آسیب شناسی نقد در سینمای ایران

نقد در سینما دارای اهمیت بسیاری است، بدین مفهوم که نقد سازنده به شکوفایی صنعت سینما در کشور می انجامد. اما این مقوله نیازمند آسیب شناسی است، چراکه نقدهای ناپخته و مغرضانه کمکی به بالندگی سینما نمیکند.

ارزش هر نقد به میزان فایده اش است. بدین منظور منتقد می بایست به دنبال اصلاح و تهذیب اثر باشد و نتیجه ای مثبت به بار آورد. بیان کردن نکات مثبت و منفی در کنار هم میتواند به توازن بیانجامد و ارائه راهکار جهت گذر از وضع موجود ضروری می نماید.   

بی توجهی به سینمای روز و لجاجت بر روال گذشته میتواند به خمودگی و جمود منجر شود. به این ترتیب منتقد می بایست با دانش روز دنیا آشنا شود و خود را با اندیشه های مدرن آشنا کند. از سوی دیگر از مطالعه آثار اصیل و کلاسیک غفلت نورزد و از دستاورد گذشتگان غفلت نکند.

منتقد نباید به دنبال گشودن عقده های روانی خودش باشد و حقارت هایی را که متحمل شده بر گردن فیلمساز و اهالی سینما بیندازد. بلکه با رعایت انصاف و مروت قضاوت نماید و با غرض ورزی و کینه جویانه به سراغ اثر نرود. نیت و باطن ناپاک نداشته باشد و آهنگ تحقیر و توهین نکند! تخریب فیلمساز و مولف به جای نقد اقدامی ناشایست است  و در گذر به وضع مطلوب کمکی نمیکند.

سانسور و خودسانسوری از آسیب های حوزه نقد است. اینکه منتقد به چنان فلاکتی افتد که از ترس نتواند ابراز عقیده کند چندان زیبنده نیست. آزادی بیان از دستاوردهای جامعه مدنی است و وجود فضای باز رسانه ای به رشد حوزه نقد می انجامد. لابی گری گروههای ذی نفوذ و اعمال سلیقه و ممیزی عارضه ای است که به عقیم ماندن نقد می انجامد. 

"لمپن منتقد ها" بزرگترین آفت حوزه نقد هستند. لمپن منتقد بیکاره ای است که نقد میکند اما فاقد سواد و دانش لازم برای نوشتن است. بی محابا به اهالی سینما می تازد و از توهین به مخاطب شرمساری ندارد. لمپن منتقد فیلمهای سخیف و بی مقدار را ارج می نهد و آثار فاخر را به شدت می کوبد. افکاری منحط را نشخوار میکند و اندیشه اش را به نان خوردنی میفروشد که این البته کم از تن فروشی نیست!

مولفین سینمایی نیز باید سعه صدر داشته باشند و از انتقادها نهراسند. بعضا مشاهده میشود که فیلمساز یا بازیگر از ترس مخدوش شدن چهره اش یا از دست دادن شغلش به منتقد می تازد و به جای آموختن در صدد انتقام بر می آید تا مبادا از خوردن و خوردن و باز هم خوردن باز بماند! نقد فی نفسه دارای طعم تندی است که به مذاق بسیاری خوش نمی آید اما تاثیر شگرفی بر پرورش مولف دارد و سره را از ناسره جدا میسازد! 

مخلص کلام نقد جوهره روشنفکری است و نگاه منصفانه عصاره بالندگی و پختگی! و پالایش اندیشه و تزکیه پندار نخستین گام در این رهگذر!