تیک تاک پست مدرن

نقد فیلم زولا (Zola) 2020

به نام خدا

قبل از رفتن سراغ فیلم زولا، باید نگاهیی مقدمه ای به تاریخچه ی کوتاه مدت کمپانی سازنده آن، یعنی A24 بیندازیم تا ببینیم چگونه یک فیلم کالت جدید که از هر 50 نفر، فقط یک نفر توان تحمل آنرا دارد، با برچسب A24 با ارزش و خاص میشود. 

اینطور که پیداست، کمپانی A24 در یک دهه اخیر تنها کمپانی امریکایی است که دغدغه‌ی واقعی هنر(نه به صرف تجارت) داشته. از نیمه ی دهه جدید هم که در نظر بگیریم، همواره با شاهکار های این کمپانی مواجه میشویم. از جمله فیلمهایی چون:

جادوگر

اتاق سبز

لیدی برد

موروثی

فانوس دریایی

میدسامر

جواهرات تراش نخورده

اولین گاو

میناری و نهایتا زولا.

اینان تنها بخشی از آثار و هنر بی بدیل A24 اند. جایی که باید آنجا را خانه ی نوابغ خواند. اگرز.. استر.. سالنیر.. برادران سفدی.. کلی ریکارد و اخیرا جنیکزا براوو،از نوابغ این مکتب اند، اگر بخواهیم آنرا یک مکتب بدانیم.

قطعا در کنار جریان اصلی سینما و فیلمسازان دسته 1،چون اسپیلبرگ و نولان و اسکورسیزی و جکسون و... این فیلمسازان و فیلمسازان مستقل نیز قرار میگیرند. پایه های مستحکمی که مانع فروپاشی کامل هنر، در دوران مدرن و پسا مدرن میشوند و به شکلی جدید از خلق، جلا میبخشند.

و اما خود فیلم زولا

.پس از مدتی تحمل آثار سخیف و مبتذل،بالاخره قلم به نوشتن یک نقد مثبت از یک فیلم برداشتم. همان طور که اشاره کردم زولا محصول جدید A24 است و شاید یکی از عوامل تحریک من به تماشای آن همین بوده باشد. بگذریم؛ ما در زولا، نه با یک فیلم طرفیم نه با سینما. یعنی برای دیدن سینما و فیلم ابدا به پای زولا ننشینید. زولا بیشتر شبیه به یک کارت پستال یا یک کلیپ غم انگیز تیک تاک است تا یک فیلم. پس مقصود از خوب بودن آن، خوب بودن با متر سینما نیست. بلکه با متر کلیپ های روزمره است. شاید پس از دیدن زولا، هیج واکنشی نداشته باشید و این فیلم هیچ چیزی برای خودآگاه و ناخودآگاه شما نداشده باشد، آما ادعایی بر قدرت سینمایی ندارد و این عامل است که آنرا خاص میکند. بر عکس بسیاری از فیلم‌های روز که به جای اینکه (فیلم) باشند، ادعای خالصی اند از روشنگری و...

زولا یک کلیپ زیبا و زود گذر است که همانند نسیمی چند ثانیه ای،از کنار ما رد میشود.

تم اصلی فیلم فحشا و مشکلات حاکی از آن است و روایت نیز گویا از روی داستانی حقیقیست.این تم، با توجه به ممنوعه بودن در برخی از کشور ها، چیزی عام نیست و خود به خود اثر را کالت و دسته 3 میکند و با  مخاطب خاص مطالبه گری دارد. روایت کارگردان، یعنی خانم براوو بر اساس یک رشته پیام(توئیت) از توییتر است که 5 الی 6 سال پیش رد و بدل می‌شد.

براوو، با تکنیک خوبش توانسته همان رشته توئیت ها را در قالب (یه کلیپ و نه سینما) به نمایش بگذارد. در واقع ما داریم یک رشته توئیت مرموز و طنز گونه را در قالب تصاویر متحرک تماشا میکنیم.ترجمه ی پیام به تصویر کار اصلی براوو در زولا بود. کاری پست مدرن که تا بحال به این گونه کسی آنرا انجام نداده بود.اما این توئیت تصویری به ساختار خلاصه نمی‌شود. تکنیک و فیلمبرداری و حتی تدوین کار نیز فضای مجازی گونه بود. همین لحن طنز و نگاه(هر چند کمی ضعیف) اما ناقدانه به مسئله ی مهم فحشا، زولا را تا انتها پیش میبرد و اگر توان اسپویل این نما ها وجود داشت قطعا این کار را میکردم.

نتیجتا زولا یک نسخه و ورژن پیشرفته و پست مدرن از کلیپ های فضای مجازی است. تیک تاکی که تماشایش از  دیگر تیک تاک ها لذت و ثمربخشی بیشتری دارد. سخن و نقد مثبت این فیلم به منزله ی زیاد شدن تعداد آن نیست. بلکه تقدیری است که از یک تغییر صورت گرفته. تقدیر و سپاسی برای  استدیوی A24 و نظام ( حقیقتا غیر استدیویی اش)، یا  همچون گذر یک نسیم بر وزن کلمات و با نام نقد.

به قلم:رضا ظفری