اختصاصی سلام سینما- در ادامه معرفی فیلم‌های روز سینمای ایران، به‌سراغ «خورشید» رفته‌ایم که یکی از بهترین فیلم‌های سال گذشته سینمای ایران بود و ابعاد مختلف این فیلم را بررسی کرده‌ایم تا راحت‌تر تصمیم بگیرید که فیلم «خورشید» را ببینید یا نه؟

«خورشید» در جشنواره فجر سال گذشته حسابی مورد توجه قرار گرفت. این فیلم موفق شد سیمرغ بلورین بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه را از آن خود کند و در میان همه فیلم‌های حاضر در بخش مسابقه، توجه ویژه منتقدها را به‌خود  جلب کرد.

«خورشید»  در عرصه بین‌المللی هم درخشید و حسابی دیده شد و در اولین حضور بین المللی‌اش در بخش مسابقه اصلی جشنواره معتبر فیلم ونیز اکران و برنده جایزه فانوس جادویی این جشنواره شد.

فیلم خورشید مطابق سلیقه شما هست یا نه؟ |کانال یوتیوب سلام سینما

اختلاف نظر جشنواره‌ها، منتقدان و تماشاگران درباره «خورشید»

جالب است بدانید علاوه بر داوران جشنواره ونیز، منتقدان بین المللی هم «خورشید» را دوست داشتند و از آن استقبال کردند؛ مثلا هالیوود ریپورتر، این فیلم را در شمار بیست فیلم برتر دو جشنواره ونیز و تورنتوی سال ۲۰۲۰ قرار داد.

از طرف دیگر اما فیلم مجیدی که نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۱ هم بود، چندان مورد توجه آکادمی قرار نگرفت و نتوانست در شمار کاندیداهای نهایی بهترین فیلم خارجی جا باز کند.

اکران ناموفق فیلم

امتیازی که مخاطبان فیلم در سایت سلام سینما به آن داده‌اند هم ۶.۵ می‌باشد. اما نباید فراموش کرد که این آمار تنها مربوط به روزهای جشنواره‌ است. چراکه اکران «خورشید» مصادف شد با شیوع کرونا و تعطیلی سینماها در ایران و این مسئله لطمه بزرگی به فیلم زد. درحالی که فیلم بعد از جشنواره می‌تونست اکران نوروزی شلوغی را تجربه کند.

در نهایت اکران «خورشید» از ۲۷ اسفند ماه ۱۳۹۹  آغاز شد، اما باز هم برخورد کرد به شیوع کرونا و تعطیلی سینماها و در این مدت کم یعنی ۱۲ هفته اکران کرونایی، نزدیک به یک میلیارد و سیصد میلیون فروخته است.

داستان فیلم

داستان فیلم «خورشید» یکی از نقطه قوت‌های فیلم است. مجید مجیدی که در بسیاری از فیلم‌هایش، خصوصا فیلم‌های خوبش از حضور بچه‌ها در نقش‌های اصلی بهره گرفته، در «خورشید» هم داستان خود را با چند کودک کار ایرانی و افغان جلو می‌برد. 

علی کودک دوازده ساله ایست که مادرش توانایی نگهداری او را ندارد و همراه دوستانش با دزدی قطعات، کار در یک انبار لاستیک و خرده فروشی در مترو زندگیشان را می‌گذرانند. تا اینکه خلافکار محله، به آن‌ها پیشنهاد می‌دهد با ثبت نام در یک مدرسه و حفاری انباری آن یک گنج را پیدا کنند. بچه‌ها وارد مدرسه می‌شوند اما انجام این کار راحت نیست و آن‌ها را حسابی به دردسر می‌اندازد. 

کودکان درخشان

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، مجیدی همیشه کاراکترهای کودک به‌یادماندنی را در فیلم‌هایش خلق کرده است؛ علی و خواهرش در «بچه های آسمان»، پسرک نابینا در «رنگ خدا»، باران دختر دوست‌داشتنی فیلم «باران» از جمله این شخصیت‌ها هستند. اما اگر بگوییم که کودکان فیلم «خورشید»، بی‌اغراق جذاب‌ترین، همدلی‌برانگیزترین و به‌یادماندنی‌ترین شخصیت‌های کم سن و سالی هستند که مجیدی خلق کرده، اغراق نکرده‌ایم.

نکته مهم در شخصیت پردازی آنان این است که درخشش نهایی این کودکان روی پرده و حس سمپاتیک قوی و عمیقی که با تماشاگر برقرار می‌کنند، فقط محصول فیلمنامه و شخصیت‌پردازی نیست. مجیدی برای ایفای نقش این بچه‌ها به سراغ بازیگران نرفته و آن‌ها را از بین کودکان کار در انبارها و خیابان‌های پایتخت انتخاب کرده است.

کودکان، عوامل و کاتارسیس هنری

روح الله زمانی، شمیلا شیرزاد، ابوالفضل شیرزاد و علی غابشی با اجرای رئالیستی، بی‌پرده و صادقانه‌‌شان، کاراکترهایی خیال‌انگیز و در عین حال از جنس واقعیت را نتیجه بخشیده‌اند.

اگر نگاهی به ویدیوهای پشت صحنه فیلم یا نشست پرسش و پاسخ فیلم بیاندازید، متوجه می‌شوید که فراتر از فیلم، پروسه ساخته شدن آن هم تاثیر عمیقی روی بچه‌ها گذاشته و متقابلا آشنا شدن عوامل «خورشید» با احساسات و زیست رنجور این بچه‌ها، آن‌ها را هم متاثر کرده است.

اشک‌های بچه‌ها و طناز طباطبایی در نشست خبری گواهی بر این ماجراست.

کمتر فیلم ایرانی موفق می‌شود بدون ترحم‌برانگیز شدن و شعار دادن به چنین درجه‌ای از همدلی با تماشاگرش برسد و این «خورشید» را تبدیل به یه فیلم ویژه و تماشایی می‌کند.

دیگر بازیگران فیلم

علاوه بر بچه‌ها، حضور جواد عزتی به عنوان معلمی دلسوز و رفیق، بسیار قابل توجه از کار درآمده و یکی از متفاوت‌ترین نقش‌آفرینی‌های این بازیگر بااستعداد به‌حساب می‌آید.

علی نصیریان در نقش خلافکار و بدمن فیلم، تماشاگر را مبهوت اجرا و اکت‌های ظریف خودش می‌کند و طناز طباطبایی هم در همان لحظات کوتاه حضورش روی پرده بسیار تاثیرگذار است.

نکات ویژه فنی

مجید مجیدی یکی از کارگردانان کشته‌کار سینمای ایران است. کارگردانی که فیلم‌هایش همیشه در عرصه داخلی و خارجی مورد توجه بوده‌اند.

در کنار کارگردانی درجه یک فیلم، که می‌توان گفت بهترین تجربه کارگردانی مجیدی در سال‌های اخیر است، حضور هومن بهمنش به عنوان مدیر فیلمبرداری هم تاثیر شگرفی در کیفیت نهایی فیلم داشته.

خصوصا صحنه‌های زیاد و طولانی که در تونل فیلمبرداری شده‌اند، عالی و خیره کننده هستند. صحنه‌هایی بسیار پرزحمت و سخت و طاقت فرسا در اجرا.

منتقدان درباره فیلم چه گفته‌اند؟

پیتر دبروژ درباره فیلم نوشته که یادآور یکی از بهترین فیلم‌های قرن 21 در مورد کودکان یعنی «پروژه‌ فلوریدا»ست اما «خورشید» روایت وارونه‌ای نسبت به آن فیلم دارد.

او ادامه می‌دهد: مجیدی هیچگاه طرفدار داستان‌های پیچیده نبوده و حتی مخاطب نیز چند قدم از کاراکترهای داستان او جلوتر حرکت می‌کند اما «خورشید» سورپرایزهای جذابی دارد و مجیدی با دراماتیزه کردن مشکلات پیش روی کاراکترهای داستانش، روایت را جذاب‌تر کرده است.

دبورا یانگ هم گفته مجید مجیدی شماری آثار خیره‌کننده و هیجان‌انگیز درباره‌ی کودکان و جوانان محروم و تحت استثمار خلق کرده که «خورشید» یکی از بهترین‌های آن‌هاست . نشاط و انتظاری که در چهره‌ی «روح‌الله زمانی» نهفته است، قلب انسان را به درد می‌آورد.

لی مارشال هم درباره فیلم نوشته: «مجید مجیدی» فیلمساز ایرانی یک اثر همدل‌کننده‌ی دیگر درباره‌ی بچه‌های شهری فقیر اما بااستعداد ساخته است. این فیلم هیجان‌انگیز و عجیب مجیدی، حکایت چند کودک خیابانی است که به مدرسه‌ی خاصی برده می‌شوند تا سواد یاد بگیرند. «خورشید» یک انتخاب غیرمعمول برای حضور در بخش رقابتی جشنواره فیلم ونیز است اما در دوران غیرعادی امروز، یک برند جدید از داستان‌پردازی نئورئالیستی همراه با کمی حس نوستالژی است.

گویی که دیزنی یک فیلم لایواکشن کودکانه در ایران ساخته باشد.

نظر کاربران سلام سینما درباره «خورشید»

علی عطاپور گفته بالاخره بهترین فیلم این دوره از جشنواره را هم دید . یک فیلم انسانی , برانگیزاننده و عمیق . «خورشید» فیلم سراسر احساسی و دل نشین بود , حتی باوجود تلخی و درد زیادی که روایت می‌کرد اما باز هم شیرین بود.

احسان محمدی هم در کامنت خود نوشته: چه قدر فیلم برداری سختی داشته این فیلم و بازی گرفتن از این بچه ها چقدر سخت بوده. سکانس دعوای زهرا با ابوالفضل در مدرسه خیلی زیبا بود.

سیاوش پیروزنیا هم به نکته خوبی درباره طولانی بودن فیلم اشاره کرده و گفته «به نظرم فیلم یک مقدار طولانی شده بود ولی در کل فیلم قشنگی بود.»

اخبار مرتبط:

آنچه پیش از تماشای شنای پروانه باید درباره فیلم بدانید

همه چیز درباره فیلم ابلق نرگس آبیار