پروندهای کوتاه برای یورگوس لانتیموس
یورگوس لانتیموس کارگردان و فیلمنامه نویس یونانی است که در سال 2009 با ساخت فیلم «دندان نیش» به شهرت رسید. وی برای این فیلم جایزه جشنواره کن برای کارهای نو را از آن خود کرد و همچنین در رشته بهترین فیلم خارجیزبان کاندیدای جایزه اسکار شد. او در سال 2011 فیلم «آلپ» را ساخت که به اندازه فیلم قبلیاش شهرت پیدا نکرد. لانتیموس در ادامه با ساخت فیلم تأمل برانگیز «خرچنگ» در سال 2015 جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم کن را به دست آورد. دو سال بعد یعنی در سال 2017 با «کشتن گوزن مقدس»، روند کاری خود را ادامه داد و به تازگی نیز ساخت فیلم «مورد علاقه» را به پایان رسانده است.
لانتیموس علاوه بر اینکه دست روی موضوعات خاص و قابل تأملی میگذارد، فرم و نحوهی ارائه منحصر بفردی هم دارد که سینمای او را تا حدودی متمایز از دیگران میکند. نگاه نقادانه او به مقوله عشق در دنیای امروز در فیلم خرچنگ، تلنگری است برای مردمان امروز و یا پرداختن به مسئله اخلاق پزشکی در فیلم کشتن گوزن مقدس، نگاهی متفاوت و سورئال دارد به مقوله قصور پزشکی.
سه ویژگی آثار لانتیموس
با تماشای آثار لانتیموس ویژگیهای کمابیش ثابتی را در فیلمهای او خواهید یافت که تکیه بیش از حد روی آنها میتواند او را به ورطه تکرار و خارج شدن از مسیر اصلی بکشاند. البته امروزه بسیاری از کارگردانان جهان در آثار خود از این شاخصهها استفاده میکنند اما اینکه چطور و تا چه حد روی آنها تکیه شود بسیار حائز اهمیت است.
نخستین ویژگی، استفاده از رابطه جنسی میباشد که به نظر میرسد لانتیموس بیش از اندازه روی آن سوار میشود به خصوص در فیلم دندان نیش نیازی نبود که تا این حد صحنههای عریان بازیگران را شاهد باشیم. استفاده بیش از حد این کارگردان از این شاخصه به خصوص در فیلم نامبرده شده خطر به حاشیه رفتن اصل موضوع و تبدیل اثر به یک فیلم مستهجن را در پی دارد.
دومین ویژگی، به تصویر کشیدن خشونت در فیلمهاست. تصویرسازی جزئی صحنههایی مثل کشتن گربه و شکستن دندان در فیلم دندان نیش یا کشتن سگ در فیلم خرچنگ تماشاگر را تا حدود زیادی آزار میدهد. به نظر میرسد این کارگردان حواسش هست تا در تمام فیلمهایش این شاخصه را از قلم نیندازد.
سومین ویژگی، فضاسازی سرد در فیلم هاست که با بازی بی روح بازیگران همراه است. به خصوص بازیهای کالین فارل در فیلمهای خرچنگ و کشتن گوزن مقدس کمک زیادی به این کارگردان کرده است تا جهان مدنظر خود را شکل دهد. لانتیموس در آثار خود جهانهایی را خلق میکند که افراد روابط گرمی با یکدیگر ندارند و بر اساس منافع شان رفتار میکنند. چیزی میدهند و در ازای آن چیزی میگیرند.
در آثار این کارگردان یونانی هم فیلمهای خوبی دیده میشود و هم فیلمهای بد و آینده نشان خواهد داد که آیا او در تاریخ ماندگار میشود و یا اینکه سیر نزولی را در پیش گرفته و به فراموشی سپرده خواهد شد.