نقبی بر «TENET»

 جدیدترین ساخته (کریستوفر نولان) "TENET" است که بعد از پنج ماه تعطیلی سینماها بر پرده نقره‌ای جان گرفت. اهمیت گشایش اکران با این فیلم و همچنین اثری که نام نولان بر آن حک شده است، نگارنده را واداشت تا نقبی کوتاه بر آن بزند.

ذهن وسیله شناخت انسان از دنیای بیرون و درون است و شناخت ذهن و بازی با آن تخصص نولان است. واقعی ترین، کاربردی‌ترین و در عین حال رمزآلودترین مفهوم ذهنی، زمان و گذر آن است و چه دستمایه‌ای بهتر از این تا فیلمساز

ساعت‌ها و شاید روزها ذهن مخاطب را درگیر نماید. اولین ارتباط مخاطب حتی قبل از دیدن فیلم با عنوان آن است و فیلمسازی با پیچیدگی‌های نولان حتما نسبت به عنوان فیلم بسیار حساس است. برای مثال "INCEPTION" که به «آغاز»، «کاشتن» و «تلقین» ترجمه شده همگی درست هستند و جنبه‌های مختلف فیلم را تعریف می‌کنند و همه این ترجمه‌ها از معنای چندگانه فیلم سرچشمه می‌گیرند. "TENET" نیز درست به همین گونه است و به «اصل»، «اعتقاد»، یا «انگاشته» ترجمه شده است. اما "TENET" یک ویژگی خاص دیگر نیز دارد. ترتیب و توالی نگارش حروف آن به لاتین و جالب‌تر از آن به فارسی - تنت - این است که از هر سو از اول به آخر و یا آخر به اول، یک جور نوشته و خوانده می‌شود و این خارج از هر نوع ترجمه‌ای در برگیرنده مفهوم اصلی فیلم است. یعنی حرکت در دو جهت مخالف در یکجا و یک آن، و این مشابه برخی از فرضیه‌های فیزیک درباره فضا - زمان است که گاه به نام جهان‌های موازی نیز نامیده می‌شود. این فرضیه‌های بسیار پیچیده، بر اساس معادلات پیشرفته ریاضی و گاه مشاهدات آزمایشگاهی و مقدار زیادی تخیلات دانشمندان شکل گرفته است.

«جان دیوید واشنگتن» مامور بی‌نام و نشانی از ناکجا آباد، که قرار است جهان را از شر جنگ جهانی سوم و نابودی نجات دهد. اما این جنگ از نوع جنگ‌های متعارف و هسته‌ای نیست، جنگی است که از درون آنتروپی و در برخورد جهان‌های موازی با هم، یا در یک کلام "TENET" به وجود می‌آید.

روشن است که یک فیلم دو ساعت و نیم، شامل فصل ها، سکانس ها و پلان‌های متعدد، اکشن، شکست زمانی که نه، بلکه معکوس زمانی و فرضیه‌های تخیلی و علمی را نمی‌توان به سادگی نقب زد و به نقد کشید و یادداشت روزنامه ای، محلی برای پرداختن به آن نیست. بنابراین نگارنده از جزئیات درون فیلم عبور کرده و برای نگاهی 

کلی نگر و محتوایی به"TENET"، به عنوان فیلم باز می‌گردد و یک دیدگاه فراگیر را ارئه می‌دهد، باشد که مورد توجه قرار گیرد. «اصل»، «اعتقاد» و«انگاشته» سه ترجمه از عنوان فیلم است که هر کدام از زاویه‌ای کلیت فیلم را تعریف می‌کنند.

«اصل» اشاره به جنبه‌های علمی فیلم دارد در جاهای مختلفی هم درون فیلم و هم مصاحبه‌های فیلمساز از «آنتروپی» نام برده می‌شود که به نوعی آشفتگی و بی‌نظمی در جهان گفته می‌شود که بخشی از آن به «فضا – زمان» باز می‌گردد. این آشفتگی خود می‌تواند باعث ایجاد جهان‌های موازی - واقعیت‌های جایگزین - و یا نابودی آنها شود و نولان در این اثر به این نظریه‌ها پرداخته است.

«... به زبانی ساده‌تر می‌توان گفت که 

ایده جهان‌های موازی می‌گوید هنگامی که ما کاری در این جهان انجام می‌دهیم فردی در جهانی دیگر نیز دقیقا همین کار را انجام می‌دهد و آن فرد، فردی کاملا مشابه ما است که در سیاره‌ای کاملا مشابه با زمین و در منظومه‌ای کاملا شبیه منظومه شمسی و کهکشانی کاملا مشابه با کهکشان راه شیری زندگی می‌کند. اما ممکن است گاهی او کارهایی انجام دهد که ما آن کارها را انجام نمی‌دهیم....» «ویکی پدیا»

«اعتقاد»، شاید "TENET" فیلمی است برای مخاطبینی که به اصول ذکر شده باور دارند و یا دعوت نامه‌ای باشد برای باور کسانی که به آن باور ندارند. در هر صورت "TENET" دریچه‌ای باز می‌کند به دنیاهایی که ممکن است وجود داشته باشند تا در مورد آنها اندیشیده و بحث شود.

اما «انگاشته» محصول تصویری شده ‌ باورهای پذیرفته شده ی اصولی است که از ذهن فعال نولان گذشته و با تخیلات و امکانات موجود این زمانی که در اختیارش بوده، چهره‌ای سینمایی از "TENET" را به مخاطبان نشان می‌دهد.