در هفتاد و پنجمین جشنواره برلین چه می‌گذرد؟ | نور نامتوازن و میکی گزنده

تاتل که سابقه مدیریت جشنواره فیلم لندن را در کارنامه دارد، جایگزین کارلو چاتریان و مارینه ریسن‌بیک شده و انتظار می‌رود نگاه تازه‌ای به این رویداد بیاورد. در حالی که جشنواره‌های سینمایی جهان پس از دوران همه‌گیری کرونا به دنبال بازتعریف جایگاه خود هستند، حضور تاتل می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات اساسی در برلیناله باشد.

سینما، مرزی برای مقاومت  

امسال ریاست هیأت داوران جشنواره بر عهده تاد هینز، کارگردان نام‌آشنای آمریکایی است که فیلم‌هایی همچون دور از بهشت، کرول و می دسامبر را ساخته است.

انتخاب هینز این امید را ایجاد می‌کند که فیلم‌های متنوع و جسورانه‌ای در کانون توجه قرار گیرند. در بخش مسابقه اصلی، ۱۹ فیلم از کارگردانانی مانند ریچارد لینکلیتر، هونگ سانگ سو، تام تیکور، رادو ژوده، بونگ جون هو و میشل فرانکو برای دریافت خرس طلا رقابت می‌کنند.

در مراسم افتتاحیه، تیلدا سوینتون، بازیگر برجسته سینما، خرس طلایی افتخاری جشنواره را برای دستاوردهای هنری‌اش دریافت کرد. سخنرانی سوینتون رنگ و بویی سیاسی داشت؛ او ضمن محکوم کردن جنایات دولتی، از دولت‌هایی که در جنگ‌ها و تخریب محیط زیست نقش دارند، انتقاد کرد. به گفته او، سینما می‌تواند فراتر از مرزها به مقابله با بی‌عدالتی بپردازد و صدایی برای مقاومت باشد.

«نور»؛ جسور اما نامتوازن  

افتتاحیه جشنواره با فیلم «نور» ساخته تام تیکور همراه بود، اثری که به پیچیدگی‌های یک خانواده طبقه متوسط در برلین امروز می‌پردازد و مفاهیمی مانند تأثیرات نئوکاپیتالیسم و چالش‌های اجتماعی را بررسی می‌کند.

واکنش منتقدان به فیلم متفاوت بوده است؛ برخی آن را اثری احساسی و پرظرافت دانسته‌اند، در حالی که دیگران آن را بیش از حد طولانی و ناهماهنگ ارزیابی کرده‌اند. «سینه‌اروپا» معتقد است فیلم در انتقال مفاهیم غم و فقدان موفق عمل نکرده، در حالی که «گاردین» بازی‌های درخشان لارس آیدینگر و نیکولت کربیتز را تحسین کرده، اما از کلیشه‌های روایی و استفاده بیش از حد از موسیقی انتقاد کرده است.

میکی ۱۷؛ طنز گزنده در بستری علمی‌تخیلی

یکی از فیلم‌هایی که امسال توجه زیادی را به خود جلب کرده، «میکی ۱۷» ساخته بونگ جون هو، کارگردان برنده اسکار برای فیلم انگل است.

این فیلم علمی‌تخیلی ـ کمدی داستان میکی بارنز (با بازی رابرت پتینسون) را روایت می‌کند، عضوی از یک مأموریت استعماری که در صورت مرگ، بدن جدیدی از او کلون می‌شود و حافظه‌اش منتقل می‌گردد. فیلم با طرح سؤالاتی درباره هویت، ارزش زندگی و تبعات اخلاقی فناوری، نقدی تند بر سرمایه‌داری ارائه می‌دهد.

منتقدان فیلم را به دلیل داستان‌سرایی قدرتمند و طنز تلخ آن تحسین کرده‌اند. پتینسون در نقش میکی بارنز اجرای کم‌نظیری ارائه داده که بحران‌های وجودی شخصیت را به خوبی به تصویر می‌کشد.

در کنار او، مارک روفالو، استیون یون، نائومی آکی و تونی کولت نیز بازی‌های تأثیرگذاری دارند. این فیلم با پرداختن به مسائلی مانند اختلاف طبقاتی و سوءاستفاده از فناوری، موفق شده جایگاه ویژه‌ای در جشنواره امسال پیدا کند و بار دیگر توانایی بونگ جون هو در خلق آثار اجتماعی پرمفهوم را به نمایش بگذارد.

با این اوصاف، جشنواره امسال نه‌تنها فرصتی برای نمایش سینمای جسور و نوگراست، بلکه بازتابی از چالش‌ها و دغدغه‌های اجتماعی امروز نیز خواهد بود.