آفرینی لیندو ، قلب تپنده ی «5 هم خون» است. او که به دفعات با اسپایک لی همکاری کرده است ، به خوبی خودش را با خشم فرو خورده ی کاراکتر «پائول» همراه کرده است. این در حالی است که سایر کاراکترها به دور از نوستالژی ، حرص و پشیمانی گام در این راه نهاده اند. 

در طول سالهای گذشته آثار زیادی درباره ی جنگ ویتنام ساخته شده اما کمتر اثری به حضور سربازان سیاه پوست در طول جنگ ویتنام پرداخته اند. یکی از مهم ترین این آثار «روسای جمهور مرده» به کارگردانی «برادران هیوز» است. یک فیلم خشن در ژانر هیجان انگیز(تریلر) و جنایی که به مصائب کهنه سربازان سیاه پوست آمریکایی بعد از جنگ ویتنام پرداخته است. اما «5 هم خون» دید وسیع تری دارد و تلاش دارد را نشان دهد سیاه پوستان جانشان را برای کشوری فدا کرده اند که پشیزی به آنها اهمیت نمی دهد.

تا به حال دوبار «5 هم خون» را تماشا کرده ام و به راحتی می توانم خودم را در حال تماشای آن برای چندین و چند بار تصور کنم. بسیار خوش شانسیم که چنین فیلم قدرتمندی روی سرویس نتفلیکس با فشردن یک دکمه در دسترس است. صحنه های زنده و جذاب آن قطعا روی پرده ی بزرگ سینما زیباتر نیز خواهند بود. اما اگر هم امروزه به دلیل ضرورتها نمی توان آن را در سینما به تماشا نشست ، «5 هم خون» در تصویر کوچک تلویزیون هم اثر عمیقش را بر روح و جان مخاطبش خواهد گذاشت.

منبع : آتلانتیک

مترجم : وحید فیض خواه