چهارمین غارتگر علیه انسان‌های بیگانه
در مطلب بررسی فیلم The Predator به بازگشت دوباره غارتگر نگاهی داریم و می‌خواهیم ببینیم که آیا این اثر می‌تواند بالاخره بعد از ده‌ها سال موفقیت فیلم نخست را تکرار کند یا خیر. همچنین در ابتدا نیم نگاهی کوتاه و گذرا به تاریخچه غارتگر در سینما خواهیم داشت.
فیلم The Predator تلاش دوباره‌ایست برای احیای کاراکتر غارتگر که از سال ۱۹۸۷ با نخستین فیلم این مجموعه پا به سینما گذاشت و از آن زمان تا به امروز دچار فراز و نشیب‌های زیادی شده است. اثر کنونی در حقیقت چهارمین دنباله این سری حساب شده و می‌توان به آن نام غارتگر ۴ را نهاد چرا که فیلم برخلاف تصورات اولیه، یک ریبوت یا همان بازسازی کامل نیست.
- کارگردان: شین بلک
- استودیو تهیه‌کننده: فاکس قرن بیستم
- بازیگران: بوید هلبروک، تروانته رودز، جیکوب ترمبلی، اولیویا مان
- بودجه: 80 میلیون دلار
نخستین فیلم غارتگر با حضور آرنولد شوارتزنگر در نقش یک کماندوی قهار و بزن بهادر ساخته شد و توانست با قرار دادن موجودی وحشتناک با خوی حیوانی به اسم غارتگر در برابر ارتشی از کماندوها، یک فیلم اکشن ناب بسازد که رنگ و بوی علمی-تخیلی هم به خود بگیرد چرا که موجود خونخوار داستان در حقیقت یک موجود فضایی از نژاد دیگری بود.
موفقیت فیلم اول هم در گروی بودجه پایین آن (۱۵ میلیون دلار) بود و هم به قول آخود آرنولد که نقش اصلی فیلم را برعهده داشت، قطر بازوی بازیگران فیلم. فیلم در حقیقت به نوعی یک Expendables بود با این تفاوت که خشونت و شوخی‌های رکیک دارک در آن موج می‌زد و نقش منفی ماجرا هیولایی بی شاخ و دم بود. این هیولای بی شاخ و دم به عنوان غارتگر در سینما شناخته شد و توانست به سرعت پای خود را در دنیاهای کمیک و گیم هم باز کند و تبدیل به کاراکتری محبوب بشود.
فیلم غارتگر ۲ (Predator 2) سه سال بعد ساخته شد و با وجود اعطای بودجه بیشتر به روند ساخت آن، با فروشی حدودا نصف فیلم اول روبرو شد و نقدهای بسیار منفی هم به خود گرفت و در حقیقت شکستی کامل محسوب شد.
در فیلم دوم دیگر خبری از آرنولد نبود (او به خاطر خواستن دستمزد بالا از فیلم کنار گذاشته شده بود) و تغییراتی هم در طراحی غارتگر به کار رفته بود که طرفداران به آن واکنش‌های ضد و نقیض داشتند. منتقدان آن سالها فیلم Predator 2 به نوعی ترکیبی از روبوکاپ و بلیدرانر آن روزگار دانستند و عموما نمره متوسطی به فیلم دادند و آن را نکوهش کردند.
بیش از ده سال خبری از غارتگر لااقل در پرده سینماها نبود و این کاراکتر در مدیوم‌های دیگری چون کمیک و دنیای بازی جولان می‌داد. ناشر معروف کمیک یعنی Dark Horse حق و حقوق کتابهای مصور این فرنچایز را خریده بود و از آنجایی که حق و حقوق کمیک‌های Alien هم با همین ناشر بود، جرقه‌ای در ذهن نویسندگان خلاق این مجموعه همچون رندلی استرادلی زده شد و با ترکیب این دو کاراکتر در اوایل دهه نود میلادی، کمیک بوکی به نام بیگانه علیه غارتگر (Alien VS Predator) ساختند و این ترکیب به مذاق طرفداران هر دو فرنچایز نشست.
ادامه راه این سری در صنعت بازی‌های ویدئویی رقم خورد و چندین بازی به همین نام عرضه شد و در نهایت در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۷ دو اثر سینمایی با همین نام نیز ساخته و روانه پرده سینماها شد و همین دو اثر تجدید دیداری با غارتگر در پرده نقره ای شد.
در نهایت در سال ۲۰۱۰ فیلم سوم با نام غارتگران Predators ساخته شد که از هر نظر یک شکست و فاجعه تمام عیار برای سری بود و طرفداران دوست دارند هر چه سریعتر آن را فراموش کنند، حالا آنها ۸ سال انتظار کشیدند تا شخصیت محبوبشان دوباره به سینماها بیاید و چنگک‌های برنده‌اش را دوباره در فیلم فیلم The Predator در سینه و کله قربانیان فرو کند؛ و باید دید که کارگردان جدید (شین بلک) که استعداد نویسندگی هم در خود دارد (او فیلمنامه آثاری چون اسلحه مرگبار ۲ را به نگارش در آورده است) با این فرنچایز چه کرده است.
فیلم The Predator داستان عده‌ای سرباز با مشکلات روانی را روایت می‌کند که در حین بازگشت به کمپشان هستند و در وسط راه با حمله یک سری موجود فضایی روبرو می‌شوند. یکی از آنها به اسم کویین مکنا (با بازی بوید هولبروک ) می‌تواند قطعه‌ای از تجهیزات این قاتل فضایی را دزدیده و زره آن را هم در یک پکیج برباید. او قبل از دستگیر شدنش توسط نیروهای پلیس، زره را به خانه‌اش پست می‌کند و بعد از دستگیری هم نیروهای امنیتی حرف‌های او را چندان باور نمی‌کنند و تصمیم میگیرند که مکنا و چند سرباز مشکل دار دیگر را دوباره به یک مرکز درمانی بفرستند.
از آنسو مشخص می‌شود که قاتل فضایی توسط نیروهای مخفی دستگیر شده و در یک پژوهشگاه سری نگهداری می‌شود و دانشمندان این مرکز مشغول تحقیق و تفحص روی او هستند. زنی به نام کیسی برکت (با بازی الیویا مان) از سوی مرکز فراخوانده می‌شود تا به تحقیقات تیم کمک کند. در همین حین زره‌ها نیز به منزل مکنا رسیده و پسربچه دارای اوتیسم او آنها را برداشته و به خاطر موهبتی که از همین بیماری‌اش دارد می‌تواندتا حد زیادی به ترجمه زبان عجیب و غریب غارتگرها دست پیدا کند.
موجود فضایی اما در آزمایشگاه از خواب خوش برخاسته و با علم بر اینکه زره و تجهیزاتش دزدیده شده تصمیم می‌گیرد آنها را بازپس بگیرد. او شروع به قلع و قمع دانشمندان می‌کند و مکنا و سربازان دیگر با شنیدن این خبر و البته همراهی کیسی تصمیم میگیرند تا قبل از غارتگر به پسر مکنا برسند و جان او را نجات دهند و صدالبته از پیشروی این موجود فضایی آدمکش در سیاره جلوگیری کنند، موجودی که به آن لقب غارتگر داده شده است.
فیلم The Predator فیلمنامه قوی و مستحکم و نابی ندارد و از همه لحاظ قافیه را در این بخش باخته است، نه شخصیت پردازی درست و درمانی برای کاراکترهای جدید فیلم انجام شده و نه به غارتگر داخل فیلم و اهداف و پیشینه او پرداخته شده است. فیلم صرفا رویارویی چندین کماندو و یک دانشمند با این خونخواران فضایی است و حالا که فیلمنامه‌ای شسته رفته را در بطن خود ندارد، باید دید که در بقیه بخش‌ها چه کرده است.
صحنه‌های اکشن که از مولفه اصلی این فرنچایز به حساب می‌آیند در فیلم The Predator با خشونتی لایزال همراه هستند تا عطش چندین و چند ساله طرفداران این موجود وحشی را فرو بخواباند. غارتگر به قول دکتر کیسی خود فیلم، کشتن آدمها را چیزی شبیه به ورزش می‌داند و از تکه پاره کردن آنها هیچ ابایی ندارد. در جای جای فیلم شاهد لت و پار شدن و مسلخ کردن آدمها توسط غارتگر هستیم و در نهایت باید گفت که صحنه‌های اکشن خاص و نابی برای فیلم طراحی نشده، اما کارگردان احتمالا بتواند در کنار این خشونت بی حد و مرز، عده‌ای را میخکوب سکانس‌های فیلم خود کند.
فیلم The Predator اشارات زیادی به گذشته این سری دارد، مثلا فیلم نخست این سری در ابتدا قرار بود نام Hunter (شکارچی) را یدک بکشد ولی به علت تشابه اسمی با فیلمی در همان سالها، استودیو نام کاراکتر و سری خود را به کلی عوض کرد. ماهیت شکارچی بودن غارتگر اما برای کسی محرز نیست و به این موضوع بارها در طول فیلم اشاره می‌شود.
جدا از این مساله، فیلم همانند اثر کلاسیک خود پر از دیالوگ‌های شوخی‌های جنسی و تاریک است و نمونه اینگونه شوخی‌ها را در کمتر فیلمی می‌توان دید چرا که بسیاری از آنها عملا توهین به حساب می‌آید و هالیوود از گفتن آنها در فیلم‌هاش حذر می‌کند اما شین بلک بی‌پروا این دیالوگ‌ها را در فیلم خود جاری ساخته و لحن فیلم را یک لحن شوخ عجیب و غریب (شاید بتوان به زور به آن گفت طنز از نوع گروتسک یا همان طنز سیاه) تبدیل کرده است.
بازیگران اما به واسطه شخصیت پردازی بسیار کاغذی و بدی که برای آنها صورت گرفته، کاراکترهایی کاملا فراموش شدنی را در پرده سینما خلق می‌کنند که فداکاری‌هایشان بیشتر از آنکه برای تماشاگر منقلب کننده باشد، احمقانه است. غارتگرهای فیلم به دلیل جلوه‌های ویژه و دستاوردهای جدید سینمایی نسبت به سالها پیش طبیعی‌تر و البته مهیب‌تر ساخته شده‌اند ولی متاسفانه شبیه به سگ‌هایی هستند که در طول صحنه رها شده و ماموریتشان کشتار است و بس.
کارگردان هیچ تلاشی برای زمینه سازی این موجودات نمی‌کند و شاید بتوان گفت این عمل را از قصد انجام داده تا به غارتگرهای کلاسیک بیشتر شبیه باشد، ولی امروزه بعد از ساخت این همه اثر و نوشته شدن کتابهای زیادی درباره این نژاد کذایی، به نظر می‌رسد روح دادن به کالبد هیولاصفت غارتگر کار چندان سختی نباشد؛ کارگردان اما ریسک این کار را نکرده و فیلمی ساخته که دقیقا باب میل طرفداران قدیمی این اثر باشد: اکشن-کمدی خشن با لیتر لیتر خون و بدون ذره‌ای منطق و ژست علمی تخیلی به خود گرفتن.
فیلم The Predator بازگشت شکوهمندانه‌ای برای سری غارتگر در این روز و روزگار که با آثار درخشانی در سینمای هالیوودی و همین ژانر روبرو هستیم نیست و بازهم از دوست و رقیب دیرینه خود یعنی بیگانه جا می‌ماند (سری بیگانه با فیلمهای پرومتئوس به مراتب بهتر احیا شدند و موفق آمیز بودند) ولیکن بودجه ۸۸ میلیون دلاری آن احتمالا باعث شود که فیلم به سوددهی برسد، گرچه با توجه به فروش نه چندان موفق آن در روزهای اول به این ادعا هم چندان صد درصد استناد کرد.