قهرمان واقعی، قهرمان دروغین

"شنای پروانه" نخستین فیلم بلند سینمایی محمد کارت است. فیلمی که تماشای آن دست کم برای نگارنده غافلگیرکننده بود.
فیلم در ابتدا طبق منطق قهرمان پروری هالیوودی جلو می رود.الگوهای قهرمان-ضدقهرمانی را در دل خود ترسیم می کند اما به مرور بسیاری از محاسبات مخاطب را به هم می زند و او را با غافلگیری های متعددی مواجه می سازد.
قهرمانی که ابتدا خود را از جنس و بافتِ جامعه کوچک اطراف خود می بیند به مرور با افراد آن جامعه دچار تقابل می شود و در ارتباطات انسانی اش به بن بست های بسیاری می رسد. کنش های متعددی میان شخصیت های داستان به چشم می خورد و همین کنش ها درام را جلو می برند.
فیلمساز واقعه های فیلم خود را خشت به خشت می چیند و در عوض گام به گام نیز گره ها را می گشاید و همین امر باعث می شود تعلیق دلهره آمیز درام به تدریج به آستانه اوج برسد و در هر مقطع از نقطه عطف داستان شگفتی درست و دقیقی را خلق کند.
شاید در ابتدا قهرمانِ فیلم هاشم (امیر آقایی) به نظر برسد که در راه ناموس پرستی اش جان همسر خود را میگیرد اما به تدریج، حجت (جواد عزتی) به قهرمان اصلی درام بدل می شود؛ قهرمانی که در پایان مسیر قصه، خود را قربانی منفعت طلبی ها و جاه طلبی های دیگران می یابد.
پس زمینه ی اجتماعی فیلم به شدت به کمکش می آید و ضمن آن که با آدم های داستان همراه می شویم بعضاً متوجه آسیب هایی نیز خواهیم شد که جامعه و زندگی اجتماعی شان بر آنها وارد کرده است. فیلم در عین حال که مردانه به نظر می رسد نسبت به زنان نیز بی توجه نیست. هر یک از زنان فیلم از مادرِ حجت گرفته تا زنی با نام مردانه که پانته آبهرام با ظرافت نقشش را ایفا کرده است، همه و همه قربانیانِ انتخاب ها و تصمیماتِ اشتباه مردانِ زندگی خود بوده اند. از بارزترین و علنی ترین این عواقب می توان به اتفاقاتی اشاره کرد که مستقیماً زندگیِ افسانه، همسر حجت (با بازی خوب مه لقا باقری) را نشانه رفته اند.
فیلم اجرایی قوی دارد. تقطیع درست نماها، تعلیق مناسب، زمان بندی خوب و اندازه درست نماها از ویژگی های قابل اشاره آن است.
«شنای پروانه» از اسلوب های ژانری خود پیروی می کند و صحنه های خشونت آمیز آن نیز وام گرفته از سبک واقعگرای آن میباشد؛ صحنه هایی که حذف یا تعدیل آن می تواند از تأثیر فیلم بر مخاطب بکاهد.
فیلم، بازی های درخشانی دارد. جواد عزتی این بار هم نقش محوری فیلم را برعهده دارد و با عبور نقش از خود توانسته است شمایلی منحصر به فرد را از قهرمان فیلم بر جای بگذارد. پانته آ بهرام با سری تراشیده نقش زنی را ایفا می کند که قرار است مردانه زندگی کند. در کنار این دو بازی امیرآقایی نیز از امتیازات "شنای پروانه" به شمار می رود.