نقد قسمت اول سریال «محکوم»؛ آغاز راه یک درام خانوادگی دادگاهی
نقطه قابل توجه قسمت اول، نحوه ورود به بحران اصلی داستان است. نویسنده و کارگردان به جای مقدمه‌چینی‌های طولانی، با یک درگیری فیزیکی و عاطفی میان مهیار (پسر نسرین) و خسرو (خواستگار مادرش) داستان را کلید می‌زند. این انتخاب سبب می‌شود مخاطب بلافاصله با قلب تپنده قصه یعنی تنش میان فرزندان و والدین در ازدواج مجدد روبه‌رو شود؛ موضوعی که ریشه در یکی از حساس‌ترین مسائل اجتماعی امروز دارد.
در ادامه، خط داستانی به گونه‌ای طراحی شده که به‌مرور هم شخصیت‌ها را معرفی می‌کند و هم گره‌های فرعی را شکل می‌دهد. حضور شخصیت نسرین (با بازی ساره بیات) به‌عنوان دادیار دادگستری، یک بعد تازه به قصه می‌بخشد؛ چراکه شغل او مستقیماً با عدالت، قانون و دادگاه در ارتباط است و این امر بستر ورود به درام‌های حقوقی و قضایی را فراهم می‌کند. در حقیقت، «محکوم» از همان ابتدا می‌خواهد به مخاطب نشان دهد که در آینده صرفاً با یک داستان خانوادگی سروکار نخواهد داشت، بلکه پای مسائل حقوقی، انتقام و نزاع‌های مالی هم در میان خواهد بود.
کارگردانی مردانه هرچند هنوز خام و تا حدی متأثر از الگوهای کلاسیک تلویزیونی به نظر می‌رسد، اما نشانه‌هایی از دقت در فضاسازی دارد.
به‌خصوص در صحنه‌های کلانتری و دادسرا، ریتم درست و حس واقع‌گرایی منتقل می‌شود. با این حال، در میانه‌های اپیزود نخست ریتم دچار افت می‌شود و بخشی از کشش اولیه از بین می‌رود. به نظر می‌رسد کارگردان در توزیع میزان تنش در طول ۵۰ دقیقه کمی نامتعادل عمل کرده است.
از منظر بازیگری، ساره بیات مهم‌ترین نقطه اتکای سریال است. بازگشت او پس از مدتی غیبت، با نقشی جدی و پرچالش همراه شده که خوشبختانه توانسته از همان ابتدا تأثیرگذار باشد. او در نقش زنی مستقل، مقتدر و در عین حال درگیر بحران‌های شخصی، شخصیت چندلایه‌ای ساخته که پتانسیل همراهی مخاطب در طول سریال را دارد. در سوی دیگر، کوروش تهامی انتخاب مناسبی برای خسرو است؛ شخصیتی که باید هم وجهه‌ای متین و پدرانه داشته باشد و هم درگیر کشمکش‌های احساسی شود. هماهنگی میان تهامی و بیات در همان قسمت اول نوید یک زوج داستانی قابل باور را می‌دهد.
مهران غفوریان نیز در نقش بهرام، وجه خاکستری و پیچیده‌ای از شخصیت‌پردازی را ارائه می‌دهد؛ انتخابی که به‌درستی از کلیشه‌های رایج فاصله گرفته و به سریال رنگ تازه‌ای بخشیده است. اما نقطه ابهام هنوز در بازی یونس حران‌اف (مهیار) باقی می‌ماند. او باید نقشی محوری و احساسی ایفا کند، ولی در قسمت اول به دلیل کم‌تجربگی یا کمبود فرصت، هنوز نمی‌توان قضاوت دقیقی درباره کیفیت بازی‌اش داشت.
از نظر فیلمنامه نیز «محکوم» گره‌های فرعی متنوعی را ایجاد کرده است. کشمکش‌های مالی و زمینی میان خانواده نسرین و خانواده همسر مرحومش، ورود شخصیت‌های حقوقی و وکلا، و همچنین رازهای شخصی تابان (دختر خسرو) که قصد دارد به خارج مهاجرت کند، همگی نشانه‌هایی از آینده‌ای پرحادثه‌اند. به نظر می‌رسد نویسنده هوشمندانه تلاش کرده با ترکیب خطوط عاطفی و حقوقی، تعادل میان ملودرام خانوادگی و درام دادگاهی را حفظ کند.
در مجموع، قسمت اول «محکوم» هرچند ایرادهایی در ریتم و گاه در پرداخت برخی شخصیت‌ها دارد، اما شروعی امیدوارکننده برای یک درام اجتماعی-خانوادگی به شمار می‌رود. اگر کارگردان در قسمت‌های بعدی بتواند کشمکش‌ها را با همان شدت ابتدایی ادامه دهد و درام دادگاهی را به شکل جدی‌تر وارد ماجرا کند، «محکوم» می‌تواند یکی از آثار پربیننده شبکه نمایش خانگی شود.
نویسنده: علی نعیمی