برنامه هفت شب گذشته به نقد و بررسی آثار مرحوم علی حاتمی اختصاص داشت که با حضور مسعود فراستی و جواد طوسی به روی آنتن رفت.

نگاه مسعود فراستی به اثار علی حاتمی به صورت تیتر وار:

طوقی:«من تنها در «طوقی» علی حاتمی فرم را با ادم های متناسب و درست با روح و حس و حال بجا می بینم.

سوته دلان: اداهای فیلم من را اذیت کرد. مخصوصا بهروز وثوقی.

خواستگار: به شدت فیلم فارسی است.

هزار دستان: خیلی فیلم بدی است. جعل و نگاه ارتجاعی به تاریخ است. ( فراستی در پاسخ به افخمی که فیلم را کامل تماشا است. اشاره کرد این فیلم را کامل تماشا نکرده است)

مادر: فیلم ضد مادر است و انتقام فیلساز از مادرش است.

مشروح میزگرد نقد و بررسی اثار علی حاتمی در برنامه هفت:

جواد طوسی در ابتدای این بخش گفت: «علی حاتمی اولین فیلمسازی بود که جلوتر از عنوان «سینمای ملی» خود به این ارزش های خانواده، ملیت و... وفادار بود و به سراغشان رفت. جامعه ای که مدرنیستم را به شکل غلط می خواست تجربه کند بدش نمی آمد که سنت را معنای متفاوتی ببخشید، اما در کلیت آثار علی حاتمی سنتی را می بینیم که متفاوت از این است.» او افزود: «سینمای علی حاتمی متمایل به ادبیات منظوم و شیوه دیالوگ نویسی او خاص بود. حاتمی تعلق خاطر به تئاتر نیز داشته است. حاتمی در مقایسه با بیژن مفید فیلمسازیست که دغدغه امروزی بودن را ندارد و ویژگی اقلیمی بودن در کارهای او بارز است».

مسعود فراستی نیز صحبت‌هایش درباره سینمای علی حاتمی را اینگونه آغاز کرد: «مصداق سینمای ملی اساسا علی حاتمی است. منتها این بحث تقلیل گرایانه ای برای این مصداق است. آیا وقتی از سینمای ملی حرف می زنیم یعنی اینکه اگر فیلمی سینمای ملی نباشد، ابدا سینما نیست؟ اصلا اینطور نیست.»

او همچنین تصریح کرد:«ایرانی بودن فیلمساز و فیلم را در دوره معینی ساختن کافیست که بگوییم سینمای ملی است؟ اگر این چنین باشد تمام فیلم هایی تولید شده در این مرز و بوم ملی است. آیا این ملی بودن از ادبیات و سنن نمایشی تنها در می آید؟ آیا یک پوسته ظاهری است؟ یعنی از سفره، زورخانه و ... می آید؟ چیزی که در فیلم های علی حاتمی ست. این چیزهایی که در فیلم حاتمی ست پوسته ظاهری ست که باید باشد اما به تنهایی ابدا سینمای ملی نمی دهد.»

فراستی ادامه داد: «به نظرم اگر فرم نداشته باشیم نه سینمای دینی داریم و نه سینمای ملی. فرم، تجیمع اشیاء یا تکنیک نیست. من به نظرم در فیلم «طوقی» تا حدودی در فضا و لوکیشن به فرم اینجایی می رسیم.»

افخمی در میانه این مبحث افزود: ««طوقی» انقدر فیلم خوبی ست که به نظرم یک نفر باید دوباره آن را بسازد. البته من که جرات ندارم این کار را بکنم. حیا و نجابت ایرانی در این فیلم بسیار خوب است. اصلا هیچ کس مثل علی حاتمی، حیا را به خوبی درنیاورده است. «دلشدگان» در موسیقی و آهنگ به خوبی این حیا را ایجاد می کند.»

فراستی درباره علاقه‌اش به سینمای حاتمی و فیلم‌های او گفت: ««سوته دلان» هم از فیلم های منتخب من از حاتمی بود اما دوباره الان که آن را دیدم این اداهای فیلم من را اذیت کرد. مخصوصا بهروز وثوقی.»

جواد طوسی همچنین در ادامه صحبت‌هایش اظهار داشت:«دو دوره اصلی در فیلمسازی علی حاتمی وجود دارد، در دوره اول قصه بسیار محوریت دارد و در دوره دوم همه چیز بیشتر اپیزودیک است. ضمن اینکه مضامینی که علی حاتمی انتخاب می کرد که در دوره دیگری از وضعیت کشور به خطوط قرمز تبدیل می شد. فیلم هایی مثل «خواستگار» و ... اصلا امروز قابل نمایش نیست.»

فراستی که همچنان نظرات مخالفی در برنامه عنوان می کرد، افزود: ««خواستگار» را من دوباره دیدم، به شدت فیلم بدی است. به شدت «فیلم فارسی» است. جای دوربین، قاب ها، کات ها، زوم ها، کاراکترها و... به شدت فیلم فارسی است. چیزی که در «خواستگار» نیست علی حاتمی «طوقی» است. نمی توان با المان های فیلم فارسی به مبارزه با فیلم فارسی رفت! وجه عارفانه را در آثار حاتمی اصلا نمی فهمم. از چه زمانی شروع می شود و چگونه ادامه می یابد.»

او همچنین افزود: «من تنها در «طوقی» علی حاتمی فرم را با ادم های متناسب و درست با روح و حس و حال بجا می بینم با یک سنفونی واحد و متحد، اما آثار دیگر به شدت تکنیکال هستند. وقتی شما با تاریخ به مثابه تاریخ معین کار می کنی و بخش هایی از آن را تکه تکه می گیری و حرف خود را می زنی، غلط است. این جعل و نگاه ارتجاعی به تاریخ است. این برخورد تاریخی من است. می گویم در تاریخ ما در شهریور 20 تا سقوط رضاخان، بر ما چه گذشته است؟ این به عنوان پس زمینه اثر «هزار دستان» است و به اشتباه آمده است. تو می توانی از تاریخ الهام بگیری، اما وقتی تاریخ را به مثابه مستند می نگری، باید بدان پایبند باشی.» این منتقد به نکته دیگری در باب سینمای حاتمی اشاره کرد و افزود:«علاقه علی حاتمی نوستالژی است و بدترین نوستالژی علی حاتمی «مادر» است. و این فیلم ضد مادر است و انتقام فیلساز از مادرش است»

جواد طوسی دیگر منتقد حاضر در برنامه شب گذشته «هفت» نیز در پایان تصریح کرد: «کلا علی حاتمی مبتنی بر حس و غریزه خود نه عقلانی یک نگاه کلاژگونه دارد. این نگاه کلاژگونه ممکن ست تو را اذیت کند من را خشنود کند.»