نگاهی به فیلم «گناهکاران» (رایان کوگلر) | شیطان تا طلوع بیدار می ماند...
اختصاصی سلام سینما - وقتی با موجودی خیالی سروکار دارید که هویتش با گاز گرفتن و مکیدن خون بقیه تعریف می‌شود، جای تعجب ندارد اگر یاد مفهوم استعمار و استثمار یا شهوت و کنش‌های جنسی بیفتید. به هر حال، مفهوم چپاول را در صورت‌ها مختلف می‌شناسیم و از قضا بهترین داستان‌های خون‌آشامی در خلق استعاره‌های چندگانه موفق عمل می‌کنند. رایان کوگلر هم در فیلم جدیدش چنین قصدی داشته و رفته سراغ داستان‌های فولکلور جنوبی (Southern Gothic) و دوران تاریک قوانین جیم کرو.
بیشتر بخوانید:
گناهکاران رکورد جدیدی در باکس آفیس 2025 ثبت کرد
5 فیلم ترسناک که همچون گناهکاران شما را به وحشت می‌اندازند
گناهکاران نخستین مدعی اسکار 2025
5 دلیل موفقیت تاریخی گناهکاران در سینماها
داستان «گناهکاران» در اوایل دهه‌ی سی اتفاق می‌افتد. دو برادر دوقلو (طبعا هر دو با نقش‌آفرینی مایکل بی. جردن) که هم در جنگ جهانی اول خدمت کرده و هم با سران مافیا در شیکاگو دم‌خور بوده‌اند، برمی‌گردند به زادگاهشان در می‌سی‌سی‌پی تا کاسبی تازه‌ای راه بیندازند. یک کارخانه‌ی قدیمی را از سفیدپوست‌ها می‌خرند و با کمک رفقای دور و نزدیک یک کلوب موسیقی و رقص برای سیاه‌پوست‌ها باز می‌کنند. با وجود نژادپرست‌های متعصب و اوضاع مالی بد مردم، کسب و کارشان به اندازه‌ی کافی در معرض خطر به نظر می‌رسد که ناگهان سروکله‌ی خون‌آشام‌ها پیدا می‌شود و در محاصره‌ی شیطان قرار می‌گیرند... .
شباهت ایده به «از گرگ‌و‌میش تا سحر» بیشتر از آن است که جایی برای تکذیب یا کشف داشته باشد اما کوگلر بر خلاف رابرت رودریگز تلاش می‌کند مختصات «گناهکاران» را از یک بی‌مووی فراتر ببرد و به فرمول‌ها و ابعاد یک بلاک‌باستر پرزرق و برق نزدیک می‌شود. در نتیجه فیلم پر از جزئیات و ارجاعات تاریخی است و مثل تجربه‌ی دو قسمت «پلنگ سیاه» از اجرای تحمیلی صحنه‌های اکشن و غلبه‌ی جلوه‌های ویژه ضربه نمی‌خورد و تا حد امکان برای جدی گرفته شدن به‌عنوان یک سرگرمی بزرگسالانه تلاش می‌کند. اتفاقا امتیاز اصلی فیلم برمی‌گردد به تصمیمات جسورانه برای تغییر مسیر داستان و رقم زدن موقعیت‌های غیرمنتظره و عناصر برآمده از زیرمتن لزوما چفت و بست تماتیک محکمی ندارند. شبیه به یک قطعه‌ی موسیقی شورانگیز، کوگلر بیش از هر چیز به حس و هیجان صحنه‌ها تکیه می‌کند تا تماشاگر را بغل شخصیت‌ها وسط سالن کذایی دم‌کرده از خون، عرق و الکل گیر بیندازد و مدام با رو کردن برگ‌های تازه این قطعه را ادامه می‌دهد.
شاید خیلی از ایده‌های فیلم عجیب به نظر برسد یا در نگاه اول قصه پر از گیر و گور باشد ولی در پایان برای همه چیز توجیهات منطقی تراشیده می‌شود؛ البته برای تماشاگری که تا آنجا پای شخصیت‌ها مانده، ضرورت چندانی نخواهد داشت. مشخصا با یک محصول سرگرم‌کننده طرفیم و اگر دنبال تفسیر و تاویل و بیرون کشیدن حرف‌های گُنده از دل فیلم باشید، جذاب‌ترین ایده این است که چطور یک ایدئولوژی (فرضا مارکسیسم) می‌تواند عین یک نیروی فراطبیعی اقلیت‌های زخم‌خورده را کنار هم قرار بدهد و به عاملی خطرناک و مهارناپذیر تبدیل شود. هرچند تماشای یک فیلم ترسناکِ مفرّح، صرفا برای رسیدن به چنین قرائتی، پیشنهاد معقولی نخواهد بود!
کسری ولایی
