جشنواره فیلمی به نام فجر......

جشنواره فیلم فجر از سال 1361 تا به امروز 34 دوره خود را پشت سرگذاشته و طی دوره های مختلف تغییر های زیادی را متحمل شده تا اینکه همکنون در چهار بخش سودای سیمرغ ، نگاه نو ، سینما حقیقت ، هنر و تجربه و انیمیشن برگزار می شود.

از تمام اینها که بگذریم ،میرسیم به ایستگاه آخر یعنی جشنواره 35 که این روز ها درحال برگزاری است. از همان ابتدای برگزاری و فراخوان جشنواره دیدن نام های بزرگی همچون فریدون جیرانی ، پوران درخشنده ، مهران مدیری و .... نوید برگزاری یک دوره ی خوب را می داد هرچند که در ادامه برگزاری جشنواره دیدیم که اینگونه نشد.

مرحله بعد کار انتخاب اعضای هیات انتخاب و اعلام لیست فیلم های پذیرفته شده بود که با مشاهده لیست می توان گفت در این لیست نام 33 فیلم دیده می شود که از این میان فیلم اولی‌ها با 10 اثر، کارگردان‌های غیر اول با 21 اثر و گروه «هنر و تجربه» با 2 اثر رویای رسیدن به سیمرغ 35 را در سر دارند و توجه به حضور پررنگ فیلم اولی که تقریبا 3 برابر دوره گذشته می باشد. البته اولین سورپرایز جشنواره برای منتقدان و علاقه مندان اتفاق افتاد و آن حذف فیلم امپراطور جهنم ساخته پرویز شیخ‌طادی باموضوعیت داعش و بازی استاد علی نصیریان بود فیلمی که انتظار حمایت داشت اما..... . حاشیه دیگر این بخش حذف کاناپه کیانوش عیاری بود که به گفته ی خود کارگردان این عمل از قبل قابل پیش بینی بود. در توضیح دبیر جشنواره علت حذف ممیزی بودن فیلم اعلام شده.

در ادامه یواش یواش میرسیم به اصل مطلب یعنی برگزاری رسمی جشنواره و آغاز فرش قرمز ها ، حضور هنرمندان و جلسات نقد و بررسی.بله جشنواره آغاز شد و سینمای ایران یکبار دیگر عمق خلاء فرهنگی خود را از حرکات عجیب رامبد در جلسات رسمی تا پوشش به ظاهر زیبای هنرمندان را نشان داد. اکران فیلم ها هم همزمان پیش می رود و اکران های فوق العاده در راه است.

در این بین و پیش از پایان اکران فیلم ها در حرکتی عجیب هیئت محترم داوران لیست نامزد های بخش های مختلف را اعلام می کند.بررسی لیست ارائه شده دومین سورپرایز جشنواره امسال برای شما خواهد بود.عمق این سورپرایز و تعجب جایی است که منتقدان جشنواره در برنامه هفت از کلمات ندیدن یا سر سری دیدن فیلم ها استفاده می کنند و همچنین فراستی مرد همیشه ناراضی سینمای ایران می گوید : "در15 دوره ی قبل همچین جشنواره بدی یادم نمی آید"با گذشتن از این اظهار نظر ها بیایید نگاهی بیندازیم به موضوعات فیلم های این دوره، همانند هر سال نگاه ها و موضوعات مختلفی دیده می شود اما اولین موضوعی که به آن می پردازیم 8سال دفاع مقدس است در همین موضوع فیلم ویلایی‌ها  به کارگردانی منیر قیدی در جشنواره امسال حضور دارد که در وصف فیلم باید گفت ویلایی‌ها فیلم خوب و زنانه دفاع مقدس که با کشش زیاد مخاطب را با خود همراه می‌کند. فیلم پر از احساسات زنانه‌ای است که منتظر هستند مردان جنگی‌شان برای ساعتی در کنار فرزندانشان حاضر شوند در ادامه به گواه منتقدان در ویلایی‌ها همه چیز سرجای خودش است. البته باید اشاره کرد حضور فیلم هایی با موضوع دفاع مقدس کمرنگ است هرچند حضورماه آباجان با موضوع پشت صحنه جنگ را نباید نادیده گرفت.

در بین موضوعات سیاسی فیلم ماه گرفتگی با موضوع جریانات سال 88 و همچنین ماجرای نیمروز با موضوعیتی تاریخی از گروهک منافقین هم حضور دارند.توجه به فیلم ماجرای نمیروز از این جهت بیشتر است که محمدحسین مهدویان کارگردان فیلم تحسین شده «ایستاده در غبار» در سال گذشته بود. اما مطابق هر ساله بیشترین تعداد فیلم ها در موضوعات اجتماعی به جشنواره آمده اند هر چند امیدواریم موضوعات اجتماعی درواقع نگاه به معضلات اجتماعی باشد نه نگاه پشت میز نویسنده یا استغفرالله سیاه نمایی که به سبکی هنری در سینما تبدیل شده و ابدا هم هدفی برای رسیدن به جوایزه بین المللی را ندارد.

البته تا یادمان نرفته نگاهی به فیلم های کمدی هم بیاندازیم حضور فیلم های کمدی در این دوره کمرنگ است هرچند که حضور فیلم گشت ارشاد 2 را باتوجه به سابقه قسمت قبلی را ظاهرا باید به فال نیک گرفت. دیگر فیلم حاضر در این بخش خوب، بد، جلف است اولین تجربه کارگردانی پیمان قاسمخانی که ظاهرا تجربه ی خوبی برای او بوده است. 

ژانری که کمتر در سینمای ایران به آن توجه و پرداخته می شود ژانر وحشت است که در این دوره فیلم نگار به کارگردانی رامبد جوان باهمین مضمون حضور دارد. رامبد جوان در نگار تمام پیش‌فرض ها درباره خود را کنار گذارده ولی در کل فضای فیلم بیشتر از آنکه ترسناک باشد روایتگر توهمات و ذهنیات درونی نگار است.

بخش پایانی که هر ساله همزمان با 22بهمن برگزار می شود اختتامیه و اهداء جوایز است که البته باید منتظر اهداء کیلویی سیمرغ هایی باشیم که هرساله با داوری نسبتا ضعیف و اعمال نظرهای خارج از هیئت داوران داده می شود. هرچند انتظار بیشتری هم نباید داشت چرا که تا زمانی که از از داورانی با تابعیت دوگانه استفاده می کنیم باید قید اهداء عادلانه جوایز به فیلم هایی با موضوعات خاص را بزنیم. این موضوع هرساله تکرار می شود همین دوره ی گذشته ببنید چگونه فیلم بادیگار یا حتی سیانور قربانی شدند. یک مورد خاص دیگر که نمی توان بی ربط به داوران و تابعیتشان باشد ماجرای خانم ساره بیات است ، ماجرایی که مسئولان جشنواره برای ایشان کارت حضور در مراسم کاندید ها را میفرستند اما بعداز اعلام لیست نهایی نامی از ایشان دیده نمی شود حال اینجا چند سوال مطرح است اینکه اگر ایشان جزء کاندیدا بوده اند پس چرا الان نیست ؟ اگه هم جزء کاندیدا نبودند پس چرا کارت دعوت برایشان ارسال شده ؟ این هم یکی دیگر از عجایب امسال جشنواره بود.از اینها گذشته یک سیاست غلط و خطرناکی که جشنواره فیلم فجر چند سالی است دنبال می کند سیاست راضی نگه داشتن همه است یعنی جوایز بین فیلم های موجود تقسیم شود تا کسی اعتراض نکند باید توجه داشت اگر فیلمی خوب است چند جایزه بگیرد و اشکالی هم ندارد و اگر هم فیلمی بد است اصلا جایزه نگیرد.

جشنواره 35 هم مانند دوره های قبل به ایستگاه پایانی یعنی اختتامیه رسید بعد از اجرای مراسم آغازین نوبت به صحبت های دبیر جشنواره یعنی آقای حیدری بود.حیدری در سخنانش به نکته ای جالب و قابل تامل اشاره کرد و آن این بود که :"خوشحالیم دعوا برسر انتخاب است اینجا جدل فرهنگی است برخلاف جدل سیاسی و امنیتی دنیا".اما برسیم سر اصل مجرا یعنی سودای سیمرغ بخش های مختلف اعلام می شود و برندگان در انبوهی از تشویق و تبریک جایزه خود را میگیرند و ما منتظر بخش های ویژه و هیجانی هستیم. بله اولین بخش یعنی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مکمل مرد با وجود کاندیدهایی همچون جواد عزتی و ... رسید به نوید محمدی برای فیلم بدون تاریخ، بدون امضاء،محمدی در سخنانی کوتاه از اعلام لیست هایی از برندگان پیش از جشنواره انتقاد کرد.

بخش جذاب بعدی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مکمل زن بود.جایزه این بخش رسید به مادر مهربان و با تجربه سینمای ایران یعنی ثریا قاسمی برای فیلم ویلایی ها هرچند خود خانم قاسمی در این برنامه حضور نداشت.

از مکمل ها که بگذریم میرسیم به اصل کاری ها یعنی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد و زن جشنواره 35. بهترین بازیگر مرد سال سینمای ایران با وجود نام هایی همچون امیر آقایی و حمید فرخ نژاد رسید به نقیه سریال پایتخت یعنی محسن تنابده برای فیلم فراری که در اظهار نظری کوتاه گفت بالاخره سیمرغ ما جوجه داد که منظور دو سیمرغ قبلی بود که به قول خودش و با حالت طنزی که عنوان کرد آنها را با هم جفت انداخته بود.

بخش دوم اصل کاری ها می شود سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن که از میان نام هایی همچون مریلا زارعی،لیلا حاتمی و هدیه تهرانی در اتفاقی نادر رسید به 2 نفر یعنی مریلا زارعی و لیلا حاتمی که مریلا زارعی در صحبتی گفت : اعتراف می کنم یکی از مهیج ترین و جذاب ترین جشنواره ها بود که تجربه کردم.

وبالاخره برسیم به 2 بخش پایانی یعنی بهترین کارگردان و بهترین فیلم. سیمرغ بلورین بهترین کارگردان از میان رامبد جوان، وحید جلیلوند و پوران درخشنده رسید به وحید جلیلوند برای بدون تاریخ ،بدون امضاء و سیمرغ بلورین بهترین فیلم  از نگاه داوران و تماشاگران هر دو به یک فیلم رسید که این اتفاق جز عجایب بود زیرا همیشه یکی از انتقادات ثابت به جشنواره این بود که چرا نظر داوران و تماشاچی ها یکسان نیست.همه بایستید و همه تشویق کنید بهترین فیلم ماجرای نیمروز ساخته ی محمد حسین مهدویانی که سال گذشته هم برای فیلم درخشان ایستاده در غبار جایزه گرفت.مهدویان هم در سخنی کوتاه گفت : تشکر می کنم ازمردم که فیلم را دوست داشتند و این روزها به ما انرژی دادند با ازدحام جلوی گیشه ها. به نظرم مهمترین جایزه امشب را ما گرفتیم.

در پایان اگر نگاهی به لیست کاندید ها و برندگان بیاندازیم نکات جالبی به چشم می خورد اول اینکه فیلم ماجرای نیمروز از 9 موردی که کاندید بود 4 جایزه را گرفت که از این نظر رکورد دار این دوره از جشنواره بود.نکته دیگر فیلم اولی تابستان داغ بود که در کمال تعجب و شگفتی در 13 مورد کاندید شده بود که فقط به 2 سیمرغ دست یافت. جالبترین بخش فیلم نگار بود که با 9 بخش کاندید شدن فقط 1 سیمرغ گرفت و نارحتی شدید رامبد از عکس ها و فیلم ها مراسم جشنواره کاملا دیده می شد.هرچند که بعد از مراسم فیلمی از خود و کریستف رضاعی که جایزه بهترین موسیقی فیلم را برده بود پخش و ابراز خوشحالی کرد اما خیلی سخت نیست حدس زدن اوج ناراحتی رامبد جوان.

در پایان باید گفت انسان با امید زنده است و ماهم امیدواریم سینمای ایران سال بعد با دستی پرتر در جشنواره حضور پیدا کند و البته هنرمندان به نام جشنواره هم توجهی بکنند ، ضرری ندارد.