گرته برداری از الگوهای صحیح ( یادداشتی کوتاه درباره چرایی رشد ناگهانی سینمای ترکیه )

سینمای ترکیه طی دو دهه اخیر رشد قابل ملاحظه ای در محافل خارج از ترکیه و مراکز و جشنوارههای بین المللی داشته‌است. این اتفاق پس از دوره ای طولانی که سینمای آنجا در انحصار ملودرامهای اشک انگیز و مبتذل بود به وقوع پیوست. البته همچنان همسو با جریان سینمای غیر متعارف و فیلمسازان نو اندیش اش که می کوشند با زبان تازه و گاه شخصی در آثارشان سینمای نوینی را شکل دهند، فیلم های مبتذل نیز که بخش عمده اش را هم سریال های به دور از واقعیت و سرهم بندی شده تشکیل می دهند. تولیدشان ادامه دارد، اما این سینمای نوین که امروزه به نام سینمای نو ترکیه یا نیو ترکیش شهرت دارند در اثر تدبیر و سرمایه گذاری های دولتی پا گرفت. بر خلاف آن نگاهی که در ایران هم رایج است که مدام زنده ماندن و سراپا ایستادن سینما را در گرو خصوصی شدن و کوتاه شدن دست دولت می دانند،در ترکیه اتفاقا به واسطه کمک های مادی و معنوی دولت به نتیجه درخشانی رسیده است.
اتفاق منجر به شکوفایی سینمای غیر متعارف یا هنری ترکیه از جایی کلید خورد که ترکیه به اتحادیه اروپا پیوست و در نتیجه با سرمایه گذاری های فراوانی که صورت گرفت به سرعت چهره مدرن و پیشرفته ای از ترکیه در جهان ساخته شد. حالا لازم بود تا آن سینمای مبتذل که هیچ جایگاهی در جهان سینما نداشت،پوست اندازی کند و متحول شود.دولت ترکیه دست به کار شد و کمک های مادی و معنوی اش را به فیلمسازان نواندیش و خلاق و به روز اهدا کرد.به عنوان نمونه اعلام کردند،فیلمسازانی که فیلم های درجه یک بسازند از دادن مالیات معاف می شوند و اگر بتوانند از جشنواره های خارجی،جایزه ای هم کسب کنند،فیلم بعدی شان با هزینه دولت و بدون دخالت‌های رایج ممیزی و یا سفارشات موضوعی و مضمونی ساخته خواهند شد.چنین روش هایی که قبلا سینمای نوین آلمان نیز پیموده بود و طبعا ترکیه نیز همان دستاوردهای منجر به موفقیت سینمای آلمان را کپی می کرد.با همین دو پیشنهاد یعنی کسر مالیات یا حذف آن به طور کلی و سرمایه گذاری نهادهای دولتی نظیر وزارت توریسم ترکیه،فیلمسازان آنجا بدون دغدغه شروع به ساخت  ایده های‌شان کردند. نتیجه اش پیوستن فیلمسازان ترکیه به سازمان سرمایه گذاری کمکی اروپا بود که نقش آن سازمان بزرگ،کمک مالی به فیلم هایی است که احتمالا درر آینده مهم و اثر گذار خواهند شد.در چنین شرایطی طبعا،موفقیت های دیگر هم از راه می رسند،نظیر پخش کننده های فرانسوی،آلمانی ،انگلستانی و کانادایی که علاقه‌مند به خرید فیلم های ترکیه شدند.دولت ترکیه کار را رها نکرد و از طریق رایزنی با جشنواره های معتبر خارجی تلاش کرد بدون آنکه فیلم های ترکی در بخش های رقابتی حضور داشته باشند،بخشی با نام مروری بر سینمای ترکیه را در جشنواره ها بگنجانند. این گونه شد که مثلا در فلان جشنواره،هفته سینمای ترکیه یا مرور کارنامه فلان فیلمساز ترکی برگزار می شد.این کار سبب شناخت سینمای ترکیه در جهان شد. همزمان کانال‌های تلویزیونی ترکیه نیز فیلم ها را با پرداخت هزینه نسبتا مناسب از تهیه کنندگان می خریدند و پخش می کردند.
نهادهای دولتی به این هم اکتفا نکردند و به دانشگاه های هنر و سینمای خود نیز سری زدند.چون به درستی دریافتند سینمای ترکیه نباید تنها به همین تعداد فیلمسازان بین المللی اش اکتفا و وابسته شود،بلکه باید همزمان به پرورش فیلمسازان جوان و خلاق هم ادامه دهد تا روند رشدی که در پیش گرفته بودند،امتداد بیابد.سرمایه گذاری در پروژه های کوتاه دانشجویان و حمایت از دانشگاه ها و دانشکده ها،اقدامات بعدی بود که انجام دادند و مهم‌ترین مسئله و اقدام آنها در نهایت اضافه کردن و ساخت سالن های سینما و مالتی پلکس ها (سالن های چند منظوره ) بود. نتیجه چنین اقدامات بخردانه ای نام های مهمی است که امروزه ما به عنوان تماشاگر، لحظه شماری کارهای آینده شان را می کنیم: نوری بیگله جیلان سازنده ابرهای مه، دوردست‌ها، سه میمون، روزی روزگاری آناتولی، خواب زمستانی. فاتح آکین سازنده عبور از پل، صدای استامبول، لبه بهشت،شاخ به شاخ، فرزان اوزپتک سازنده پنجره ای رو به حمام،روز کامل، عاطف ایماز سازنده قربانی،پیاده روی بعد از نیمه شب،زکی دمیل قپوز سازنده بیگناه ،سرنوشت،حسادت و…