معرفی نمادین ترین بازی شطرنج تاریخ سینما در فیلم مهر هفتم | ویدیو با زیرنویس فارسی
اختصاصی سلام سینما - کمال نادری مطلق: سکانس بازی شطرنج فیلم «مهر هفتم» به کارگردانی اینگمار برگمان (1957) یکی از نمادین‌ترین صحنه‌های تاریخ سینما است.
داستان فیلم «مهر هفتم» در سوئد دوره وقوع طاعون سیاه (همه‌گیری بیماری طاعون در قرن 14 میلادی که گفته می‌شود چیزی بین 30 تا 60 درصد کل جمعیت اروپا در اثر آن کشته شدند) رخ می‌دهد و در مورد سفر یک شوالیه قرون وسطایی (با بازی ماکس فون سیدو) و بازی شطرنج او با شخصیت مرگ (بنگت اکروت) است که برای گرفتن جان او آمده است.
بیشتر بخوانید:
توت‌فرنگی‌های تلخ و وحشی؛ زندگی و افکار پیچیده اینگمار برگمان، استاد بزرگ سینما
مورخان و نظریه‌پردازان سینمایی تعبیرهای مختلفی از این سکانس عرضه کرده‌اند. به‌عنوان مثال عده‌ای آن صحنه را تمثیلی اگزیستانسیالیستی از جست‌وجوی معنای زدگی در مواجهه با مرگ توصیف کرده‌اند. طبق این تعبیر، شوالیه که با مرگ شطرنج بازی می‌کند، نماد انسان مدرن است که با بحران ایمان دست‌وپنجه نرم می‌کند و پاسخی برای پرسش‌های بنیادین وجودی نمی‌یابد. بنا بر تفسیری دیگر، برگمان در این صحنه از مرگ (که مفهومی انتزاعی است) تصویری انسانی می‌سازد که امکان گفت‌وگو و چالش را فراهم می‌کند. در این نوع نگرش، شطرنج (به‌عنوان بازی عقل و استراتژی) نشانه‌ای از تلاش انسان برای کنترل سرنوشت خود حتی در لحظه پایان است.
عده دیگری تفسیری استعاری از سکانس شطرنج مطرح کرده‌اند. از دید آنان، بازی شطرنج فیلم «مهر هفتم» تمثیلی است از اروپای پس از جنگ جهانی دوم. این فیلم در دوره‌ای ساخته شد که مدت زیادی از پایان جنگ نمی‌گذشت و مفاهیمی مثل شر، مرگ، فقدان و بی‌ایمانی بسیار داغ بودند. مطابق نظر این دسته از منتقدان، صحنه شطرنج تجسم روان جمعی انسان‌ها در زمانه‌ای است که در پی ترمیم زخم‌های تاریخی خود است.
فارغ از این‌که برداشت ما از این سکانس چیست، به‌نظر می‌رسد قابلیت برداشت‌های متنوع یکی از ویژگی‌هایی است که شطرنج میان شوالیه و مرگ را در فیلم «مهر هفتم» به سکانسی چنین ماندگار تبدیل کرده است. در ادامه این لحظه ماندگار تاریخ سینما را با زیرنویس فارسی مشاهده می‌فرمایید.