اختصاصی سلام سینما - چیزی تا شروع چهلمین جشنواره فیلم فجر نمانده است. درحالی‌که دوره پیشین جشنواره، زیر سایه کرونا بسیار سوت‌وکور برگزار شد و فیلم‌های ارائه شده هم چندان چنگی به دل نمی‌زدند، امسال منتظر حضور فیلم‌هایی پررونق‌تر در جشنواره بودیم. خصوصاً که سینماها در دو سال گذشته تا مرز ورشکستگی پیش رفتند و تنها یکی دو ماه است که واکسیناسیون سراسری و اکران فیلم‌های پرتماشاگری مانند «دینامیت» و «گشت ۳» و یا فیلم‌های مهمی مانند «قهرمان» و «درخت گردو» کمی به سینماها رونق دوباره بخشیده‌اند. نام فیلم‌های کنجکاوی‌برانگیزی در رسانه‌ها مطرح شده بود که گمان می‌رفت بار اصلی استقبال از جشنواره را به دوش بکشند.

چه فیلم‌هایی در بخش مسابقه چهلمین جشنواره فجر به نمایش درمی‌آیند؟

با انتشار فراخوان جشنواره فجر و شروع بازبینی فیلم‌ها، خبر آمد که حدود نود فیلم اعلام کرده‌اند که برای بازبینی به هیئت داوران جشنواره چهلم معرفی خواهند شد اما در نهایت هفتاد و چهار فیلم مورد بازبینی قرار گرفت و لیست آثار منتخب بخش مسابقه سینمای ایران چندی پیش از میان این آثار، منتشر شد. این لیست اما اصلاً مطابق پیش‌بینی‌ها نبود و به‌جرئت می‌توان گفت اکثر فیلم‌هایی که انتظار می‌رفت پرهیاهو و پرتماشاگرترین فیلم‌های جشنواره امسال باشند، نامشان در این لیست به چشم نمی‌خورد.

بعضی از این فیلم‌ها به جشنواره نرسیدند یا اصلاً فرم پر نکردند و برخی دیگر هم به دلایل فرامتنی مورد بازبینی قرار نگرفتند که این مسئله سرو صدای زیادی را در روزهای اخیر در رسانه‌ها به وجود آورده است.

در ادامه این یادداشت مهم‌ترین غایبان این دوره را مرور کرده‌ایم. با این امید که حداقل برخی از آن‌ها که توقیفی هستند، امکان نمایش پیدا کنند تا جشنواره امسال هم مانند سال گذشته آن‌چنان سوت‌وکور و بی مخاطب نباشد. هرچند که باتوجه‌به نام فیلم‌های غایب بعید به نظر می‌رسد.

هرچند که دولت جدید ابراهیم رئیسی از همان ابتدا داعیه فرهنگ و هنر داشت و حتی خزایی، رئیس جدید سازمان سینمایی اعلام کرد که در صدد است تا برخی از فیلم‌های توقیفی امکان نمایش پیدا کنند، اما می‌بینیم که در واقعیت برخلاف شعارهای بی‌سروته انتخاباتی، نه خبری از بازشدن عرصه فرهنگ هست، نه اکران فیلم‌های توقیفی. درحالی‌که چندین ماه از روی کار آمدن دولت جدید و مجلس اصول‌گرای یکدست می‌گذرد، کمیسیون فرهنگی مجلس و یا نهاد ریاست‌جمهوری هیچ ملاقات و جلسه‌ای با سینماگران نداشته‌اند و همه چیز ناامیدکننده‌تر از هروقت دیگری به نظر می‌رسد.

لازم به ذکر است که هیئت انتخاب جشنواره فجر چهلم را بهروز افخمی نویسنده و کارگردان، اسماعیل‌بنی‌‌‌اردلان استاد دانشگاه، پوران درخشنده نویسنده، تهیه‌‌‌کننده و کارگردان، حسین زندباف تدوینگر، تهیه‌‌‌کننده و کارگردان، مجید شاه‌‌‌حسینی مدیر فرهنگی، پژوهشگر و استاد دانشگاه، اسفندیار شهیدی مدیر فیلم‌برداری، کارگردان و استاد دانشگاه و محمدحسین نیرومند مدیر فرهنگی در این دوره از جشنواره، بر عهده داشتند.

قاتل و وحشی

کارگردان: حمید نعمت الله

بازیگران اصلی: لیلا حاتمی و امین حیایی

خلاصه داستان: زیبا، برای عروسی دختر خود در حال تدارک و آماده‌سازی است که به طور اتفاقی و ناگهانی توسط یک باند گانگستری مخوف اسیر می‌شود. او سعی می‌کند خود را نجات بدهد چراکه جان دخترش هم در خطر است. اما زیبا وقت زیادی ندارد، چون دخترش نیز بی‌خبر از همه چیز عازم همان جاست و زیبا باید از این اتفاق جلوگیری کند و برای نجات خودش و دخترش بجنگد.

«قاتل و وحشی» حمید نعمت‌الله یکی از پرسروصداترین فیلم‌های دوره قبل و این دوره جشنواره است که امکان حضور در بخش مسابقه را پیدا نکرد. در میان اسامی غایبین درباره «قاتل و وحشی» بیش از هر فیلم دیگری صحبت شده و بسیاری از سینماگران و بازیگران و اصناف سینمایی رسماً خواهان بازبینی و حضور فیلمی شدند که بعید نبود تبدیل به مهم‌ترین فیلم سال شود. وقتی «قاتل و وحشی» پارسال فرم حضور در جشنواره را پر کرد به دلیل موهای تراشیده و گوش‌های لیلا حاتمی که معلوم بودند!!! بایکوت شد و به گفته عوامل خود فیلم اصلاً به بازبینی نرسید و تنها بخش کمی از آن توسط هیئت انتخاب دیده شد.

دعواها بر سر «قاتل و وحشی» ادامه دارد

امسال بار دیگر «قاتل و وحشی» فرم حضور در جشنواره را پر کرد اما ستاد جشنواره اعلام کرد که چون فیلم در دوره قبلی هم فرم پرکرده، مطابق آیین‌نامه نمی‌تواند در این جشنواره هم حاضر شود. روابط‌عمومی فیلم در جواب نامه‌ای منتشر کرد که فیلم توسط هیئت انتخاب جشنواره سال گذشته بازبینی نشده و آنچه در آیین‌نامه گفته شده این است که اگر فیلمی بازبینی شود، نمی‌تواند در دوره بعدی شرکت کند.

در همین راستا همایون اسعدیان کارگردان سینما که در هیئت انتخاب جشنواره فجر سال گذشته حضور داشت تاکید کرد که آن‌ها «قاتل و وحشی» را ندیده‌اند و گفت که بهتر است به‌جای بهانه‌های این‌چنینی، سازمان سینمایی و ستاد جشنواره تکلیف فیلم را صراحتاً مشخص کنند. همه این حرف و حدیث‌ها باعث شد موجی در حمایت از فیلم به راه بیفتد و تماشاگران و سینماگران خواهان بازبینی فیلم شوند. اما جشنوارهٔ راه خودش را رفت. نشان داد که صحبت‌های رئیس جدید سازمان سینمایی مبنی بر فراهم‌آوردن امکان نمایش فیلم‌های توقیفی، یک شعار تبلیغاتی بیش نبوده است.

تفریق

کارگردان: مانی حقیقی

بازیگران اصلی: نوید محمدزاده و ترانه علی‌دوستی

خلاصه داستان: منتشر نشده تنها می‌دانیم مضمونی اجتماعی دارد.

«تفریق» آخرین ساخته مانی حقیقی هم از جمله فیلم‌هایی است که تولید طولانی را پشت سر گذاشت و عوامل آن از سال ۹۸ در حال ساخت آن هستند و نامش هرسال جز فیلم‌هایی که باید در جشنواره فجر منتظرشان بود، به چشم می‌خورد. در سال‌های گذشته اما فیلم آماده نشد. چراکه بازیگر زن آن چند بار تغییر کرد.

در ابتدا قرار بود ترانه علی‌دوستی باشد اما گویا به دلیل زمان‌بندی این همکاری کنسل شد و خبر آمد که پری‌ناز ایزد یار جای او را گرفته. بازهم علی‌دوستی به این فیلم پیوست. گویا حقیقی صبر کرد تا زمان‌بندی فیلم‌برداری با ترانه علی‌دوستی هماهنگ شود. روابط‌عمومی این فیلم از ماه‌های قبل دست به انتشار تصاویر فیلم زدند و این نوید را می‌داد که «تفریق» دیگر امسال به جشنواره خواهد رسید. اما امسال هم عوامل فیلم ترجیح دادند در جشنواره فجر نمایشی نداشته باشد و نمایش آن‌را به زمان دیگری موکول کنند.

برادران لیلا

کارگردان: سعید روستایی

بازیگران اصلی: ترانه علی‌دوستی، پیمان معادی، نوید محمدزاده

خلاصه داستان: منتشر نشده اما مضمونی اجتماعی دارد و در تهران می‌گذرد.

سومین فیلم سعید روستایی هم از جمله آثاری بود که بسیاری منتظر حضور آن در جشنواره فجر چهلم بودند اما گویا این فیلم هم به جشنواره امسال نرسیده است. البته بعید است پای قضیه‌ای جز نرسیدن و تمام نشدن فیلم وسط باشد. احتمالاً فیلم هنوز تمام نشده و این دلیل اصلی عدم حضور آن در جشنواره است.

از سوی دیگر ممکن است عوامل فیلم احتمال داده باشند که این جشنواره مانند سال گذشته سوت‌وکور خواهد بود و به همین دلیل رغبتی به پخش فیلمشان نشان نداده باشند.

جنگ جهانی سوم

کارگردان: هومن سیدی

بازیگران اصلی: محسن تنابنده و ندا جبرائیلی

خلاصه داستان: من همونی هستم که لباس تنت کرد، آدمت کرد، بهت بها داد، من همونم ...

«جنگ جهانی سوم» فیلمی است که هومن سیدی کارگردان جوان و پرطرف‌دار سینمای ایران پشت دوربین آن ایستاده است. بازهم یکی دیگر از مهم‌ترین فیلم‌هایی که تنور چهلمین جشنواره فیلم فجر را داغ می‌کرد، از دور رقابت‌ها کنار گذاشته شده و قرار نیست در جشنواره فجر ۱۴۰۰ به نمایش دربیاید.

عدم حضور این فیلم هم مانند دو فیلم قبلی بیش از آنکه به خود فیلم لطمه بزند، به جشنواره فجر ضربه خواهد زد و آن را بی‌فروغ‌تر از حتی دوره قبلی می‌کند. البته دلیل عدم حضور این فیلم دقیقاً مشخص نشده است.

شب داخلی دیوار

کارگردان: وحید جلیلوند

بازیگران اصلی: نوید محمدزاده و علیرضا کمالی

خلاصه داستان: زندگی نابینایی به نام علی با ورود نابهنگام زنی متواری، آشفته می‌شود…

فیلم برادران جلیلوند از دیگر فیلم‌هایی است که مدت‌ها از تولید آن می‌گذرد و در طول دو سال گذشته مادام اخباری از مراحل مختلف تولیدش به چشم می‌خورد. این فیلم با بازی نوید محمدزاده هم فضایی مشابه دیگر آثار این کارگردان و تهیه‌کننده دارد. از مدت‌ها پیش مشخص شده بود که فیلم برای جشنواره فجر آماده می‌شود و باتوجه‌به اینکه زمان طولانی از ساختش گذشته، بعید به نظر می‌رسد عدم حضورش در جشنواره امسال به دلیل نرسیدن فیلم و پایان‌نیافتن بخش‌های فنی آن باشد. درهرحال «شب داخلی دیوار» هم در جشنواره نیست.

کابل پلاک ۱۰

کارگردان: نوید محمودی

بازیگران اصلی: الناز شاکر دوست و پدرام شریفی

خلاصه داستان: ثریا: لیلی جان چی رو نگاه می‌کنی؟ آدم که مردن خودشو تماشا نمی‌کنه.

فیلم برادران محمودی «کابل پلاک ده» که شبیه به آثار قبلی آن‌ها پیرامون مسائل مهاجران افغان ساخته شده است، از دیگر غایبان جشنواره امسال است. فیلمی که چندی پیش عکسی از آن با حضور الناز شاکر دوست منتشر شد تا نوید حضورش در جشنواره فجر چهلم باشد اما بااین‌وجود، خبری از این فیلم هم در بخش مسابقه سینمای ایران نیست. فیلم‌برداری این فیلم هنوز به پایان نرسیده است و این اصلی‌ترین دلیل غیبت فیلم خواهد بود.

پیر پسر

کارگردان: اکتای براهنی

بازیگران اصلی: حامد بهداد و لیلا حاتمی

خلاصه داستان: به قول اون خدابیامرز: مردی که قانون نداشته باشه همیشه پسره؛ اگه پیر هم بشه؛ پیرپسره…

فیلم اکتای براهنی «پیرپسر»، پسر رضا براهنی شاعر بزرگ و فقید ایرانی یکی دیگر از فیلم‌هایی است که این روزها اخبار زیادی از روند تولید و فیلم‌برداری آن بیرون می‌آید. این فیلم هم متقاضی شرکت در چهلمین جشنواره فیلم فجر بود اما در انتخاب‌های نهایی حضور ندارد. دقیقاً مشخصی نیست که مسئله زمان‌بندی رسیدن فیلم است یا موضوعات غیرسینمایی و ممیزی‌ها.

خط نجات

کارگردان: وحید موسائیان

بازیگران اصلی: امیر آقایی، پگاه آهنگرانی، مصطفی زمانی

خلاصه داستان: داستان عاشقانه دو جوان در گیرودار جنگ سرد میان شوروی و آمریکا که در تهران دههٔ پنجاه می‌گذرد.

«خط نجات» از جمله فیلم‌هایی است که بنیاد سینمایی فارابی سرمایه‌گذار آن بوده. فیلمی که مدت‌زمان زیادی هم از ساختش می‌گذرد اما گویا موردتوجه داوران هیئت انتخاب قرار نگرفته است. این فیلم در مرحله تدوین قرار داشت اما به هر دلیلی در لیست نهایی فیلم‌های بخش مسابقه قرار ندارد. البته این فیلم درباره وقایع انقلاب اسلامی است و داستانش حول محور یک خانواده شهید می‌گذرد. درباره این فیلم شنیده می‌شد که فیلمی خاص و متفاوت است و از نگاهی جدید وقایع انقلاب را تعریف کرده. شاید همین امر باعث عدم حضورش در جشنواره شده است.

علت مرگ نامعلوم

کارگردان: علی زرنگار

بازیگران اصلی: ندا جبرائیلی و بانیپال شومون

خلاصه داستان: هشت مسافر پیش از طلوع آفتاب، شهداد را به مقصد کرمان ترک می‌کنند. میان راه اتفاقی آنها را از رفتن بازمی‌دارد …

فیلم آخر مجید برزگر در جایگاه تهیه‌کننده، «علت مرگ نامعلوم» نام دارد که فرم حضور در جشنواره را پرکرده بود اما حالا نامی از آن به چشم نمی‌خورد. مجید برزگر یکی از قدرت‌های بزرگ و اصلی در بخش سینمای مستقل است که در انجمن سینمای جوان و نهادهای مربوط به فیلم کوتاه، نقش مهمی دارد. علت عدم حضور این فیلم در لیست فیلم‌های راه‌یافته، هنوز مشخص نیست.