غریبه ها ترسناک نیستند

غارنشین ها (عصر جدید) قسمت دوم از خانواده کرودها به نویسندگی کریستین بلسون و جین هارتون و کارگردانی کرک دمیکو است . این شاهکار به زبان انیمیشن انسانیت و انسان دوستی را آموزش می دهد . نه تنها کلاس درس آموزشی ویژه برای کودکان است بلکه تجربه ای است عمیق برای آنچه بزرگسالان بلوغ فکری عنوان می کنند . داستان این انیمیشن دارای تعلیق و شخصیت پردازی های منحصر به فردی است که در سری دوم آن بازیگرانی چون : نیکولاس کیج و اما استون صدا پیشگی آن را بر عهده داشتند . تماشای این انیمیشن در اندازه بالایی شادی و صلح میان بینندگان آن ایجاد می کند و پرواضح است که استعلایی ترین خواستگاه هنر چنین جایگاهی است . 

*آدمِ آینده خود را پیدا کنید 

پسر ، که خانواده خود را از دست داده است با ایپ دختر غارنشین ها برخورد می کند او عاشق ایپ شده و آرزوها و رویاپردازی های متنوعی برای آینده خود می کشد پس از یک روز سخت با انسان های مدرن برخورد می کند که از آشنایان خانواده او هستند و ... . ایجاد فضای چشم نواز بصری در انیمیشن «غارنشین ها» یکی از عواملی است که به انتقال انرژی مثبت به بیننده کمک کرده است اما بار اصلی این اثر بر دوش مفهوم و مضمونی است که داستان با کمک استعاره های فراوان از دنیای امروزی و انسان دوستی گذشتگان به وجود آورده . یکی از مهمترین عناصر داستانی – فلسفی که به زبان کودکانه در این اثر نگاشته شده ، مفهوم رویا پردازی و نقش آن در طمع انسان و یا فروتنی او است . در ابتدای داستان بیننده با شخصیت پسر آشنا می شود که بی نامی او در قامت یک پرسوناژ نقطه عطف نگارش محسوب می شود . پسر مکانی را در آینده با معشوقه خود تصور می کند که محیطی امن و کاملا شخصی را تداعی گر است و این محیط را می توان به خوبی در سبک زندگی خانواده مدرن دید البته تضادی که میان شکل زیسته خانواده مدرن و غارنشین ها به وجود آمده یکی از ارکان اصلی ایجاد تعلیق و پیرنگ داستانی است اما کارکرد اصلی آن بازگشت به ویژگی های خوب انسانی است که برای منفعت و خودخواهی بیشتر انسانی فراموش شده اند . درس مهم از داستان این انیمیشن این است که : آینده در دستان انسانی دیگر قرار دارد که ساخت آن تنها با پیوستن و در کنار هم بودن ممکن است . آینده یک مکان نیست . اینگونه انیمیشن فرهنگ سازی می کند . بهتر است بگویم هنر اینگونه نقش مهم خود را در فرهنگ سازی یک جامعه ایفا می کند که به بیننده و مخاطب هدف خود آموزش می دهد رویاهای خود را در راستای چه ارزشی پردازش کند . 

*عدم آگاهی برابر با ترس

انیمیشن «غارنشین ها» سراسر زیبا و آموزنده است اما نکته مهم دیگری که در این یادداشت جادارد به آن اشاره کنم شناخت ترس و مقابله با ناآگاهی است . علم روانشناسی ترس را نتیجه ناآگاهی از عملکرد ، شرایط و شخصیت چیزی یا کسی بیان می کند . به همین دلیل است که دختر خانواده مدرن که بازتابی از جامعه اهل مطالعه و انسان دوست است در برخورد با موجوداتی غریبه که در دفاع از نوزاد خود به مادر خانواده حمله ور شده اند رفتاری هوشمندانه از خود نشان می دهد که منجر به دوستی و مبارزه علیه باطل می شود . صلح به طور فزاینده ای هم در تصویر انیمیشن و هم در پس زمینه آن رشد کرده . کدام ژانر هنری را می توان نام برد که کاربردی این چنین داشته باشد . به باور من انیمیشن به دلیل نمود احساسات و خیال با توسل به ابزار انسانی ، نه شخصیت حقیقی بلکه ویژگی هاشان ، از گزافه گویی مبرا است و می تواند تاثیر مستقیم بر رفتار شخصیت ها در جامعه و محیط شخصی شان داشته باشد . انسانی که حال خوبی داشته باشد هرگز مرتکب عملی نمی شود که باعث خراب کردن حال دیگران شود . استفاده از رنگ های شاد و متنوع ، صدای بازیگرانی چون اما استون ، پرداخت ویژه به اخلاقیات در داستان و از همه مهم تر به کارگیری استعاره های انسانی در موجوداتی خیالی ، به عنوان مثال میمون های مشت زن که زبانشان تبدیل به مشت زدن به صورت شخص مخاطب شده است ، دلیل آن می شود که انیمیشن «غارنشین ها» انسان دوست ترین اثر سال 2020 به باور من باشد . 

نویسنده : علی رفیعی وردنجانی